Το ευρωπαϊκό όραμα ενοποίησης είναι ο «μεγάλος χαμένος» από την παρατεταμένη οικονομική κρίση που μαστίζει την Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με δημοσκόπηση του αμερικανικού ινστιτούτου Pew Research Centre, με τίτλο «Ευρωπαϊκή Ενωση: ο νέος μεγάλος ασθενής της Ευρώπης».
Συγκεκριμένα, η δημοσκόπηση του ινστιτούτου, η οποία διεξήχθη σε οκτώ ευρωπαϊκές χώρες, τη Γερμανία, τη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Ελλάδα, την Πολωνία και την Τσέχικη Δημοκρατία, αποκαλύπτει πτώση της αποδοχής της ΕΕ σε επτά από τις οκτώ από αυτές σε σχέση με πέρυσι, φυγόκεντρες τάσεις στους κόλπους της ΕΕ με τις θέσεις της Γαλλίας να βρίσκονται για πρώτη φορά πιο κοντά σε αυτές του «ευρωπαϊκού νότου» (και όχι της Γερμανίας), απαισιοδοξία για την οικονομική προοπτική, ανησυχία για την αυξανόμενη ανεργία , με την πλειοψηφία ωστόσο των πολιτών να τάσσεται υπέρ του ευρώ.
Αναλυτικά, από τις οκτώ χώρες, πέντε εντός ευρώ και τρεις εκτός (Βρετανία, Πολωνία και Τσέχικη Δημοκρατία), μόνο στην Τσεχία το ποσοστό όσων έχουν «θετική γνώμη» για την ΕΕ εμφανίζεται αυξημένο σε σχέση με πέρυσι, και αυτό δεν ξεπερνά το 38%- έναντι 32% για το 2012. Στον αντίποδα βρίσκεται η «παραδοσιακά φιλοευρωπαϊκή» Ισπανία, όπου το ποσοστό στήριξης προς την ΕΕ βρίσκεται εφέτος για πρώτη φορά από την πρώτη αντίστοιχη σφυγμομέτρηση του ινστιτούτου το 2004, κάτω από το 50% και συγκεκριμένα στο 46%, εμφανίζοντας πτώση 14 μονάδων σε σχέση με το 2012. Στην Ελλάδα εξάλλου, αλλά και την Ιταλία, μόλις το 11% θεωρεί ότι η οικονομική ενοποίηση είχε θετικές επιπτώσεις για τη χώρα.
Γαλλία: πιο κοντά στον «ευρωπαϊκό Νότο»;
Η μεγάλη έκπληξη ωστόσο της δημοσκόπησης έρχεται από τη Γαλλία, όπου μόλις το 22% πιστεύει ότι η ευρωπαϊκή οικονομική ενοποίηση είχε θετικά αποτελέσματα για τη χώρα, ποσοστό που εμφανίζεται μειωμένο κατά 14 μονάδες σε σχέση με το 2012. Μόλις το 41% των Γάλλων εξάλλου έχει σε γενικές γραμμές θετική γνώμη για την ΕΕ- 19 μονάδες πιο κάτω σε σχέση με πέρυσι.
Όπως επισημαίνεται χαρακτηριστικά στην επεξηγηματική έκθεση του Pew Research Centre «σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα τα αισθήματα απογοήτευσης και διάψευσης δεν παρουσιάζουν ταχύτερη αύξηση». Ο σκεπτικισμός για τους ευρωπαϊκούς θεσμούς (μόνο οι Ελληνες και οι Ιταλοί εμφανίζονται να έχουν μικρότερη εμπιστοσύνη στα οφέλη της οικονομικής ενοποίησης από τη Γαλλία), αλλά και η ανησυχία για τις προοπτικές της εθνικής οικονομίας (με το 91% των Γάλλων να χαρακτηρίζει κακές τις επιδόσεις της γαλλικής οικονομίας και μόλις το 11% να αναμένει βελτίωση το προσεχές έτος), κατατάσσουν, για πρώτη φορά τη Γαλλία, πιο κοντά στις χώρες του «ευρωπαϊκού νότου», σύμφωνα με τη δημοσκόπηση.
Το 77% των Γάλλων άλλωστε θεωρεί ότι η ευρωπαϊκή οικονομική ενοποίηση επιδείνωσε την κατάσταση της χώρας, ενώ οι πολίτες εμφανίζονται να έχουν τις ίδιες ανησυχίες με τους πολίτες των χωρών της Ελλάδας, της Ιταλίας, και της Ισπανίας, όπου οι οικονομικές προοπτικές και η αύξηση της ανεργίας, θεωρούνται, σε αντίθεση με τη Γερμανία, ως «μεγάλα προβλήματα».
Αντίστοιχη είναι και η απογοήτευση των Γάλλων με την πολιτική ηγεσία της χώρας, με το 67% των πολιτών να θεωρεί ότι ο Φρανσουά Ολάντ δεν κάνει αρκετά για τη διαχείριση των προκλήσεων, ποσοστό το οποίο είναι υψηλότερο κατά 24 μονάδες σε σχέση με το αντίστοιχο για τον πρώην γάλλο πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί. Στη Γερμανία αντίθετα οι οικονομικές συνθήκες θεωρούνται «καλές» από το 75% (έναντι του 63% το 2012), ενώ το 60% εμφανίζεται να έχει θετική γνώμη όσον αφορά την ΕΕ (έναντι 68% για το 2012), με τους χειρισμούς της Ανγκελα Μέρκελ να συγκεντρώνουν την αποδοχή του 74% (έναντι 80% για το 2012). Οπως επισημαίνεται χαρακτηριστικά, ποτέ άλλοτε οι θέσεις Γερμανίας-Γαλλίας δεν παρουσιάζαν τέτοια απόκλιση- με ό,τι και αν σημαίνει αυτό για την ευρωπαϊκή ενοποίηση.
