Ακριβότερο φυσικό αέριο για τους Έλληνες, την στιγμή που στην Ευρώπη γίνεται «έκπτωση» κατά 30%
Ο Αλεξάντερ Μεντβέντεφ, ο δεύτερος τη τάξει της ρωσικής Gazprom, η οποία σε λίγες ώρες καταθέτει προσφορά για την εξαγορά της ΔΕΠΑ, παραδέχθηκε δημοσίως ότι η εταιρεία προμηθεύει στην Ελλάδα φυσικό αέριο σε τιμή κατά 30% υψηλότερη από αυτήν των άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Τα στοιχεία τιμών για την υπόλοιπη Ευρώπη δόθηκαν σε συνέντευξη τύπου στη Μόσχα. Από αυτά προκύπτει ότι εάν καταβάλει υπερτίμημα για το ελληνικό μονοπώλιο φυσικού αερίου, θα το αποσβέσει σε ελάχιστο χρόνο, όσο διατηρεί τις υψηλές τιμές φυσικού αερίου για την Ελλάδα.
Ενώ η οικονομία και η εγχώρια παραγωγή στενάζουν από τις υψηλές τιμές ενέργειας, που ροκανίζουν και τις τελευταίες ελπίδες επιβίωσης, η κυβέρνηση βιάζεται να… ξεφορτωθεί τη ΔΕΠΑ στη ρωσική Gazprom, χωρίς στοιχειώδεις διασφαλίσεις για μείωση των τιμών στο φυσικό αέριο, όπως συμβαίνει στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.
Στη βιασύνη τους οι υπεύθυνοι του ΤΑΙΠΕΔ και του Μαξίμου δεν πρόσεξαν τις πολύ πρόσφατες ανακοινώσεις του δεύτερου στις βαθμίδες της ρωσικής εταιρείας Αλεξάντερ Μεντβέντεφ για την τιμολογιακή πολιτική της Gazprom στην Ευρώπη. Τα στοιχεία που έδωσε σε συνέντευξη τύπου στη Μόσχα και δημοσιεύθηκαν σε πάρα πολλά εξειδικευμένα και μη μέσα, προκύπτει ότι οι μέσες τιμές που πουλά το αέριο στις ευρωπαϊκές χώρες το 2013 βρίσκονται στα επίπεδα των 10,30 δολαρίων ΗΠΑ ανά εκατομμύριο Βρετανικές Θερμικές Μονάδες (1 MBTU αντιστοιχεί σε περίπου 27 κυβικά μέτρα), με την τιμή για τα 1.000 κυβικά μέτρα να διαμορφώνεται στα 380 δολάρια.
Όσο για την Ελλάδα, οι τιμές, λόγω της πολιτικής της Gazprom, είναι τουλάχιστον 30% υψηλότερες, αφού κυμαίνονται από 13,5-15 δολάρια ΗΠΑ την MBTU. Έτσι για τα 1.000 κυβικά μέτρα η «ελληνική» τιμή κινείται στα 480-540 δολάρια, δηλαδή 100 έως 160 δολάρια περισσότερο. Με δεδομένο δε ότι η ΔΕΠΑ εισάγει κάθε χρόνο περίπου 2,5 δισ. κυβικά μέτρα ρωσικού αερίου, το καπέλο με το οποίο επιβαρύνονται οι Έλληνες καταναλωτές και η εγχώρια παραγωγή κάθε χρόνο ανέρχεται σε τουλάχιστον 250 εκατομμύρια δολάρια τον χρόνο.
Ένα ερώτημα θα μπορούσε να είναι το ποιος ωφελούνταν μέχρι τώρα από αυτήν την τεράστια διαφορά. Η ΔΕΠΑ; Άλλοι μεσάζοντες; Ή όλοι μαζί σε βάρος του Έλληνα καταναλωτή;
Ωστόσο, το ακόμη μεγαλύτερο ερώτημα είναι με ποια λογική η κυβέρνηση και το ΤΑΙΠΕΔ θα αποδεχτούν ένα θεωρητικό υπερτίμημα που θα καταβάλει η Gazprom για την εξαγορά της ΔΕΠΑ, όταν θα είναι ηλίου φαεινότερον ότι το υπερτίμημα για το οποίο και θα πανηγυρίζουν η Gazprom θα το εισπράξει σε ένα – δύο χρόνια, μέσω της υψηλότερης τιμής με την οποία πουλά το αέριο στην Ελλάδα.
Η ίδια η Gazprom έχει διαδώσει διάφορα νούμερα για το τίμημα που θα καταβάλει και τα οποία κυμαίνονται από 750 έως 900 εκατομμύρια. Ακόμη όμως και υψηλότερο να είναι, με τις τιμές που πουλάει σήμερα το αέριο στην Ελλάδα, είναι σίγουρο ότι σε ελάχιστο χρόνο θα αποσβέσει την επένδυσή της μόνο από τη διαφορά της τιμής.
Τι συμβαίνει στην Ευρώπη και τι στην Ελλάδα
Έτσι, ακόμη και ο πιο ένθερμος υποστηρικτής της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΠΑ αναρωτιέται για την άνευ όρων παράδοση του μέχρι τώρα κρατικού μονοπωλίου σε ένα απόλυτα καθετοποιημένο μονοπώλιο, πριν διασφαλιστεί ότι στην Ελλάδα η Gazprom θα εφαρμόζει την ίδια τιμολογιακή πολιτική όπως και στις άλλες χώρες της Ευρώπης.
