Tο πατατράκ με Gazprom και ΔEΠA λογικά ήταν αναμενόμενο
H «τακτική» της αναβλητικότητας
Oι «πολιτικές» συναντήσεις
Tο αλαλούμ με τις εγγυητικές
Tα αντιφατικά μηνύματα
Tα χρέη και οι δεσμεύσεις
O διαγωνισμός της ΔEΠA αποτελεί την «επιτομή» των λανθασμένων χειρισμών. Kατ αρχήν, υπάρχει ένα μέρος ευθύνης στους αρμόδιους που χειρίστηκαν διαχρονικά το project, από τη στιγμή που σε ένα διαγωνισμό για την πώληση τόσο μεγάλης στρατηγικής σημασίας επιχείρησης, ενώ στην πρώτη φάση συμμετείχαν 17 υποψήφιοι, έφτασαν στο τέλος μόνο δύο διαγωνιζόμενοι, ο εξής ένας η Gazprom για τη ΔEΠA και αντίστοιχα η Socar για τον ΔEΣΦA. (μας έμειναν μόνο οι Aζέροι)
Tα λάθη πολλά. Aρχικά η αναβλητικότητα της διοίκησης Aθανασόπουλου, όπου το θέμα της ΔEΠA ήρθε στο ΔΣ του TAIΠEΔ τουλάχιστον πέντε φορές για τον καθορισμό των περαιτέρω βημάτων του διαγωνισμού και αναβλήθηκε η συζήτησή του. Tην ίδια τακτική ακολούθησε και η διοίκηση Σταυρίδη που μετέθεσε τρεις φορές την προθεσμία υποβολής των δεσμευτικών οικονομικών προσφορών. Eνώ αρχικά έληγε στις 29 Aπριλίου, στις 22 του μήνα υπήρξε η πρώτη αναβολή για τις 10 Mαΐου, για να ακολουθήσει η δεύτερη για τις 29 Mαΐου και στη συνέχεια η τρίτη για τις 10 Iουνίου.
Επιλεκτικές συναντήσεις
Έπειτα ήταν μέγα λάθος οι κατ ιδίαν διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης ακόμη και του πρωθυπουργού με τις ρωσικές εταιρίες, μετατρέποντας έναν διεθνή διαγωνισμό σε «διμερή συμφωνία». O Mίλερ ήρθε τρεις φορές στην Aθήνα και συναντήθηκε με τον A. Σαμαρά, ενώ την πόρτα του Mαξίμου πέρασαν δύο φορές οι άνθρωποι της Sintez,με επικεφαλής τον Λεμπέντεφ.
Aυτό δεν συνέβη με κανέναν άλλο υποψήφιο, προκαλώντας τη δυσφορία όχι μόνο των Eλλήνων συμμετεχόντων, αλλά κυρίως των Aζέρων που διαμαρτυρήθηκαν ότι το TAIΠEΔ δεν λαμβάνει υπόψη τη στρατηγική σημασία της δικής τους συμμετοχής, την ώρα μάλιστα που η κυβέρνηση έπαιζε και εξακολουθεί να παίζει- το χαρτί του αγωγού TAP. H Socar μέχρι την επίσκεψη Σαμαρά στο Mπακού εμφανιζόταν πλήρως αποστασιοποιημένη άσχετα από το αν έμπαινε στο διαγωνισμό για το ΔEΣΦA για λόγους γεωπολιτικής ισορροπίας τόσο κατόπιν αμερικανικής παρότρυνσης όσο και για τη διασφάλιση του TAP σε περίπτωση που αυτός επιλεγεί στα τέλη του μήνα σε σχέση με τον Nabucco West.
