Κεφάλαια και εγγυήσεις δανεισμού ύψους 1,5 τρισ. ευρώ προβλέπει το σχέδιο της καγκελαρίου Αγκελα Μέρκελ και του προέδρου Νικολά Σαρκοζί για το οποίο έχουν ήδη ενημερωθεί οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης κι ο πρωθυπουργός κ. Γ. Παπανδρέου ενόψει της Συνόδου Κορυφής της Παρασκευής.
Το σχέδιο για την θωράκιση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) το οποίο σήμερα έχει τη δυνατότητα να παρέμβει στις αγορές με κεφάλαια ύψους 440 δισ. ευρώ στηρίζεται στην παροχή εγγυήσεων από τις χώρες μέλη της ευρωζώνης που έχουν βαθμολογηθεί από τους διεθνείς οίκους για την πιστοληπτική του ικανότητα με ΑΑΑ (triple A), δηλαδή από:
τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ολλανδία, το Λουξεμβούργο, την Αυστρία και τη Φιλανδία
Σύμφωνα με το σχέδιο το ταμείο θα αποτελέσει τον κύριο φορέα της οικονομικής βοήθειας πρός τις χώρες μέλη της ευρωζώνης οι οποίες βρίσκονται στη δίνη της κρίσης του χρέους εν προκειμένω της Ελλάδας ή των συνεπειών της χρηματοπιστωτικής κρίσης όπως συμβαίνει με την Ιρλανδία. Με τα κεφάλαια όμως που εξοπλίζεται το ταμείο η Ευρωπαική Ενωση αποκτά το μηχανισμό εκείνο για να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε επίθεση των αγορών, εκδηλωθεί στο μέλλον, όχι μόνο σε μικρές χώρες όπως η Πορτογαλία, αλλά και σε μεγαλύτερες οικονομίες όπως η Ισπανία.
Tο ταμείο θα έχει τη δυνατότητα όχι μόνο χρηματοδότησης των «οικονομιών εν κινδύνω» αλλά και επαναγοράς ομολόγων τα οποία θα αντικαθιστά με άλλα μακρύτερης διάρκειας, ώστε να επιτυγχάνει την αναδιάρθρωση του χρέους τους.
Το σχέδιο υποστηρίζουν ένθερμα η Ευρωπαική Επιτροπή – ο πρόεδρος της Ευρωπαικής Επιτροπής κ. Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο καθως και ο επίτροπος αρμόδιος για τις οικονομικές υποθέσεις κ. Ολι Ρέν ο οποίος μάλιστα έχει εκφραστεί ανοιχτά.
Στην τελευταία δημόσια παρέμβαση του με άρθρο του στους FT στα μέσα Ιανουαρίου ο κ. Όλι Ρεν είχε τονίσει ότι η πιστωτική ικανότητα του Ταμείου πρέπει να ενισχυθεί και η εμβέλεια της λειτουργίας του να διευρυνθεί. Μάλιστα είχε επισημάνει ότι:
«Τα ευρωομόλογα είναι ελκυστικά ως ιδέα και αποτελούν εδώ και καιρό μέρος της συζήτησης για την ΕΕ.
Πρέπει να ενισχύσουμε την χρηματοδοτική δυναμικότητα του EFSF και να διευρύνουμε το πεδίο των δραστηριοτήτων του».
Υπέρ της λύσης αυτής τάσσεται και η Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα η οποία το τελευταίο έτος έχει προχωρήσει σε αγορές ομολόγων από τις χώρες που βρίσκονται σε κρίση.
Με την ενεργοποίηση του ταμείου θα είναι εφικτό η ευρωτράπεζα να πουλήσει τα ομόλογα που έχει συγκεντρώσει στο χαρτοφυλάκιο της συμβάλοντας με αυτό τον τρόπο στη «βελούδινη» όπως έχει χαρακτηρισθεί αναδιάρθρωση του χρέους της χώρας μας, αλλά και ίσως της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας που δέχθηκαν τις μεγαλύτερες πιέσεις.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες η πρόταση για την υλοποίηση του σχεδίου το οποίο αναμένεται να οριστικοποιηθεί, προτού τεθεί σε εφαρμογή, στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου προβλέπει ισχυρά ανταλλάγματα και την υιοθέτηση από όλες τις χώρες της ευρωζώνης του Συμφώνου Ανταγωνιστικότητας το οποίο αποκάλυψε προχθές το Spiegel.
