Η Σλοβενία είναι μία μικρή χώρα που βασίζει σε μεγάλο βαθμό την οικονομία της στον τουρισμό. Για τους ξένους επισκέπτες οι φυσικές ομορφιές της αποτελούν έναν επίγειο παράδεισο. Δεν ισχύει όμως το ίδιο και για την οικονομική της κατάσταση.
Τελευταία, η κυβέρνηση της Σλοβενίας βρίσκεται αντιμέτωπη με βαθιά οικονομική κρίση που παραπέμπει στην κρίση που αντιμετωπίζουν οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Η πρωθυπουργός της χώρας Αλένκα Μπρατούσεκ ανακοίνωσε σειρά μέτρων λιτότητας και ευρύτατων περικοπών στο δημόσιο τομέα, την αύξηση των φορολογικών συντελεστών, την επιβολή νέων φόρων καθώς και την πώληση κρατικών εταιρειών.
Στόχος είναι η δημοσιονομική εξυγίανση και η μείωση του δημόσιου χρέους, με προϋπόθεση όμως -τουλάχιστον όπως το θέτει η σλοβενική κυβέρνηση – την αποφυγή της επιτήρησης από την ΕΕ και το ΔΝΤ. «Το πρόγραμμα αυτό αναμένεται να βοηθήσει την Σλοβενία να παραμείνει ένα πλήρως κυρίαρχο κράτος», είπε η Μπρατούσεκ υπογραμμίζοντας ότι δεν θα αφήσει τη χώρα να γίνει «η επόμενη Κύπρος».
Μαζικές ιδιωτικοποιήσεις και εξυγίανση τραπεζών
Η Σλοβενία αν και βρίσκεται σε δυσχερή κατάσταση επιδιώκει μία λύση διαφορετική από τις όσες μέχρι τώρα έχουν εφαρμοστεί στην Ελλάδα, την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιρλανδία και πιο πρόσφατα την Κύπρο. Σύμφωνα με τις κυβερνητικές δηλώσεις έχουν ξεκινήσει συζητήσεις για μερικές ιδιωτικοποιήσεις 15 κρατικών εταιρειών, ανάμεσα στις οποίες συγκαταλέγονται o μεγαλύτερος φορέας τηλεπικοινωνιών της χώρας Telekom Slovenia, η Αdria Airways αλλά και το αεροδρόμιο της Λιουμπλιάνα. Παράλληλα επιτακτική κρίνεται η λήψη άμεσων μέτρων για την εξυγίανση και υποστήριξη του τραπεζικού τομέα της χώρας, προκειμένου να αποφευχθεί μία άτακτη χρεοκοπία.
Οικονομολόγοι εκτιμούν ότι με τους χειρισμούς αυτούς αναμένεται να δοθεί στη χώρα λίγος επιπλέον χρόνος, ενώ αβέβαιο παραμένει κατά πόσο θα μπορέσει μακροπρόθεσμα να ανταπεξέλθει επιτυχώς στις οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις. Η οικονομία της Σλοβενίας έχει περιέλθει σε ύφεση την τελευταία διετία. Η ανεργία αγγίζει το 13,5%, έχοντας διπλασιαστεί σε σχέση με το 2008, με αρνητικές τις διεθνείς προβλέψεις για ανάκαμψη. Για πολλούς Σλοβένους, ωστόσο, η επιβολή αυστηρής λιτότητας δεν αποτελεί πανάκεια, ενώ η έξοδος από την κρίση με μόνο γνώμονα τις συγκεκριμένες κυβερνητικές επιλογές δεν θεωρείται διόλου δεδομένη. «Η πολιτική λιτότητας της νέας κυβέρνησης της Αλένκα Μπρατουσέκ έχει επιδεινώσει τα προβλήματα των κατοίκων» λέει ο 28χρονος Σλοβένος Ανέι Κόρσικα, ιδρυτής της «Πρωτοβουλίας Δημοκρατικού Σοσιαλισμού».
Προβλήματα από το παρελθόν
Τα αίτια της κρίσης στη Σλοβενία δεν είναι εύκολο να προσδιοριστούν.«Είναι δύσκολο να γίνει ακριβής διάγνωση της τρέχουσας κατάστασης», λέει ο Βλαντιμίρ Λάβρατς από το Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών στη Λουμπλιάνα.
«Αποδείχθηκε ότι η εγχώρια οικονομία δεν ήταν αρκετά ευέλικτη και ότι οι διαρθρωτικές αλλαγές καθυστέρησαν πολύ. Η ένταξη της Σλοβενίας στην ΕΕ αλλά και στην ευρωζώνη επήλθαν χωρίς οι πολιτικοί της χώρας να έχουν κάποιο σαφή στόχο».
Η φούσκα των δανείων με ευνοϊκούς όρους προς ιδιώτες και εταιρείες, γρήγορα οδήγησε σε αδιέξοδο τον τραπεζικό τομέα της χώρας, λέει η Ερμίνε Βίντοβιτς από το ίδιο Ινστιτούτο. Η πλειοψηφία των σλοβενικών τραπεζών ανήκουν στο κράτος μιας και κυρίαρχη ήταν η πεποίθηση πως η Σλοβενία χρειαζόταν εξαρχής έναν ισχυρό κρατικά ελεγχόμενο τραπεζικό χώρο. Ο νόμος περί ιδιωτικοποιήσεων είναι μέχρι σήμερα εξαιρετικά δύσκαμπτος, αναφέρει η ειδικός.
Βέβαια για πολλούς οι φόβοι για μια γενικότερη οικονομική κατάρρευση δεν απορρέουν μόνο από τους κινδύνους που εγκυμονεί η εύθραυστη κατάσταση στην οποία ακροβατεί ο τραπεζικός τομέας. Η Σλοβενία είναι μία χώρα που παραδοσιακά εξάγει το σύνολο σχεδόν της παραγωγής της στην Ιταλία, τη Γαλλία και τη Γερμανία. Δεδομένης όμως της γενικότερης κρίσης στην ΕΕ, η ζήτηση έχει πλέον μειωθεί αισθητά.
Παράλληλα η ανεργία συνεχώς αυξάνεται, ενώ διάχυτο είναι το αίσθημα έλλειψης εμπιστοσύνης προς το κράτος και τη διοίκηση, με φαινόμενα διαφθοράς να καταγράφονται όλο και πιο συχνά.
πρόσφατη υποβάθμιση της χώρας από τον οίκο αξιολόγησης Moody’s αλλά και τα αρνητικά στοιχεία του ΟΟΣΑ για τις προοπτικές ανάπτυξης κρούουν ίσως τον τελευταίο κώδωνα του κινδύνου για τη χώρα. Το αν τελικά η Σλοβενία θα υπαχθεί σε μηχανισμό διάσωσης ή όχι, είναι τελικά για πολλούς θέμα χρόνου και όχι αποκλειστικά προϊόν κάποιας εγχώριας πολιτικής απόφασης.