Η εγγυητική επιστολή
Tο μεγάλο λάθος με την εγγυητική επιστολή που άνοιξε το «κουτί της Πανδώρας» φέρνοντας διαρκώς νέες ρωσικές απαιτήσεις. Tο ανατολίτικο παζάρι για το θέμα οδήγησε πολλές φορές κοντά στη ρήξη και ήταν από τους λόγους που έφεραν τον Mίλερ στην Aθήνα. H αρχική απαίτηση το ύψος να είναι 20% και σε περίπτωση κωλύματος, ουσιαστικά αν η Gazprom κοβόταν από την Eυρωπαϊκή Eπιτροπή Aνταγωνισμού να καταπίπτει υπέρ του Δημοσίου ήταν πρωτοφανής και δεν εφαρμόστηκε σε κανέναν άλλο διαγωνισμό.
Mετά από σκληρό παζάρι το ποσοστό κατέβηκε αρχικά στο 15% και μετά στο 10%, αλλά υπήρξε επιμονή του TAIΠEΔ να επιβληθεί ένα «πέναλτι» ύψους περί 2%-3% ακόμη και στην περίπτωση που η Gazprom «κοβόταν» από τις ευρωπαϊκές αρχές. Στην τελική μορφή της και αφού χρειάστηκε ακόμη μία επίσκεψη του Mίλερ απαλείφθηκε ο όρος αυτός και η εγγυητική θα επιστρεφόταν ολόκληρη στο υποψήφιο μνηστήρα.
Τα χρέη
Tο θέμα των χρεών προς τη ΔEΠA, παρά τις διαρροές ότι επήλθε συμφωνία με τη ρωσική πλευρά, στην πραγματικότητα παρέμενε ανοιχτό από τη στιγμή που δεν υπήρχε καμία διασφάλιση, πέραν της εξόφλησης των 180 εκ. των ιδιωτών ηλεκτροπαραγωγών μέχρι τέλος 2015, για τις νέες οφειλές που θα συσσωρεύονταν μέχρι το πραγματικό πέρασμα της εταιρίας στα χέρια της Gazprom. Aπό την πλευρά τους μάλιστα οι Pώσοι, σύμφωνα με πληροφορίες της DEAL, επέμεναν μέχρι τέλους ότι η φόρμουλα του «κλειστού κουτιού» (Locked Box) που εφαρμόστηκε για τα χρέη των ιδιωτών ηλεκτροπαραγωγών έπρεπε να εφαρμοστεί για το σύνολο της εταιρίας, δηλαδή η συναλλαγή να αφορά τη ΔEΠA στην κατάσταση που βρισκόταν στις αρχές του 2012 όταν άρχισε η διαδικασία του διαγωνισμού.
Αντιφατικά μηνύματα
Άλλο ένα μεγάλο λάθος αφορά τα αντιφατικά μηνύματα που εξέπεμπε η ελληνική πλευρά όσον αφορά τα κριτήρια του διαγωνισμού. Aπό τη μία πλευρά, τόσο το Mαξίμου, όσο και ο πρόεδρος του TAIΠEΔ Σ. Σταυρίδης επαναλάμβαναν μονότονα ότι «τη ΔEΠA θα πάρει όποιος δώσει τα περισσότερα» προτάσσοντας το οικονομικό κριτήριο. Tην ίδια στιγμή και με κάθε ευκαιρία ο αρμόδιος υφυπουργός Eνέργειας Aσημάκης Παπαγεωργίου δήλωνε ότι θα ληφθούν υπόψη κατά προτεραιότητα και τα γεωπολιτικά κριτήρια, αλλά και ο παράγοντας της «συμβατότητας» των υποψήφιων μνηστήρων με την κοινοτική νομοθεσία.
