Τέσσερα ανοιχτά «μέτωπα» θα έχει να αντιμετωπίσει η τρικομματική κυβέρνηση, ενόψει των συναντήσεών της με τα κλιμάκια ελέγχου της τρόικας, στα τέλη Φεβρουαρίου.
Πρόκειται για τις αστοχίες στον προϋπολογισμό, που εγκυμονούν νέα μέτρα, τις αποχωρήσεις (απολύσεις) από τον δημόσιο τομέα, τον ενιαίο φόρο στα ακίνητα (που αναβλήθηκε προσωρινώς, αλλά από το β” εξάμηνο του έτους θα αρχίσει να εισπράττεται) και την προώθηση των αποκρατικοποιήσεων, οι οποίες καθυστερούν λόγω του αρνητικού κλίματος που ακόμη αποθαρρύνει επενδυτές.
Ωστόσο η τρόικα επιμένει.
Ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας θα επωμιστεί το κύριο βάρος των επαφών με την ηγεσία της τρόικας, ενώ ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης Αντώνης Μανιτάκης καλείται να παρουσιάσει αποδεκτό, από τους ελεγκτές, σχέδιο μείωσης του προσωπικού στο δημόσιο τομέα.
Στον τομέα των αποκρατικοποιήσεων, ο υπουργός Οικονομικών περιμένει από το ΤΑΙΠΕΔ μια πρώτη καλή κίνηση που θα δώσει το μήνυμα σε αγορές και τρόικα πως η Ελλάδα προχωρεί σε αποκρατικοποιήσεις, έπειτα από μήνες καθυστερήσεων. Ο κ. Στουρνάρας θεωρεί πως μία επιτυχημένη κίνηση θα ανοίξει το δρόμο για την υλοποίηση των επόμενων εγχειρημάτων, που ακολουθούν, ενώ, όπως σημειώνει, οι πιο σημαντικές αποκρατικοποιήσεις είναι η ΔΕΣΦΑ και ο ΟΠΑΠ, για τις οποίες υπάρχει ενδιαφέρον από ξένους επενδυτές.
Μείωση υπαλλήλων
Τεράστιο αγκάθι για την κυβέρνηση αποτελεί η διαθεσιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων και η τρόικα, που καταφθάνει στο τέλος Φεβρουαρίου, θα ζητήσει συγκεκριμένα σχέδια μείωσης του προσωπικού στο Δημόσιο, με βάση όσα έχουν συμφωνηθεί με το 3ο μνημόνιο.
Το θέμα αξιολογείται ως ιδιαίτερα σοβαρό, που ενδεχομένως δοκιμάσει και την κυβερνητική συνοχή. Στο πλαίσιο αυτό, απασχόλησε και έκτακτη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα υπό την προεδρία του πρωθυπουργού και των συναρμόδιων υπουργών Οικονομικών και Διοικητικής Μεταρρύθμισης, αλλά λύση ακόμη δεν βρέθηκε στο πώς οι αποχωρήσεις από το Δημόσιο θα καταστούν ανώδυνες και χωρίς πολιτικό κόστος.
Η τρόικα είχε επιβάλει στο τρίτο μνημόνιο και η ελληνική πλευρά συμφώνησε πως πρέπει να συνδυαστεί «η αξιολόγηση του θεσμικού πλαισίου με την κινητικότητα των υπαλλήλων, τη μείωση των προσωρινών συμβάσεων, τις πειθαρχικές διαδικασίες και τις υποχρεωτικές απολύσεις».
Αυτό, προστίθεται στο μνημόνιο, θα πρέπει να βοηθήσει στη μείωση του εργατικού δυναμικού του δημόσιου τομέα κατά 150.000 έως το 2015, σε σχέση με το τέλος του 2010.
Ακόμη θέτει και συγκεκριμένους στόχους, όπως η αποχώρηση εντός του 2013 25.000 δημοσίων υπαλλήλων, εκ των οποίων οι μισοί, 12.500, θα πρέπει να αποχωρήσουν μέχρι τον Ιούνιο.