Για το πώς διαχειρίζεται το θέμα των τιμών στις χώρες αυτές ο κ. Μεντβέντεφ στη συνέντευξη της περασμένης Τρίτης στη Μόσχα ήταν ιδιαίτερα αποκαλυπτικός. Η όλη στρατηγική που ανέπτυξε ήταν βασισμένη στο γεγονός ότι θα πρέπει να ανακτήσει ποσότητες και αγορές που έχασε μέσω της αναδιαπραγμάτευσης συμβάσεων και μείωσης των τιμών.
Ήδη με την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με σειρά μεγάλων Ευρωπαίων πελατών της, η Gazprom προχώρησε στην αναδρομική μείωση των τιμών φυσικού αερίου σε ποσοστό περίπου 7% και τους επέστρεψε 3,3 δισ. δολάρια μόνο για το 2012. Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται και με άλλους μεγάλους πελάτες της, στους οποίους περιλαμβάνονται η ιταλική ΕΝΙ και η γαλλική Gas de France. Και όπως είπε ο ίδιος ο Μεντβέντεφ στη συνέντευξη, οι επιστροφές θα κυμαίνονται μεταξύ των 800 και των 900 εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ οι εκπτώσεις που θα γίνουν θα είναι στα επίπεδα του 7-8%.
Όσο για την Ελλάδα, από όσα έχουν γίνει γνωστά, διαπραγμάτευση της ΔΕΠΑ με την Gazprom για μείωση τιμών έγινε το 2011. Η κατάληξη ήταν μικρή έκπτωση, χωρίς ωστόσο να είναι εμφανές αν αυτή μεταφέρθηκε και στους τελικούς καταναλωτές. Επίσης αξίζει να σημειωθεί ότι η νέα συμφωνία περιλαμβάνει όρο που απαγορεύει στη ΔΕΠΑ να ζητήσει νέα διαπραγμάτευση μέχρι το τέλος του 2014. Έτσι, οι τιμές συνεχίζουν να παραμένουν στα ύψη και οι Έλληνες καταναλωτές να επιβαρύνονται με μία από τις υψηλότερες τιμές στην Ευρώπη.
Γιατί όμως η ρωσική εταιρεία έγινε ξαφνικά τόσο γαλαντόμα με τους Ευρωπαίους πελάτες της (εκτός των Ελλήνων φυσικά); Οι λόγοι είναι πολλοί και παγκοίνως γνωστοί, μόνο που τους αγνοούν ή θέλουν να τους αγνοούν οι υπεύθυνοι για την ενεργειακή πολιτική της χώρας.
Η αλήθεια είναι ότι η Gazprom ιδίως μετά την κρίση με την Ουκρανία δέχτηκε ισχυρό πλήγμα στην αξιοπιστία της καθώς έκοψε την παροχή αερίου στις περισσότερες χώρες της ΝΑ. Ευρώπης. Έτσι η Ε.Ε. αναγκάστηκε έστω και με μισή καρδιά να προωθεί με ταχύτερους ρυθμούς δράσεις απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο. Ωστόσο, τον μεγαλύτερο κίνδυνο η ρωσική εταιρεία κατάλαβε ότι τον αντιμετωπίζει από την αύξηση της παραγωγής αερίου στις ΗΠΑ (αέριο σχιστόλιθου), γεγονός που μέχρι πρόσφατα η ηγεσία της είχε υποτιμήσει.
Ήδη οι ΗΠΑ παράγουν περίπου 0,82 δισ. κυβικά αερίου την ημέρα (περίπου 27,5 δισ. κυβ. πόδια) και σε ελάχιστα χρόνια θα είναι καθαρά εξαγωγική χώρα στο φυσικό αέριο. Ταυτόχρονα, ολοκληρώνονται μεγάλες υποδομές παραγωγής φυσικού αερίου στην Αυστραλία και στη δυτική Αφρική, με αποτέλεσμα να αυξηθούν σημαντικά οι προσφερόμενες ποσότητες στη διεθνή αγορά και να πιεστούν ακόμη περισσότερο οι τιμές.
Ας σημειωθεί εδώ ότι η τιμή του αερίου στις ΗΠΑ είναι κάτω από το μισό της Ευρώπης (3,5-4,5 δολάρια το MBTU). Τέλος δεν πρέπει να διαφεύγει το γεγονός ότι η Gazprom ελέγχεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης σε σειρά πρώην ανατολικών χωρών, ενώ και στο εσωτερικό της Ρωσίας δέχεται έντονες πιέσεις από αναδυόμενες εταιρείες στον τομέα του φυσικού αερίου, όπως η Ροσνέφτ και η Νοβατέκ, και μάλιστα με τις ευλογίες του Κρεμλίνου.
Όλα αυτά ανάγκασαν τη διοίκησή της να κατεβάσει τους τόνους και να διασφαλίσει τις παραδοσιακές της αγορές, όπως των ευρωπαϊκών χωρών, τις οποίες σε λίγα χρόνια θα κινδύνευε να χάσει εν μέρει λόγω των νέων συνθηκών που διαμορφώνονται, της μεγάλης προσφοράς και των χαμηλότερων τιμών. Όπως δείχνουν όμως τα πράγματα, για την Gazprom, η Ελλάδα συνεχίζει να αποτελεί προνομιακό χώρο όπου μπορεί να πουλά σε όποια τιμή θέλει, αφού κανείς δεν της αμφισβήτησε το δικαίωμα αυτό, ενώ οι πολιτικοί της βιάζονται να εδραιώσουν τη θέση της και το μονοπώλιό της.
