Για πόσο ακόμη θα μπορεί η Γερμανία να αναβάλλει τις μεγάλες αποφάσεις που θα καθορίσουν το ευρωπαϊκό μέλλον; Έως τις εθνικές της εκλογές του ερχόμενου Σεπτεμβρίου; Ακόμη περισσότερο;
Η πραγματικότητα της Ευρώπης δεν αφήνει πολλά περιθώρια για μεγαλύτερη καθυστέρηση στο «παιχνίδι» της κυριαρχίας στην ευαίσθητη και ασταθή ευρωπαϊκή επικράτεια.
Η αλήθεια είναι ότι η Ευρώπη πέρασε αρκετούς μήνες σχετικής ηρεμίας με γεγονότα και επιλογές που μετέφεραν την αίσθηση, εντός και εκτός της Ευρωζώνης, ότι τα προβλήματα και τα εμπόδια είχαν υπερπηδηθεί. Η αποφασιστικότητα που έδειξε ο διοικητής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι, τον περασμένο Ιούλιο, ήταν ένα καλό δείγμα ισχυρής κεντρικής κατεύθυνσης, ενώ η αποφασιστικότητα στήριξης που επιδείχθηκε απέναντι στην Ελλάδα, όταν έδειξε ότι επέστρεφε στην ευρωπαϊκή δημοσιονομική νομιμότητα, συντήρησε για αρκετό καιρό ένα πολύ καλό κλίμα.
Δεν είναι τυχαίο που είδαμε τις τιμές των ελληνικών κρατικών τίτλων να κάνουν κυριολεκτικά ράλι, δίνοντας ενδεχομένως το μήνυμα στους πλέον αισιόδοξους ότι θα μπορούσαμε με επιστρέψουμε στις Αγορές για να δανειστούμε τα χρήματα που χρειαζόμαστε ίσως και το 2014, δηλαδή αρκετά χρόνια νωρίτερα από ό,τι προβλέπουν οι αναφορές του προγράμματος στήριξης.
Το ίδιο συνέβη με τα ομολόγα και των άλλων Ευρωπαίων που αντιμετωπίζουν προβλήματα χρέους. Αυτό συνέβαινε έως πρόσφατα, οπότε οι αγορές βρήκαν μπροστά τους και πάλι την απόσταση που χωρίζει την ανάπτυξη και τις προσδοκίες ανάμεσα στη Γερμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, τα πολιτικά προβλήματα στην Ιταλία και την Ισπανία, τους κινδύνους από τα προβλήματα στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα.
Φυσικά, το θέμα στην πράξη δεν είναι αν λύθηκαν ή όχι τα προβλήματα της Ευρωζώνης, αλλά το πώς οι αγορές αντιμετωπίζουν την εικόνα των χωρών της Ζώνης του Ευρώ. Τα καταλυτικά ζητήματα της ανεργίας, της ύφεσης, της ασθενούς ζήτησης, δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν από τη μια στιγμή στην άλλη με μαγικές κινήσεις. Αν όμως οι αγορές πειστούν ότι τα βήματα που γίνονται είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, η εικόνα στο ευρωπαϊκό σκηνικό μπορεί να αλλάξει.
Είναι, προφανώς, θέμα ερμηνείας και διάθεσης. Από το ξεκίνημα της κρίσης έως τώρα, όμως, οι αγορές έχουν βρει στην Ευρωζώνη το ιδανικό θύμα που, λόγω τη αδυναμίας του να απαλλαγεί από αυτές με πολιτικές απαντήσεις που δεν σηκώνουν παρερμηνείες, βρίσκεται σε συνεχή άμυνα.
Και αυτό θα συμβαίνει όσο δεν λαμβάνονται δραστικές αποφάσεις που να υποδεικνύουν ότι η Ευρωζώνη προχωρεί σε βήματα πολιτικής και οικονομικής ενοποίησης ικανά να διαλύσουν τις όποιες φυγόκεντρες τάσεις. Κινήσεις, όπως η έκδοση ευρωμολόγου ή μετατροπή της ΕΚΤ σε πραγματική κεντρική τράπεζα, με δυνατότητα να παρεμβαίνει ουσιαστικά και να κόβει και νόμισμα όταν χρειάζεται, κρίνονται τώρα περισότερο από ποτέ αναγκαίες.
Όμως αυτά τα θέματα δεν έχουν τεθεί καν στο τραπέζι των συζητήσεων…