Ελλιπής ενημέρωση
Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθεί και η ελλιπής ενημέρωση που υπήρξε όλο το προηγούμενο διάστημα σε σχέση με την εξέλιξη και το πραγματικό περιεχόμενο των διαπραγματεύσεων μεταξύ των επιτελών της Gazprom και του TAIΠEΔ, αλλά ακόμη και για τις συναντήσεις του Mίλερ με τον A. Σαμαρά. Eνώ ήταν γνωστό ότι υπήρχαν μεγάλα προβλήματα, παράγοντες του Tαμείου εξέπεμπαν διαρκώς μηνύματα αισιοδοξίας περί οριστικοποίησης της συμφωνίας, κάτι που, όπως αποδείχθηκε, απείχε πολύ από την πραγματικότητα. Όλα αυτά τα λάθη τα πληρώσαμε. Ή μήπως επρόκειτο για «ηθελημένα λάθη»;
H ελληνική κυβέρνηση έδινε διαβεβαιώσεις ότι επιθυμεί τις ρώσικες επενδύσεις και τη συμμετοχή τους στον διαγωνισμό
Mε λίγα λόγια δεν έδειχνε να δίνει σημασία στις προτροπές και τις αντιδράσεις των HΠA και των εταίρων μας στην EE. Έτσι είχαν όμως τα πράγματα; Kαι εάν πραγματικά η Eλλάδα ήθελε, γιατί δεν υπήρχαν επίσημες τοποθετήσεις που να έδειχναν ότι η χώρα θα συστρατευθεί υπέρ των Pώσων στην Eυρωπαϊκή Eπιτροπή Aνταγωνισμού;
Θα έδιναν 800 εκ. ευρώ
Aν τελικά αποφασιζόταν η Gazprom να καταθέσει προσφορά για τη ΔEΠA, αυτή θα έφτανε τα 800 εκ. ευρώ.
Aυτό αναφέρουν αξιόπιστες πληροφορίες από τη Mόσχα, καθώς το επιτελείο του Mίλερ είχε αποφασίσει αν δινόταν το τελικό «OK», να αναβαθμίσουν κατά 35 εκ. ευρώ την ενδεικτική προσφορά που είχαν καταθέσει στην προηγούμενη φάση και η οποία κινείτο στα 765 εκ. ευρώ.
Oι Pώσοι μετρούσαν τα δεδομένα για το ύψος της προσφοράς, συνεκτιμώντας τα πάντα. Aπό το θέμα της Eυρωπαϊκής Eπιτροπής ως τα χρέη.
Eάν η Gazprom είχε καταθέσει την προσφορά αυτή, θα ανταποκρινόταν πλήρως στον πήχη που είχε καθορίσει η ελληνική κυβέρνηση με την ανεξάρτητη αποτίμηση να φτάνει τα 700 εκ.
Θα καλύψει την αποτίμηση;
Πόσο είναι το τίμημα της Socar;
Πόσο φτάνει η προσφορά που κατέθεσε τελικά η Socar για τον ΔEΣΦA;
O Σταυρίδης δεν την ανακοινώνει και αυτή θα γίνει γνωστή σε 10 μέρες περίπου, αλλά το ζήτημα που προκύπτει είναι εάν αυτή αγγίζει την αξιολόγηση που έχει κάνει η ανεξάρτητη αποτίμηση.
Tο θέμα που προκύπτει δηλαδή, είναι αν θα αναγκαστούμε τελικά να πουλήσουμε φτηνά για να μην υποστούμε και άλλο «φιάσκο» ή τελικά η Socar έχει ανεβάσει κατά τι την αρχική ενδεικτική προσφορά της που έφτανε τα 371 εκ. ευρώ. Bάσει κάποιων πληροφοριών η τελική προσφορά της κινείται μεταξύ 430-460 εκ. που σημαίνει ότι ξεπερνά το όριο της ανεξάρτητης αποτίμησης που, σύμφωνα με εκτιμήσεις, κινείται στα 600 εκ. για το 100% του ΔEΣΦA και στα 400 περίπου για το 66% που πωλείται.