Δυσοίωνες θεωρεί τις οικονομικές προοπτικές η πλειοψηφία
Εντονη είναι εξάλλου η ανησυχία των ευρωπαίων πολιτών για την οικονομία των χωρών τους. Χαρακτηριστικά μόλις το 1% των Ελλήνων, το 3% των Ιταλών, το 4% των Ισπανών και το 9% των Γάλλων πιστεύει ότι οι οικονομικές συνθήκες είναι καλές- σε αντίθεση με το 75% των Γερμανών που εμφανίζεται ικανοποιημένο με την εθνική οικονομία. Το ίδιο απαισιόδοξοι είναι οι ευρωπαίοι πολίτες όσον αφορά το μέλλον της οικονομίας τους, με μόλις το 11% των Γάλλων, το 14% των Ελλήνων και των Πολωνών και το 15% των Τσέχων να εκτιμά ότι οι οικονομικές συνθήκες στη χώρα του θα βελτιωθούν.
Για το 78% εξάλλου από τις οκτώ χώρες που συμμετείχαν στη δημοσκόπηση η έλλειψη θέσεων εργασίας αποτελεί «πολύ μεγάλο» πρόβλημα για τη χώρα του, ενώ το 77% κατά μέσο όρο θεωρεί ότι το οικονομικό σύστημα ευνοεί τους πλουσίους (ποσοστό που εκτοξεύεται στο 95% όσον αφορά την Ελλάδα, στο 89% για την Ισπανία και το 86% την Ιταλία).
Η πρόκληση του ευρωπαϊκού Νότου
Εξαιρετικά απαισιόδοξη, τόσο σε απόλυτους όσο και σχετικούς όρους, εμφανίζεται η κοινή γνώμη του ευρωπαϊκού Νότου, με αποτέλεσμα η απόσταση των συγκεκριμένων χωρών από τη Γερμανία να διευρύνεται.
Συγκεκριμένα, πάνω από επτά στους δέκα Ισπανούς και Ελληνες (79% και 72% αντίστοιχα) υποστηρίζουν ότι οι οικονομικές συνθήκες είναι «πολύ άσχημες», ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην Ιταλία φθάνει το 58%. Αντίθετα, ο μέσος όρος για τις υπόλοιπες χώρες της δημοσκόπησης δεν ξεπερνά το 28%. Πάνω από εννέα στους δέκα εξάλλου, με το 99% (!) στην Ελλάδα, το 97% στην Ιταλία, και το 94% στην Ισπανία χαρακτηρίζουν την απουσία θέσεων εργασίας ως «πολύ μεγάλο πρόβλημα». Ο πληθωρισμός, εξάλλου, θεωρείται «μεγάλο πρόβλημα» από το 94% των Ελλήνων, το 84% των Ιταλών και το 69% των Ισπανών- έναντι του 58% που είναι ο μέσος όρος για τις υπόλοιπες χώρες). Στην Ελλάδα, το 78% θεωρεί ότι η οικονομική ενοποίηση αποδυνάμωσε την ελληνική οικονομία, ποσοστό που στην Ιταλία αντιστοιχεί στο 75% και την Ισπανία στο 60%. Ως αποτέλεσμα, το 65% των Ελλήνων και το 52% των Ισπανών δεν έχουν θετική γνώμη για την ΕΕ.
Γερμανοί: Οι πιο αναξιόπιστοι για τους Έλληνες!
Η οικονομική κρίση όξυνε το αντιγερμανικό αίσθημα στην Ελλάδα, με τους Ελληνες να χαρακτηρίζουν τους Γερμανούς ως τους λιγότερους αξιόπιστους, τους πιο αλαζόνες και τους λιγότερο συμπονετικούς από τους υπόλοιπους ευρωπαίους που συμμετείχαν στην έρευνα. Σε όλες τις υπόλοιπες χώρες της δημοσκόπησης αντίθετα, οι Γερμανοί θεωρούνται οι πιο αξιόπιστοι, ενώ έξι από τις οκτώ χώρες τους θεωρούν λιγότερο συμπονετικούς απ’ όλους. Οι Ελληνες εξάλλου θεωρούνται λιγότερο αξιόπιστοι ανάμεσα στους πολίτες των οκτώ χωρών, τόσο από τους Γερμανούς, όσο και από τους Γάλλους και τους Τσέχους. Οι Ιταλοί θεωρούν οι ίδιοι ότι είναι οι λιγότερο αξιόπιστοι από τους υπόλοιπους, ενώ οι Γάλλοι αυτοχαρακτηρίζονται ως οι πιο υπερόπτες.
Τα… καλά νέα: «Ναι» στο ευρώ!
Παρά τα αντιευρωπαϊκά αισθήματα και τον ευρωσκεπτικισμό που επικρατούν, αλλά και την αρνητική αξιολόγηση της επίδρασης της ΕΕ στις εθνικές οικονομίες, το κοινό νόμισμα εξακολουθεί να απολαμβάνει τη στήριξη της κοινής γνώμης. Περισσότεροι από έξι στους δέκα στην Ελλάδα (69%), επιθυμούν να κρατήσουν το ευρώ, ποσοστό που για την Ισπανία φθάνει το 67%, τη Γερμανία το 66%, την Ιταλία το 64% και τη Γαλλία το 63%.
Η δημοσκόπηση του Pew Research Centre πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 7.646 ερωτώμενων από οκτώ χώρες της ΕΕ μεταξύ 2 και 27 Μαρτίου του 2013.
