Μεταρρυθμίσεις στον τομέα ηλεκτρικής ενέργειας απαιτεί η τρόικα, ώστε να διασφαλιστεί η οικονομική βιωσιμότητα και να αποφευχθεί η συσσώρευση χρέους που δημιουργούν τα ελλείμματα του Λειτουργού της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενεργείας (ΛΑΓΗΕ), που ανήκει κατά 100% στο Δημόσιο.
Η κατάσταση στον χώρο της ενέργειας είναι δραματική και προκαλεί παράπλευρες απώλειες, δεδομένου ότι βάζει τρικλοποδιές στις αποκρατικοποιήσεις παγίων και εταιρειών του κλάδου.
Η κυβέρνηση ήδη καταστρώνει σχέδιο περιορισμού των ελλειμμάτων, από το οποίο θύματα θα είναι οι επενδυτές στα φωτοβολταϊκά. Απειλούνται με νέα μείωση στις ταρίφες που εισπράττουν, οι οποίες θα επιβληθούν με νομοσχέδιο που ετοιμάζεται.
Βουνό τα ελλείμματα
Τα ελλείμματα στην αγορά συμποσούνται σε περίπου 500 εκατομμύρια ευρώ, από τα οποία τα 300 εκατ. αντιστοιχούν στον λογαριασμό ΑΠΕ και τα υπόλοιπα στην αξία της ενέργειας που εισέφεραν στο σύστημα οι ανεξάρτητοι παραγωγοί, καθώς η ΔΕΗ συνεχίζει να συμψηφίζει τις απαιτήσεις της ως παραγωγού με τις εισπράξεις της ως προμηθεύτριας ηλεκτρικής ενέργειας στο 98,7% της αγοράς.
Για την αντιμετώπιση του ελλείμματος, με το προηγούμενο μνημόνιο, η Ελλάδα ανέλαβε υποχρέωση να μηδενίσει τα ελλείμματα του λογαριασμού ΑΠΕ μέσα στο 2013 λαμβάνοντας μέτρα. Τα μέτρα ελήφθησαν πέρυσι τον Αύγουστο και προέβλεπαν επιβολή εισφοράς επί του κύκλου εργασιών στους παραγωγούς ΑΠΕ, επιβολή τέλους λιγνίτη, μεταφορά στον ΛΑΓΗΕ του 1/3 της εισφοράς υπέρ ΕΡΤ. Καθιερώθηκαν, επίσης, η μηνιαία καταγραφή και η δημοσιοποίηση των δεδομένων του λογαριασμού, με προβολή για τους επόμενους μήνες και το επόμενο έτος.
Από τα στοιχεία που δημοσιοποιεί ο ΛΑΓΗΕ, όμως, προκύπτει ότι τα μέτρα είχαν μεν θετικά αποτελέσματα, αλλά δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, καθώς τα ελλείμματα αυξάνονται με δραματικούς ρυθμούς λόγω της ένταξης νέων μονάδων ΑΠΕ σχεδόν αποκλειστικά φωτοβολταϊκών.
Έτσι, στο τέλος Φεβρουαρίου το έλλειμμα του λογαριασμού ΑΠΕ βρισκόταν στα 300 εκατ., με ενδεχόμενο να φτάσει τα 697 εκατ. στο τέλος του έτους και στο 1,3 δισ. στα τέλη του 2014.
Εάν δε ληφθεί υπ’ όψιν ότι οι οφειλές του ΛΑΓΗΕ αλλά και του Διαχειριστή του Δικτύου Μεταφοράς-ΑΔΜΗΕ στους ανεξάρτητους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας μεταφέρονται αυτομάτως και στη ΔΕΠΑ, η οποία τους προμηθεύει με καύσιμο, τότε γίνεται σαφές ότι η κατάσταση είναι περισσότερο από άσχημη.
Το μπλόκο στις ιδιωτικοποιήσεις
Εκτός των κινδύνων που προκαλεί στον ενεργειακό εφοδιασμό η παραπάνω εικόνα, απειλεί ευθέως την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ, αλλά και την πώληση μονάδων της ΔΕΗ.
Σε ό,τι αφορά τη ΔΕΠΑ, ο υποψήφιος επενδυτής εκτιμά αρνητικά τις υψηλές οφειλές των πελατών της, μειώνοντας το τίμημα, ενώ όποιος επενδύσει σε μονάδες της ΔΕΗ θα βρεθεί αντιμέτωπος με τις ελλειμματικές πληρωμές για την ενέργεια που θα πουλά, καθώς θα είναι αποκλειστικά παραγωγός και όχι προμηθευτής τελικών καταναλωτών, όπως είναι η ΔΕΗ.
