Η υστέρηση στις εισπράξεις και το πάγωμα των επενδύσεων δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα για την συγκράτηση του ελλείμματος αναβολές πληρωμών
Στο ποσό των 1.617 εκατ. ευρώ εκτινάχθηκε η υστέρηση των φορολογικών εσόδων το πρώτο εξάμηνο του έτους, από 549 εκατ. ευρώ που ήταν στο πεντάμηνο, εξέλιξη που εντείνει την ανησυχία για την υλοποίηση του προϋπολογισμού και φέρνει πιο κοντά τη λήψη πρόσθετων διορθωτικών μέτρων.
Το Υπουργείο Οικονομικών αποδίδει την υστέρηση σε συγκυριακούς λόγους και εκφράζει προσδοκία βελτίωσης στους επόμενους μήνες, ενώ, προκειμένου να καλύψει τον εκτροχιασμό των εσόδων και να εμφανίσει καλύτερο δημοσιονομικό αποτέλεσμα, «παγώνει» επιστροφές φόρων ύψους 684 εκατ. ευρώ, επενδυτικές δαπάνες ύψους 1,1 δισ. ευρώ και αναβάλλει πληρωμές από τον προϋπολογισμό ύψους 2 δισ. ευρώ.
Με τις «τεχνικές» αυτές, στο εξάμηνο Ιανουαρίου – Ιουνίου το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στο ποσό των 4.997 εκατ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 12.477 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2012 και στόχου για έλλειμμα 7.194 εκατ. ευρώ.
Επίσης, το πρωτογενές έλλειμμα διαμορφώθηκε σε 1.516 εκατ. ευρώ, χαμηλότερο του στόχου του υπουργείου Οικονομικών για το πρώτο εξάμηνο, που ήταν 3.877 εκατ. ευρώ.
Με την προσθήκη και των πληρωμών για ληξιπρόθεσμα χρέη παρελθόντων ετών, το έλλειμμα του προϋπολογισμού αυξάνεται σε 8.579 εκατ. ευρώ, ενώ το πρωτογενές έλλειμμα διαμορφώνεται σε 5.099 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε χθες ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, τα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού, προ των επιστροφών φόρου, ανήλθαν σε 21.371 εκατ. ευρώ, ενώ ο στόχος του Υπουργείου Οικονομικών ήταν η είσπραξη ποσού ύψους 22.988 εκατ. ευρώ. Καταγράφεται δηλαδή υστέρηση ύψους 1.617 εκατ. ευρώ, η οποία διευρύνθηκε σημαντικά τον Ιούνιο, καθώς ήταν 549 εκατ. ευρώ, στο πεντάμηνο και 449 εκατ. ευρώ, στο τετράμηνο.
Προκειμένου να περιορίσει το εύρος της απόκλισης, το υπουργείο Οικονομικών «πάγωσε» τις επιστροφές φόρων. Αντί να επιστρέψει στο εξάμηνο φόρους ύψους 1.284 εκατ. ευρώ, όπως είχε υπολογίσει το ΥΠΟΙΚ, επέστρεψε μόλις 600 εκατ. ευρώ, δηλαδή παρακράτησε επιστροφές ύψους 684 εκατ. ευρώ.
Με το «ψαλίδισμα» των επιστροφών φόρου, η «μαύρη τρύπα» στα έσοδα περιορίζεται σε 906 εκατ. ευρώ.
Την επιδείνωση των δημοσιονομικών μεγεθών τον Ιούνιο ο κ. Σταϊκούρας την απέδωσε στις υστερήσεις έναντι των στόχων, στις ακόλουθες κατηγορίες:
– Στον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων κατά 178 εκατ. ευρώ ή 34%, λόγω της παράτασης της προθεσμίας υποβολής φορολογικών δηλώσεων.
– Στους άμεσους φόρους προηγούμενων οικονομικών ετών κατά 109 εκατ. ευρώ ή 52,1%, λόγω της καθυστέρησης αποστολής των ειδοποιητηρίων για τους φόρους περιουσίας (ΦΑΠ 2011).
– Στο ΦΠΑ όλων των κατηγοριών κατά 114 εκατ. ευρώ ή 11,7%.
– Στους φόρους κατανάλωσης κατά 145 εκατ. ευρώ ή 18,9%.
– Στα μη τακτικά έσοδα κατά 707 εκατ. ευρώ ή 65,1%, που οφείλεται κυρίως στην καθυστέρηση είσπραξης από τα πιστωτικά ιδρύματα της απόδοσης 10% επί του εισφερόμενου κεφαλαίου από το Ε.Δ. στο πλαίσιο ενίσχυσης της ρευστότητας των τραπεζών, και στη μετάθεση είσπραξης των αποδόσεων από τη διακράτηση ομολόγων του Ε.Δ. στα χαρτοφυλάκια των Κεντρικών Τραπεζών του Ευρωσυστήματος (ANFAs). Η υστέρηση αυτή δεν επηρεάζει το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης σε δημοσιονομική βάση.
