Στα πρόθυρα της χρεοκοπίας δεκάδες δήμοι
Αντιμέτωποι με οικονομικό κραχ θα έρθουν δεκάδες δήμοι στα τέλη του φθινοπώρου, καθώς η μείωση της κρατικής χρηματοδότησης σε συνδυασμό με τον περιορισμό των εσόδων που θα προέλθει από την κατάργηση της Δημοτικής Αστυνομίας, τον υψηλό δανεισμό αλλά και την καταγραφή των πραγματικών δαπανών αναμένεται να φέρουν αρκετούς δήμους στο κατώφλι του Παρατηρητηρίου Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ προκειμένου να ζητήσουν οικονομική βοήθεια.
Στελέχη της Αυτοδιοίκησης δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να υπάρξουν και παραιτήσεις δημάρχων και δημοτικών συμβουλίων κατά τον Οκτώβριο, καθώς οι αιρετοί της Αυτοδιοίκησης δεν φαίνονται διατεθειμένοι να προχωρήσουν σε αύξηση δημοτικών τελών, υποχρεωτικές μετακινήσεις προσωπικού όπως προβλέπουν τα προγράμματα εξυγίανσης, λίγους μήνες πριν από τη διενέργεια των δημοτικών εκλογών, τον Μάιο του 2014.
Οι δήμαρχοι αντέδρασαν στον ασφυκτικό έλεγχο του Οικονομικού Παρατηρητηρίου που συστάθηκε στο υπουργείο Εσωτερικών κατά τις πρόσφατες κινητοποιήσεις για το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών, γιατί ουσιαστικά αμφισβητεί τη συνταγματικά κατοχυρωμένη οικονομική αυτοτέλεια των δήμων, αλλά σε δεύτερο επίπεδο, με δεδομένη την οικονομική κατάσταση των ΟΤΑ, προαναγγέλλει την επιβολή ενός τύπου οικονομικής εποπτείας από το κράτος στους δήμους που θα πραγματοποιείται υπό τους όρους ενός «σκληρού» μνημονίου.
Την ίδια στιγμή οι οικονομικές υπηρεσίες των δήμων στην πλειονότητά τους δείχνουν ανήμπορες να απορροφήσουν το ποσό του 1 δισ. ευρώ που διατίθεται από το υπουργείο Οικονομικών για την πληρωμή των ληξιπρόθεσμων χρεών.
Φέτος είναι η πρώτη χρονιά που θα πρέπει να εμφανιστούν ισοσκελισμένοι ισολογισμοί σε όλους τους δήμους, και παρά τις διαβεβαιώσεις της προηγούμενης πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Εσωτερικών ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση καταγράφει πλεονάσματα, αυτοδιοικητικοί παράγοντες αναφέρουν ότι τους τελευταίους μήνες του χρόνου που θα καταχωριστούν τα παραστατικά δαπανών θα φανεί η μαύρη τρύπα στα οικονομικά στοιχεία αρκετών δήμων, αφού ακόμα και σήμερα παρουσιάζουν «πλασματικούς» προϋπολογισμούς με «φουσκωμένα» έσοδα για να δικαιολογήσουν αντίστοιχες δαπάνες. Μόνο που στο τέλος του χρόνου τα έσοδα θα είναι μειωμένα, ενώ τα έξοδα θα έχουν εκτοξευτεί, και τότε επιβάλλεται σύμφωνα με τον νόμο η παρέμβαση του Οικονομικού Παρατηρητηρίου.
Το Παρατηρητήριο, σύμφωνα με το μνημόνιο, παρακολουθεί σε μηνιαία βάση την πορεία των οικονομικών στοιχείων και την επιχειρησιακή δράση των ΟΤΑ, καθώς και των νομικών προσώπων τους. Συγκεκριμένα παρακολουθεί τους μηνιαίους και τριμηνιαίους στόχους, τις δράσεις και τις προθεσμίες που έχουν τεθεί από τους ίδιους τους ΟΤΑ σε συμμόρφωση με τον κανόνα του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού, αξιολογεί τις προβλέψεις εσόδων των ΟΤΑ και διατυπώνει προτάσεις τροποποίησής τους, όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο, παρακολουθεί και ελέγχει την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού σε σχέση με τους στόχους που έχουν τεθεί, ώστε αυτοί να καθίστανται εφικτοί.