Το νέο σύμφωνο αποτελεί στην ουσια την «επικαροποίηση» της συμφωνίας του Μάαστριχτ δηλαδή του Συμφώνου Σταθερότητας ή της ατζέντας της Λισσαβόνας προσπάθεια που είχε ξεκινήσει προκειμένου να εναρμονισθούν οι φορολογικές πολιτικές στην ΕΕ. Με τη Λισσαβόνα επιδίωκαν να υιοθετηθούν τα ανταγωνιστικά πρότυπα στην αγορά εργασίας που ερχόταν από τις ΗΠΑ προτού ξεσπάσει η κρίση.
Το μοντέλο είχε την κωδική ονομασία flexiqurity, αλλά κι αυτή η προσπάθεια όπως και η δημοσιονομική σταθερότητα κατάρευσαν κάτω από το βάρος της έντασης του εσωτερικού ανταγωνισμού μεταξύ των χωρών της ΕΕ, αλλά και των επιλογών των κυβερνήσεων που επηρεαζόταν και εξακολουθούν να καθορίζουν τις πολιτικές τους από τον εκλογικό κύκλο.
Το πιό χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ίσως η Ελλάδα η οποία με βάση τους όρους του Μάαστριχτ και τις προυποθέσεις με τις οποίες εντάχθηκε το 2000 στην ΟΝΕ ευρωζώνη, σήμερα βρίσκεται εκτός ευρωζώνης.
Ετσι για τη χώρα μας και τις άλλες υπερχρεωμένες χώρες αναμένεται να ζητηθούν εγγυήσεις με τη μορφή «συνταγματικών ρυθμίσεων» για το μόνιμο έλεγχο των δημοσιονομικών ελλειμάτων κάτω από 3% του ΑΕΠ και τη σταδιακή μείωση του δημοσίου στο 60% του ΑΕΠ.
Είναι προφανές ότι οι εγγυητές της σταθερότητας της ευρωζώνης απαιτούν σε θεσμικό επίπεδο τη μέγιστη δυνατή εγγύηση ζητώντας την εγγύηση των εθνικών κοινοβουλίων ακόμη και τη συνταγματική πρόβλεψη για τη διασφάλιση της δημοσιονομικής σταθερότητας.
Είναι προφανές ότι για την Ελλάδα η «περίοδος χάριτος» εκπνέει το 2013 με τη λήξη του μνημονίου και της συμφωνίας με την τρόικα, αλλά κανείς ευρωπαίος δεν θα βάλει στη συνέχεια τα λεφτά του για την κάλυψη των μελλοντικών ελλειμάτων ή τη μείωση του ελληνικού δημοσίου χρέους αν δεν εξασφαλίσει ότι ο κύκλος των ελλειμάτων δεν θα επιστρέψει στην Ελλάδα εξαιτίας πολιτικών και μόνο αποφάσεων.
Οπως λένε οι ίδιες πηγές που είναι σε θέση να γνωρίζουν το παρασκήνιο στην ουσία οι ευρωπαίοι μας ζητούν ένα «συνταγματικά κατοχυρωμένο μνημόνιο» το οποίο θα εξασφαλίζει τη σημοσιονομική σταθερότητα στην Ελλάδα.
Ολα αυτά θα κριθούν σε πολιτικό επίπεπεδο όπου όλα τα κόμματα και κυρίως η αξιωματική αντιπολίτευση που μέχρι σήμερα θεωρεί ότι απέφυγε τα πολιτικά «κακοτόπια» θα κληθεί να τοποθετηθεί, να πάρει θέση ακόμη κι αν οι εξελίξεις απαιτήσουν την πρόωρη προσφυγή της χώρας στις κάλπες.