Οσοι τίθενται σε διαθεσιμότητα, εφεδρεία ή όπως αλλιώς θα ονομαστεί το καθεστώς, θα παραμένουν σε αυτό για ένα έτος, «με μειωμένη αμοιβή», ενώ θα αναζητούν νέα απασχόληση και εκ νέου κατάρτιση, μέσα από ειδικά προγράμματα, για απασχόληση στον ιδιωτικό τομέα.
Ακόμη ορίζεται πως, μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2013 (συμπίπτει με την έλευση της τρόικας), τα υπουργεία θα πρέπει να έχουν έτοιμα τα σχέδια στελέχωσής τους, για την προσεχή τριετία, να εντοπίσουν τις «περιττές θέσεις» και να προσδιορίσουν τους τριμηνιαίους στόχους για τις υποχρεωτικές αποχωρήσεις εργαζομένων μέχρι το τέλος του 2014.
Ενιαίος φόρος
Σε ό,τι αφορά στο ενιαίο φόρο ακινήτων, κατόπιν των αντιδράσεων, η κυβέρνηση επέλεξε να αναβάλει τη λήψη των αποφάσεων, αλλά προσωρινά. Ούτως ή άλλως ο νέος φόρος -με βάση τον προγραμματισμό- θα έπρεπε να αρχίσει να εισπράττεται από το β’ εξάμηνο του 2013, οπότε υπάρχει χρόνος για την επεξεργασία των τελικών αποφάσεων.
Το υπουργείο Οικονομικών καλείται να ισορροπήσει μεταξύ των αντιδράσεων των φορολογουμένων και των βουλευτών των κυβερνητικών κομμάτων, αλλά και των πιέσεων που θα δεχθεί από την τρόικα, στην περίπτωση που δεν αντληθούν τα προσδοκώμενα έσοδα.
Αδιαπραγμάτευτος όρος η είσπραξη 3,2 δισ. από ακίνητα
Οι ελεγκτές θεωρούν αδιαπραγμάτευτο όρο την είσπραξη των 3,2 δισ. ευρώ, εντός του 2013, από τη φορολογία των ακινήτων ή από άλλο φόρο, με ισοδύναμο αποτέλεσμα.
Από τη στιγμή που εγγράφηκε το συγκεκριμένο κονδύλι στο μνημόνιο, η κυβέρνηση οφείλει είτε να το υλοποιήσει όπως έχει, είτε να εξοικονομήσει το ποσό μέσω άλλων παρεμβάσεων, εναλλακτική που δεν είναι εύκολη. Σύμφωνα με το μνημόνιο και την έκθεση του ΔΝΤ ο νέος φόρος θα πρέπει να αποδίδει ετησίως το ποσό των 2,9 δισ. ευρώ, όπως ρητά αναγράφει το νέο μνημόνιο. Για το 2013, από τον ενιαίο φόρο ακινήτων προβλέπεται η συλλογή 3,2 δισ. ευρώ, με το συνυπολογισμό όμως και των ποσών που θα εισπραχθούν από το ΕΕΤΗΔΕ του 2012, το οποίο εισπράττεται μέσω της ΔΕΗ, έως τον Μάιο.
Η τρόικα δεν πρόκειται να εμφανιστεί διατεθειμένη να προβεί σε εκπτώσεις και στο πλαίσιο αυτό, μετά και τη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών την περασμένη Τετάρτη, η εντολή που δόθηκε στο υπουργείο Οικονομικών είναι η αναζήτηση εναλλακτικών και ηπιότερων λύσεων για τον ενιαίο φόρο ακινήτων και η αναζήτηση της δυνατότητας να εξοικονομηθούν από άλλη πηγή έσοδα που θα χαθούν αν ο νέος φόρος δεν αποδώσει τα αναμενόμενα.