Στην «κόκκινη ζώνη» των δήμων με οικονομικά προβλήματα, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών, οι οποίοι αντιμετωπίζουν σοβαρά το ενδεχόμενο να τεθούν σε οικονομικό έλεγχο, είναι οι Δήμοι Φυλής, Αχαρνών και Ζωγράφου λόγω υψηλού δανεισμού, οι μεγάλοι νησιωτικοί Δήμοι της Ρόδου, της Λέσβου και της Ζακύνθου, ο Δήμος Τήλου, από την Αττική ο Δήμος Αμαρουσίου, καθώς και οι περιφερειακοί Δήμοι της Εδεσσας και των Τρικάλων.
Στις αρχές του έτους, με βάση τα στοιχεία που είχαν καταχωριστεί στη βάση δεδομένων του υπουργείου Εσωτερικών, 13 δήμοι εμφανίζονταν με χρέη άνω των 10 εκατ. ευρώ, μεταξύ των οποίων οι Δήμοι Φυλής (52.152.660 ευρώ), Αχαρνών (29.026.396 ευρώ), Καλαμαριάς (21.894.619 ευρώ), Ρόδου (21.467.420 ευρώ), Αμαρουσίου (19.142.295 ευρώ), Νίκαιας – Ρέντη (15.760.250 ευρώ), Κέρκυρας (15.064.300 ευρώ), Κορδελιού – Ευόσμου (14.289.425 ευρώ), Λαρισαίων (11.686.263 ευρώ), Ιωαννιτών (11.640.851 ευρώ), Σαλαμίνας (11.124.965 ευρώ), Σαρωνικού (10.842.954 ευρώ) και Πέλλας (10.038.939 ευρώ). Σε κάθε περίπτωση το ύψος του δανεισμού συνυπολογίζεται με τα έσοδα του δήμου και τη ρευστότητα που διαθέτει για να καταβάλλει τις τοκοχρεολυτικές δόσεις, ενώ από το 2010 έχουν προωθηθεί ρυθμίσεις για την αύξηση των δόσεων και τη μείωση των επιτοκίων που παραχωρεί το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.
Βασικό κριτήριο για την αξιολόγηση των οικονομικών των ΟΤΑ θα αποτελέσουν ο δανεισμός και τα έξοδα που πραγματοποιούν με βάση την κρατική επιχορήγηση που λαμβάνουν μέσω των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων και των κονδυλίων για την πραγματοποίηση έργων.
Τι προβλέπει το πρόγραμμα εξυγίανσης
Το Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ έχει προχωρήσει σε πλήρη καταγραφή των οικονομικών στοιχείων δήμων και περιφερειών και έχει συνολική εικόνα της οικονομικής κατάστασης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οι δήμοι που καταγράφουν απόκλιση 10% από τον προϋπολογισμό που έχουν καταθέσει για δύο τρίμηνα θα είναι υποψήφιοι για να τεθούν σε πρόγραμμα οικονομικής εξυγίανσης, το οποίο περιλαμβάνει:
– Περιορισμό των δαπανών μόνο για τη μισθοδοσία των υπαλλήλων, γεγονός που σημαίνει ότι ο δήμος δεν θα μπορεί να υλοποιήσει κανένα έργο.
– Αναστολή προσλήψεων προσωπικού, ακόμα και εποχικού, και υποχρεωτικές μετατάξεις υπαλλήλων προκειμένου να μειωθούν οι μισθολογικές δαπάνες.
– Αύξηση των δημοτικών τελών και φόρων με στόχο να αυξηθούν τα έσοδα του δήμου, ενώ προβλέπεται και αύξηση του συντελεστή επιβολής τέλους ακίνητης περιουσίας που επιβάλλεται στους δημότες μέχρι και 3 τοις χιλίοις.
– Ρυθμίσεις για είσπραξη απαιτήσεων που έχει ο δήμος από τρίτους.
Το πρόγραμμα οικονομικής εξυγίανσης αποτελεί κόκκινο πανί για τις διοικήσεις των δήμων, καθώς δήμαρχοι και δημοτικά συμβούλια αρνούνται να επιβάλουν αυξήσεις στα δημοτικά τέλη, διότι γνωρίζουν ότι οι δημότες δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στην καταβολή νέων φόρων, ενώ δεν επιθυμούν να λάβουν αποφάσεις για μετακίνηση προσωπικού λίγους μήνες πριν από τη διενέργεια των δημοτικών εκλογών.