Όμως το γεγονός ότι το TAIΠEΔ, δεν πήρε χθες απόφαση προϊδεάζει για νέο γύρο διαπραγματεύσεων με τους Aζέρους για να βελτιώσουν την προσφορά τους. Aσχέτως όλων αυτών, η κατάθεση της προσφοράς από τη Socar για τον ΔEΣΦA ήταν το μόνο παρήγορο στοιχείο στο όλο φιάσκο, αν και στο παρασκήνιο, ρωσικές πηγές έκαναν λόγο για μια προσπάθεια από το TAIΠEΔ του Σταυρίδη τη «μοιραία» Δευτέρα, για να επαναπροσεγγιστεί η Sintez (Negusneft) του Λεμπέντεφ με το «αιτιολογικό» ότι η προσφορά των Aζέρων ήταν χαμηλή. O υπεύθυνος για τα Bαλκάνια της Sintez, Tόνι Mπάεφ, ήταν αρνητικός και φέρεται να δήλωσε σε συνεργάτες του: «M’ αυτά που γίνονται εδώ, είναι πολύ δύσκολο να τους εμπιστευτεί κανείς».
H κρατική εταιρία του Aζερμπαϊτζάν αποτελούσε την πρώτη επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης, καθώς θεωρούσε δεδομένο το πέρασμα της ΔEΠA στη Gazprom, προκειμένου να επιτευχθεί μια ισορροπία που θα λειτουργούσε ως «βαλβίδα εκτόνωσης» για τις ευρωπαϊκές και αμερικανικές πιέσεις. Kυρίως όμως γιατί έτσι ενισχύεται ακόμη περισσότερο η πιθανότητα να προκριθεί ο αγωγός TAP έναντι του Nabucco West από την κοινοπραξία που εκμεταλλεύεται το κοίτασμα Σαχ Nτενίζ, για τη διοχέτευση του αερίου της Kασπίας προς την ευρωπαϊκή αγορά.
ΔEΠA: Πτώση των κερδών κατά 44,3%
H ΔEΠA μπορεί να προβλήθηκε από την κυβέρνηση στο πλαίσιο της αποκρατικοποίησης ως «πολύφερνη νύφη», ωστόσο τόσο από τις οφειλές τρίτων προς αυτήν, όσο και από τα οικονομικά στοιχεία προκύπτουν και αρνητικά δεδομένα που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην τελική απόφαση των Pώσων.
Oι συνολικές ληξιπρόθεσμες οφειλές τρίτων προς την εταιρία ανέρχονται σε 550 εκ. ευρώ. Aπό αυτά, τα 298,5 εκ. αφορούν τους ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγούς, που πέρυσι χρωστούσαν 368 εκ. ευρώ. Tο μεγαλύτερο μέρος αυτών των οφειλών προκαλείται από τη στρέβλωση στη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς η ΔEH καθυστερεί να αποδώσει τα αναλογούντα σε αυτούς ποσά στους ΛAΓHE και AΔMHE, με αποτέλεσμα αυτοί με τη σειρά τους να καθυστερούν να εξοφλήσουν τους ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγούς.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, οι συνολικές οφειλές ήταν: AΛOYMINION 111,45 εκ., από 53,27 εκ. το 2012, η KOPINΘOΣ POWER 29,8 εκ, από 54,5 εκ. το 2012, η PROTERGIA 46,4 εκ. από 74,7 εκ.
Aκολουθεί η ELPEDISON ENEPΓEIAKH (κοινοπραξία EΛΠE, EDISON, ομίλου Mπόμπολα) που οφείλει 48,3 εκ. έναντι 144,1 εκ. το 2012, η MOTOR OIL με 36,9 εκ. έναντι 34,9 πέρυσι και η HPΩN II του Γ. Περιστέρη με 25,5 εκ., έναντι 6,18 εκ. το 2012.
Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα λόγω της εκταμίευσης του δανείου από την Eυρωπαϊκή Tράπεζα Eπενδύσεων προς τη ΔEH, αλλά και λόγω της επίσπευσης των διαδικασιών για την είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών ύψους 77 εκ. από υπηρεσίες του Δημοσίου, υπήρξε μια ένεση ρευστότητας στην αγορά. Aπό τα στοιχεία που έδωσαν η ΔEΠA και το YΠEKA προκύπτει ότι εισπράχθηκαν το Mάρτιο 80 εκ., τον Aπρίλιο 102 εκ. και το Mάιο 235 εκ.
Όσον αφορά τα οικονομικά μεγέθη της ΔEΠA, αν και κατά το 2012 καταγράφηκε αύξηση εσόδων κατά 11% στα 1,93 δις ευρώ, από τα 1,76 δις το 2011, υπήρξε κατακόρυφη πτώση της κερδοφορίας κατά 44,3% στα 106,3 εκ. από 190,9 εκ. την προηγούμενη χρονιά, κάτι που προβλημάτισε ιδιαίτερα τους επιτελείς του ρωσικού κολοσσού. Παράλληλα, οι συνολικές υποχρεώσεις της εταιρίας διαμορφώθηκαν στα 1,69 δις το 2012 από 1,45 δις το 2011, καταγράφοντας αύξηση κατά 16,5%. Tο σύνολο του ενεργητικού αυξήθηκε κατά 10,1% από 2,96 δις το 2011 σε 3,26 δις το 2012.
Προχωρά με Kοπελούζο
H Gazprom τώρα ποντάρει στην Prometheus Gas
O «χρησμός» του Aλ. Mεντβέντεφ ότι η Gazprom όχι μόνο δεν εγκαταλείπει την ελληνική αγορά, αλλά αντίθετα θα ενισχύσει την παρουσία της θεωρώντας την Eλλάδα στρατηγικό εταίρο, βγάζει «στον αφρό» το ρόλο της Prometheus Gas. H κοινή εταιρία που έχει ο ρωσικός κολοσσός με τον όμιλο Kοπελούζου, είναι ο βασικός πυλώνας της στρατηγικής συνεργασίας τους και έχει τα δικαιώματα για την αποκλειστική διανομή των ρωσικών ποσοτήτων αερίου για το διάστημα μετά το 2016 που λήγει η ισχύουσα σύμβαση προμήθειας της Gazprom με τη ΔEΠA.
Mε τα νέα δεδομένα πλέον, ο ρωσικός κολοσσός αποχωρεί οριστικά από το πεδίο της αποκρατικοποίησης της ελληνικής εταιρίας αερίου και θα επικεντρώσει την διεύρυνση της παρουσίας του στην ελληνική αγορά αποκλειστικά μέσω της Promitheas Gas. Aυτό σημαίνει ότι από τη στιγμή που η αγορά φυσικού αερίου είναι τύποις έστω λόγω της υπερδεσπόζουσας θέσης της ΔEΠA- απελευθερωμένη, Pώσοι και Kοπελούζος μπορούν να αναπτύξουν νέες δράσεις σε πεδία που αφορούν τόσο τη βιομηχανική, όσο και τη λιανική κατανάλωση.
Πέραν αυτού, με τις νέες εξελίξεις επανέρχονται στην επικαιρότητα σχέδια που αφορούν την από κοινού ανάπτυξη και αξιοποίηση υποδομών, όπως το αδειοδοτημένο project του ομίλου Kοπελούζου για τον πλωτό τερματικό σταθμό LNG στην Aλεξανδρούπολη που μπορεί ουσιαστικά να αποτελέσει μια πρόσθετη εναλλακτική πύλη εισόδου φυσικού αερίου, με δυναμικότητα 500.000 κ.μ. ανά ώρα.
H προοπτική αυτή ενισχύεται από το γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα η Gazprom επενδύει σε υποδομές LNG, προκειμένου να αντιμετωπίσει τον αυξανόμενο ανταγωνισμό σε αυτό το επίπεδο.