Δηλαδή το ύψος του αφορολόγητου του νέου φόρου το οποίο τοποθετείται στις 50.000 ευρώ και θα είναι σε ατομική βάση, αλλά δεν αποκλείεται οι 50.000 ευρώ αντικειμενικής αξίας να είναι το οικογενειακό αφορολόγητο. Για την επιπλέον αντικειμενική αξία θα υπάρχει κλιμάκωση των συντελεστών, ώστε οι ιδιοκτήτες ακινήτων που έχουν στην κατοχή τους ακίνητα αντικειμενικής αξίας άνω των 50.000 ευρώ να πληρώσουν το ποσό των 3,2 δισ. ευρώ.
Σε ό,τι αφορά στις αγροτικές εκτάσεις, σχεδιάζεται να φορολογηθούν με ειδική κλίμακα με μειωμένους συντελεστές και να εξαιρεθούν οι καλλιεργούμενες από τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες.
Μια άλλη σημαντική παράμετρος του νέου ενιαίου φόρου είναι πως δεν θα έρχεται πλέον με τους λογαριασμούς της ΔΕΗ, αλλά με ειδικό εκκαθαριστικό από τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων.
Αποκλίσεις στα έσοδα με το ξεκίνημα
Οι επικείμενες επαφές του υπουργού Οικονομικών, Γιάννη Στουρνάρα, με την τρόικα αποκτούν υψηλότερο βαθμό δυσκολίας λόγω και των αποκλίσεων που καταγράφει ο προϋπολογισμός του 2013, από τον πρώτο μήνα υλοποίησής του.
Η μείωση των εσόδων του Ιανουαρίου αποτελεί αρνητικό μήνυμα και για τους επόμενους μήνες, ενώ, παρουσία της τρόικας στην Αθήνα, θα εκδοθούν και τα στοιχεία για το Φεβρουάριο, που αν δείξουν επίσης πτώση, η θέση της κυβέρνησης θα καταστεί δυσχερής.
Στη διάρκεια του 2012, η υστέρηση των εσόδων αντιμετωπίστηκε με αναθεώρηση στόχων, αλλά και με αναβολή πληρωμής των δαπανών, η οποία όμως δεν μπορεί να συνεχιστεί επ’ αόριστον.
Το ανησυχητικό είναι πως η μείωση των εσόδων προέρχεται από την ύφεση της οικονομίας και τη διαρκή συρρίκνωση της κατανάλωσης, που αποτυπώνεται στη μείωση του ΦΠΑ κατά 16%, αλλά και από την αδυναμία των νοικοκυριών να πληρώσουν τους φόρους που έχουν επιβληθεί. Και στα δύο ζητήματα, δεν προβλέπεται βελτίωση τους επόμενους μήνες και το αδιέξοδο θα καταστεί ασφυκτικό.
Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση θα έρθει αντιμέτωπη με τις προβλέψεις του μνημονίου που συνυπέγραψε λίγους μήνες νωρίτερα, σύμφωνα με τις οποίες, κάθε απόκλιση στα έσοδα που σημειώνεται ανά τρίμηνο, θα καλύπτεται αυτομάτως από περικοπές δαπανών ή από άλλα μέτρα. Είναι ένα ενδεχόμενο που θα ήθελε να αποφύγει πάση θυσία η κυβέρνηση.
Κάλυψη της απόκλισης
Η κυβέρνηση θα έρθει αντιμέτωπη με τις προβλέψεις του μνημονίου που συνυπέγραψε λίγους μήνες νωρίτερα, σύμφωνα με τις οποίες κάθε απόκλιση στα έσοδα που σημειώνεται ανά τρίμηνο, θα καλύπτεται αυτομάτως από περικοπές δαπανών ή από άλλα μέτρα. Είναι ένα ενδεχόμενο που θα ήθελε να αποφύγει πάση θυσία η κυβέρνηση, δεδομένου ότι έχει δεσμευτεί ότι δεν θα επιβληθούν νέα μέτρα και το βάρος θα δοθεί στην έξοδο της οικονομίας από την ύφεση.