Βουνό τα ληξιπρόθεσμα χρέη
Την ίδια στιγμή όμως που οι δημοτικές αρχές διαμαρτύρονται για τον ασφυκτικό έλεγχο των οικονομικών στοιχείων των δήμων αλλά και τη μείωση των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων που καταβάλλονται από το κράτος, οι περισσότεροι ΟΤΑ αδυνατούν να απορροφήσουν τα ποσά για την πληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών που έχουν οι δήμοι σε προμηθευτές.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις αυτοδιοικητικών στελεχών, σε αρκετούς δήμους οι οικονομικές υπηρεσίες δεν έχουν την επιχειρησιακή δυνατότητα να αντεπεξέλθουν με συνέπεια στη γραφειοκρατία που απαιτείται για την πληρωμή των οφειλομένων, ενώ σε άλλες περιπτώσεις οι διοικήσεις δεν έχουν ρίξει το απαιτούμενο βάρος στην ανάληψη των συγκεκριμένων υποχρεώσεων.
Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι η μη καταβολή των ληξιπροθέσμων διατηρεί την «τρύπα» στους απολογισμούς των ΟΤΑ, που εκτιμάται ότι θα αποβεί μοιραία στην τελική αξιολόγηση των οικονομικών τους.
Απειλούν με μαζικές παραιτήσεις οι δήμαρχοι
Το διοικητικό συμβούλιο της ΚΕΔΕ θα συνεδριάσει τις επόμενες ημέρες προκειμένου να αξιολογήσει την κατάσταση μετά και την ψήφιση του πολυνομοσχεδίου. Από την τελευταία έκτακτη γενική συνέλευση της ΚΕΔΕ, που πραγματοποιήθηκε πριν από την ψηφοφορία στη Βουλή, το κλίμα που επικρατεί στις τάξεις των αιρετών της Αυτοδιοίκησης μπορεί να χαρακτηριστεί εκρηκτικό.
Η πλειοψηφία των δημάρχων έχουν καταθέσει τις παραιτήσεις τους στη διάθεση του διοικητικού συμβουλίου της ΚΕΔΕ ως ένδειξη αντίδρασης τόσο για τις διατάξεις που αφορούν το Οικονομικό Παρατηρητήριο όσο και για την κατάργηση της Δημοτικής Αστυνομίας και των σχολικών φυλάκων.
Στις τοπικές κοινωνίες σε περιφερειακούς δήμους της χώρας καταγράφηκε ένα έντονο κλίμα αντίδρασης στο πολυνομοσχέδιο, καθώς πραγματοποιήθηκαν μαζικές κινητοποιήσεις με αφορμή την κατάργηση της Δημοτικής Αστυνομίας.
Το στέλεχος της ΚΕΔΕ και δήμαρχος Αμφιλοχίας, Απ. Κοιμήσης, σημειώνει στο «Εθνος της Κυριακής» ότι «από αδυναμία ή και αδικαιολόγητες καθυστερήσεις υλοποίησης ανειλημμένων δεσμεύσεων θυσιάστηκαν για μία ακόμη φορά και μάλιστα με έντονο κοινωνικό συμβολισμό (σχολικοί φύλακες – Δημοτική Αστυνομία) η ελπίδα, η εγκαρτέρηση και η υπομονή των πολιτών για βελτίωση της σκληρής καθημερινότητάς τους, που δεν αφορά μόνο στη δεινή οικονομική τους κατάσταση, αλλά στην τάξη και στη στοιχειώδη ασφάλειά τους».
Ο κ. Κοιμήσης επισημαίνει ότι ο «ετυμολογικός ριζοσπαστισμός της ”μεταρρύθμισης”, μετά τις αλλεπάλληλες αποτυχίες, που κατέκρινε και τιμωρεί ανελέητα η τρόικα, ξεθωριάζει γρήγορα και παραλληλιζόμενος με την αλήστου μνήμης ”επανίδρυση του κράτους” ανασκαλίζει στον συνειρμό μας τη δημοσιονομική κατάρρευση της χώρας».
Σύμφωνα με πληροφορίες, ένας μεγάλος αριθμός δημάρχων εμφανίζεται αποφασισμένος να μη συμμετάσχει στις επερχόμενες δημοτικές εκλογές, ενώ προετοιμάζουν το έδαφος για την πραγματοποίηση νέων κινητοποιήσεων, ακόμα και σε συνεργασία με τους εργαζομένους στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
