Αναβρασμός επικρατεί στις Βρυξέλλες, καθώς όλες οι ενδείξεις τείνουν στο συμπέρασμα ότι η καθίζηση της κυπριακής Οικονομίας θα επέλθει κατά πολύ γρηγορότερα και με πιο σκληρό τρόπο απ’ ό,τι συνέβη στην Ελλάδα, αφού το αποφασισθέν από το Εurogroup κούρεμα των καταθέσεων θα συμβάλει, σε συνδυασμό με το μνημόνιο, στο να πληγεί καίρια το τραπεζικό σύστημα της χώρας –με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον επιχειρηματικό κόσμο αλλά και τα νοικοκυριά.
Στην διάρκεια της προχθεσινής συζήτησης για την κατάσταση στην Κύπρο, που έγινε στη τακτική εβδομαδιαία συνεδρίαση των επιτρόπων, ακούστηκαν και αριθμοί που προκαλούν δέος, όπως η υποχώρηση του ΑΕΠ κατά 15% κατά τους επόμενους 12 μήνες και 20 – 25% σε ορίζοντα 2 – 3 ετών.
Οι επιπτώσεις της απόφασης του Εurogroup, όπως αναφέρει και σχετικό δημοσίευμα της εφημερίδας Ναυτεμπορική, θα είναι εξαιρετικά δυσμενείς, γιατί, όπως επισημαίνουν στη βελγική πρωτεύουσα, συρρικνώνεται στο μέγιστο βαθμός ο ένας από τους δύο πυλώνες που στήριζαν την οικονομία, ο χρηματοπιστωτικός (ο άλλος είναι ο τουρισμός). Οι περισσότερες ξένες επιχειρήσεις που για φορολογικούς λόγους είχαν έδρα την Κύπρο θα φύγουν, διότι δεν υπάρχει πλέον εμπιστοσύνη στο κυπριακό μοντέλο. Οι εγχώριες επιχειρήσεις, εξαιτίας των απωλειών που θα έχουν από το κούρεμα των καταθέσεων, θα αποδυναμωθούν.
Από την άλλη, η εφαρμογή του μνημονίου από τον περασμένο Νοέμβριο, έστω κι αν δεν είχε ακόμη συμφωνηθεί επισήμως με την τρόικα, έχει ήδη πλήξει το εισόδημα των νοικοκυριών. Ωστόσο, το μνημόνιο που εφαρμόστηκε μονομερώς από την Κύπρο, τώρα θα επικαιροποιηθεί, ώστε να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα και στην αναμενόμενη σφοδρή ύφεση.
«Εκτίναξη» της ανεργίας
Με άλλα λόγια σηματοδοτούνται νέα μέτρα και στην Κύπρο κάνουν λόγο για νέες μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις. Ολα αυτά θα εκτοξεύσουν την ανεργία σε πρωτοφανή επίπεδα. Τον Ιανουάριο είχε φτάσει στο 15% του ενεργού πληθυσμού, οι προβλέψεις για τους επόμενους μήνες κάνουν λόγο για έκρηξη της ανεργίας, η οποία μπορεί να φτάσει και να ξεπεράσει τα ελληνικά επίπεδα (27%).
Δράση χωρίς «εργαλεία»
Οι ραγδαίες αρνητικές εξελίξεις στην Κύπρο οδήγησαν τον πρόεδρο της Κομισιόν, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, στη σύσταση Ομάδας Δράσης για την Κύπρο, ανάλογη εκείνης υπό τον Χορστ Ράιχενμπαχ που λειτουργεί στον Ελλάδα.
Η Κομισιόν σε αντίθεση με την Ελλάδα δεν έχει ανάλογα εργαλεία να χρησιμοποιήσει. Η Ελλάδα έχει να λαμβάνει συνολικά κονδύλια από το ΕΣΠΑ (2007-2013) και από το νέο πακέτο 2014-2020 περίπου 40 δισ. τα επόμενα 7-8 χρόνια ενώ η Κύπρος επειδή ήταν μέχρι τώρα πλούσια χώρα δεν δικαιούται μαζικών κοινοτικών χρηματοδοτήσεων.
Νέο ευρωπαϊκό «παράθυρο» για κούρεμα καταθέσεων
Η περίπτωση της Κύπρου ήταν μοναδική, ωστόσο εάν υπήρχε η ευρωπαϊκή τραπεζική ενοποίηση, δεν θα φτάναμε σε αυτή την κατάσταση, σύμφωνα με τον επίτροπο για τις Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες, Μισέλ Μπαρνιέ, ο οποίος θεωρεί λανθασμένη -που ευτυχώς διορθώθηκε- την αρχική απόφαση του Εurogroup για κούρεμα και των καταθέσεων κάτω των 100.000 ευρώ.
Τις παραπάνω επισημάνσεις κάνει ο Γάλλος επίτροπος στη βελγική εφημερίδα «Les Echo», με αφορμή τις αποφάσεις για την Κύπρο και τις πιθανές συνέπειές της για την Ευρωζώνη.