Ας σημειωθεί ότι το ίδιο ισχύει και για πιθανή πώληση μετοχών του ΑΔΜΗΕ (100% θυγατρική της ΔΕΗ που ελέγχει και διαχειρίζεται τα δίκτυα και τις άλλες υποδομές μεταφοράς), καθώς υφίσταται και αυτός τις επιπτώσεις της κρίσης, καταγράφοντας καθυστερήσεις σε πληρωμές από τη χρήση των δικτύων στα περίπου 200 εκατομμύρια ευρώ.
Τα μέτρα
Την κρισιμότητα της κατάστασης περιέγραψε λιτά, αλλά με δραματικούς τόνους ο Μιχάλης Φιλίππου, διευθυντής συναλλαγών ηλεκτρικής ενέργειας του ΛΑΓΗΕ σε πρόσφατη ημερίδα, τονίζοντας με έμφαση ότι «η κατάσταση είναι από κάθε άποψη κρίσιμη και σύντομα θα γίνει ανεξέλεγκτη». Πρόσθεσε δε ότι «χρειάζονται αμέσως πρόσθετα διορθωτικά μέτρα προκειμένου να επανέλθει σε ισορροπία ο προϋπολογισμός του ΛΑΓΗΕ, να αποκατασταθεί η τακτική πληρωμή των παραγωγών και να ανακουφιστεί η αγορά».
Ήδη το υπουργείο επεξεργάζεται νέα μέτρα για την εξάλειψη των ελλειμμάτων του ΛΑΓΗΕ, αλλά και του ΑΔΜΗΕ.
Αυτά που αφορούν τους παραγωγούς συμβατικών μονάδων αναμένεται εν μέρει να καλυφθούν από δανεισμό τον οποίο διαπραγματεύεται η ΔΕΗ με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ύψους 250 εκατομμυρίων, με το οποίο θα καλυφθούν οφειλές της προς τους δύο διαχειριστές, προκειμένου να διοχετευθούν στους ανεξάρτητους παραγωγούς και από αυτούς στη ΔΕΠΑ.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα ωστόσο είναι τα ελλείμματα του λογαριασμού, η αντιμετώπιση των οποίων απαιτεί νέες δραστικές παρεμβάσεις στις ταρίφες με τις οποίες πληρώνονται την παραγόμενη ενέργεια, είτε στην αύξηση του τέλους που πληρώνουν οι καταναλωτές, είτε στους μηχανισμούς διαμόρφωσης των τιμών χονδρικής, είτε σε όλα αυτά μαζί.
Νέο νομοσχέδιο για περικοπές στις ταρίφες
Σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής πληροφορίες, το ΥΠΕΚΑ ετοιμάζει νέο νομοσχέδιο, για το οποίο ας σημειωθεί πιέζει και η τρόικα, που προβλέπει νέες περικοπές στις ταρίφες των φωτοβολταϊκών.
Ωστόσο, οι νέες περικοπές δεν θα είναι οριζόντιες, αλλά θα κλιμακώνονται ανάλογα με τον χρόνο κατασκευής των φωτοβολταϊκών μονάδων, καθώς όσο πιο παλαιές τόσο και πιο ακριβές είναι. Έτσι θα είναι πολύ μικρότερες στις μονάδες προ του 2009 και θα αυξάνουν όσο πλησιάζουν στο 2013.
Επίσης, εξετάζεται το μέτρο να συνδυαστεί με αύξηση του χρόνου αποπληρωμής των τραπεζικών δανείων που έχουν συνάψει οι εταιρείες ώστε να μειωθούν οι δόσεις (υπολογίζονται σε περίπου 2 δισ. ευρώ), με ταυτόχρονη παράταση και του συμβατικού χρόνου ισχύος των τιμών.
Αύξηση του τέλους ΑΠΕ (ΕΤΜΕΑΡ) στους λογαριασμούς ηλεκτρικού δύσκολα θα μπορούσε να συζητηθεί υπό την παρούσα συγκυρία. Εξετάζονται, όμως, παρεμβάσεις στον μηχανισμό διαμόρφωσης της τιμής χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς οι υφιστάμενες στρεβλώσεις επιβαρύνουν την κατάσταση και εμφανίζουν τεχνητά ελλείμματα.