Όπως ανέφερε, μέρος της υστέρησης των φορολογικών εσόδων, ύψους 200 εκατ. ευρώ περίπου, οφείλεται στην απεργία των εφοριακών υπαλλήλων τις δύο τελευταίες εργάσιμες μέρες του Ιουνίου (27 και 28/6) που είχε ως αποτέλεσμα την είσπραξη του ποσού αυτού τις δύο πρώτες ημέρες του Ιουλίου.
Εκτίμησε δε ότι «η συνολική απόκλιση εσόδων του εξαμήνου, που οφείλεται κυρίως σε συγκυριακούς παράγοντες (π.χ. παρατάσεις, απεργία), θα καλυφθεί τους επόμενους μήνες».
Στον αντίποδα, καλύτερη των στόχων ήταν η πορεία των εσόδων από:
– Τους φόρους περιουσίας κατά 34 εκατ. ευρώ ή 15,6%.
– Τους λοιπούς φόρους κατανάλωσης κατά 42 εκατ. ευρώ ή 168,5%.
– Τους λοιπούς έμμεσους φόρους κατά 67 εκατ. ευρώ ή 266,1%.
Ταμιακό έλλειμμα
Επιδείνωση των στοιχείων του προϋπολογισμού στο εξάμηνο Ιανουαρίου – Ιουνίου 2013 δείχνουν και τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος.
Ειδικότερα το ταμιακό αποτέλεσμα της κεντρικής διοίκησης ανήλθε σε 8,72 δισ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 6,46 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2012.
Σύμφωνα με την ΤτΕ, κατά την περίοδο αυτή τα έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού διαμορφώθηκαν σε 20.276 εκατ. ευρώ, από 21.892 εκατ. ευρώ πέρυσι, καταγράφοντας σημαντική μείωση.
Επίσης, οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού διαμορφώθηκαν σε 28.612 εκατ. ευρώ, από 27.965 εκατ. ευρώ την περίοδο Ιανουαρίου -Ιουνίου 2012.
«Πάγωμα» και επενδυτικών κονδυλίων
Επειδή η παρακράτηση των κονδυλίων των πρωτογενών δαπανών δεν επαρκεί για την κάλυψη των αποκλίσεων των εσόδων, το υπουργείο Οικονομικών αναβάλλει εκταμιεύσεις κονδυλίων του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, του μοναδικού εν λειτουργία αναπτυξιακού εργαλείου.
Στο πρώτο εξάμηνο, ο προγραμματισμός του ΥΠΟΙΚ προέβλεπε την απόδοση στους δικαιούχους ποσού ύψους 2.850 εκατ. ευρώ, αλλά αποδόθηκαν τελικά μόλις 1.772 εκατ. ευρώ. Παρακρατήθηκαν δηλαδή κονδύλια ύψους 1.078 εκατ. ευρώ, που θα βοηθούσαν και στην ενίσχυση της ρευστότητας της οικονομίας.
Μάλιστα, την ίδια στιγμή, τα έσοδα του ΠΔΕ ήταν περισσότερα από τις προσδοκίες του ΥΠΟΙΚ, καθώς εισπράχθηκαν 1.730, έναντι στίχου 1.680 εκατ. ευρώ.
Δαπάνες: Αναβολές πληρωμών
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν στα 27.564 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 3.053 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου, που ήταν 30.617 εκατ. ευρώ.
Ειδικότερα, οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 25.792 εκατ. ευρώ και είναι μειωμένες έναντι του στόχου κατά 1.975 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της μείωσης των πρωτογενών δαπανών κατά 1.915 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού παρουσιάζονται μειωμένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2012 κατά 7.844 εκατ. ευρώ ή σε ποσοστό 23,3%. Η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως στη μείωση του συνόλου των πρωτογενών δαπανών κατά 2.795 εκατ. ευρώ ή ποσοστό 11,5% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2012, καθώς και στη μείωση των τόκων κατά 5.680 εκατ. ευρώ ή ποσοστό 62% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2012.
Διευκρινίζεται πως η μείωση των πρωτογενών δαπανών δεν μπορεί να συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες, δεδομένου ότι το ύψος των κονδυλίων της κρατικής μηχανής έχει συρρικνωθεί αρκετά, σε επίπεδο που δεν επαρκεί.
Το ΥΠΟΙΚ, με την τακτική του, δεν αποδεσμεύει τα κονδύλια προς υπουργεία και άλλους φορείς, αναβάλλοντας πληρωμές, με συνέπεια να εμφανίζονται μειωμένες οι δαπάνες του προϋπολογισμού αλλά και να δημιουργούνται σοβαρά λειτουργικά προβλήματα σε δημόσιες υπηρεσίες.
Αλλωστε, από τους πρώτους μήνες του έτους κατέστη εμφανής, ο εκτροχιασμός των προϋπολογισμών των ασφαλιστικών ταμείων, καθώς έχουν αντλήσει μεγάλο μέρος των ετήσιων κρατικών επιχορηγήσεων, και εκτιμάται ότι στους τελευταίους μήνες του έτους θα υπάρξουν προβλήματα και αιτήματα πρόσθετης χρηματοδότησης.