Ο κ. Μπαρνιέ χαρακτηρίζει τη διαχείριση της κρίσης στην Κύπρο ως «ιδιαίτερη» λόγω του υπερτροφικού χρηματοπιστωτικού τομέα, που συνοδευόταν από μια αδύναμη εποπτεία και διαχείριση των τραπεζών, της έκθεσης στο ελληνικό χρέος, της κατάστασης χρεοκοπίας στην οποία σχεδόν έφτασαν αυτές οι τράπεζες. «Η χρηματοπιστωτική οικονομία ήταν πολύ μεγάλη για μια τόσο μικρή πραγματική οικονομία, αυτή ενός νησιού, πιστεύω ότι η περίπτωση είναι μοναδική στην Ευρωζώνη και η διαχείριση αυτής της κρίσης είναι ιδιαίτερη», είπε.
Ερωτηθείς σχετικά με το εάν θα επαναληφθεί η απόφαση σε άλλη χώρα και κληθούν οι μεγάλοι καταθέτες να συμμετάσχουν σε σχέδιο διάσωσης, ο κ. Μπαρνιέ απαντάει κατ’ αρχάς ότι υπάρχει μια ευρωπαϊκή οδηγία που προστατεύει τις καταθέσεις κάτω των 100.000 ευρώ και πρέπει να γίνεται σεβαστή σε όλες τις χώρες.
Στη συνέχεια, απαντώντας στην ουσία της ερώτησης, τονίζει ότι στο κείμενο που παρουσίασε πριν από ένα χρόνο για την εξυγίανση των τραπεζών, ο μακροπρόθεσμος στόχος είναι η προστασία των καταθετών και των φορολογουμένων μέσω της διάθεσης εργαλείων πρόληψης κρίσεων. Αν πρέπει θα ζητούσαμε όχι μόνο τη συμμετοχή των μετόχων αλλά και των πιστωτών: των μικρών πιστωτών, στη συνέχεια των μεγάλων και, αν είναι αναγκαίο, των ανασφάλιστων καταθετών.
Ωστόσο, πρόσθεσε, θα ήταν εντελώς διαφορετικό γιατί οι μεγάλοι καταθέτες θα γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι μπορεί να προκύψει ένα τέτοιο σενάριο. Οι μεγάλοι καταθέτες, που διαθέτουν περισσότερες από 100 χιλιάδες ευρώ σε ένα λογαριασμό, θα γνωρίζουν πως αν η τράπεζά τους διαχειρίζεται λάθος το χρήμα, θα μπορεί να καλέσει τους πιστωτές και τους μετόχους.
«Αναγκαίοι οι προσωρινοί περιορισμοί κεφαλαίων»
Η Κομισιόν χαρακτήρισε χθες τον περιορισμό στην κίνηση κεφαλαίων στην Κύπρο αναγκαίο, αλλά θεωρεί ότι η κατάσταση πρέπει να αποκατασταθεί το συντομότερο δυνατόν προς το συμφέρον της χώρας. Σε γραπτή δήλωση που εξέδωσε σημειώνει τους προσωρινούς περιορισμούς στην ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων, συμπεριλαμβανομένων των ελέγχων των κεφαλαίων, που επέβαλε η Κύπρος ως μέρος μιας σειράς μέτρων για την πρόληψη του σημαντικού κινδύνου ανεξέλεγκτων εκροών καταθέσεων που θα οδηγούσε στην κατάρρευση των πιστωτικών ιδρυμάτων και στον άμεσο κίνδυνο πλήρους αποσταθεροποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Κύπρου.
Σύμφωνα με την Επιτροπή, τα κράτη – μέλη μπορούν να εισάγουν περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων. Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, τα μέτρα μπορούν επίσης να εισαχθούν για επιτακτικούς λόγους γενικού δημόσιου συμφέροντος. Η Κομισιόν συνεχίζει, επισημαίνοντας ότι οι εξαιρέσεις στην αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας των κεφαλαίων πρέπει να ερμηνεύονται πολύ αυστηρά και να μην εισάγουν διακρίσεις, να είναι κατάλληλες, αναλογικές και να εφαρμόζονται για το συντομότερο δυνατό χρονικό διάστημα. Υπό τις σημερινές συνθήκες, η σταθερότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών και του τραπεζικού συστήματος στην Κύπρο αποτελεί θέμα δημοσίου συμφέροντος και της δημόσιας πολιτικής που δικαιολογούν την επιβολή των προσωρινών περιορισμών στις κινήσεις κεφαλαίων, αναφέρει.
Η Επιτροπή προσθέτει ότι θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς με τις κυπριακές Αρχές, τα άλλα κράτη-μέλη, την ΕΚΤ και την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή, την εφαρμογή των επιβληθέντων περιοριστικών μέτρων σχετικά με τις κινήσεις κεφαλαίων. Τα περιοριστικά μέτρα θα ισχύουν για 7 ημέρες. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί την ανάγκη να παραταθεί η ισχύς τους ή να αναθεωρηθούν.
