Σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας στο δεύτερο μισό του 2011 και θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης από το 2012 (από ύφεση 3% για το σύνολο του 2011), προβλέπει η επικαιροποίηση του μνημονίου, στην οποία συμφώνησαν το υπουργείο Οικονομικών και οι επικεφαλής της τρόικας, στο πλαίσιο του ελέγχου της οικονομίας και της εκταμίευσης της 4ης δόσης του δανείου.
Παράλληλα, προβλέπεται η χορήγηση επιπλέον 30 δισ. ευρώ, με τη μορφή των εγγυήσεων του Δημοσίου, προς τις τράπεζες, ώστε να συνεισφέρουν στη χρηματοδότηση της οικονομίας. Οι τράπεζες, πάντως, από την πλευρά τους, πρέπει να εκπονήσουν δράσεις για τη μείωση του λειτουργικού και του μισθολογικού κόστους. Ενώ, στο ευρύ πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων τίθεται ως στόχος η είσπραξη εσόδων τουλάχιστον 50 δισ. ευρώ την περίοδο 2011- 2015, εκ των οποίων τα 15 δισ. ευρώ έως το 2012 (μεταξύ άλλων, προβλέπεται η αναδιάρθρωση των τραπεζών, καθώς η δημιουργία χαρτοφυλακίου συμμετοχών και εμπορικά αξιοποιήσιμων ακινήτων του Δημοσίου).
Η κυβέρνηση, όπως αναφέρεται στο επικαιροποιημένο μνημόνιο, θα έχει ψηφίσει έως τα μέσα Μαΐου, μετά από δημόσια διαβούλευση, το μεσοπρόθεσμο στρατηγικό δημοσιονομικό πλαίσιο 2012- 2014, με παρεμβάσεις συνολικού ύψους 8% του ΑΕΠ. Οι βασικές αυτές παρεμβάσεις, καθώς και πρόσθετες εναλλακτικές, θα περιγράφονται σε οκτώ τομεακά σχέδια δράσης, προκειμένου το δημοσιονομικό έλλειμμα να μειωθεί κάτω από το 3% του ΑΕΠ έως το 2014 και να δημιουργηθούν πρωτογενή πλεονάσματα άνω του 5% του ΑΕΠ. Ειδικά για το τρέχον έτος, στόχος παραμένει η μείωση του ελλείμματος στο 7,4% του ΑΕΠ από έλλειμμα 9,4% του ΑΕΠ το 2010.
Στο επικαιροποιημένο μνημόνιο περιγράφονται επτά ειδικά κεφάλαια για τα αποτελέσματα και τις κατευθύνσεις της οικονομικής πολιτικής, καθώς και για τις κοινωνικές μεταρρυθμίσεις (π.χ. παρεμβάσεις για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας των επικουρικών ταμείων με μεγάλα ελλείμματα) και τις διαρθρωτικές αλλαγές (μεταξύ άλλων, οι πρόσθετες παρεμβάσεις, εάν χρειασθεί, στις επιχειρησιακές συμβάσεις, η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας, η ενίσχυση τουρισμού και λιανικού εμπορίου, καθώς και το “άνοιγμα” όλων των “κλειστών” επαγγελμάτων).
Ειδικότερα, στην τρίτη επικαιροποίηση του προγράμματος οικονομικής πολιτικής (μνημονίου), στην οποία συμφώνησαν κυβέρνηση και τρόικα, αναφέρονται τα εξής:
Οικονομικό περιβάλλον
– Παρά την ύφεση, η πορεία μιας σειράς δεικτών όπως οι νέες παραγγελίες στη βιομηχανία, ειδικά από το εξωτερικό, η αύξηση των εξαγωγών κ.λπ. επιβεβαιώνουν την πρόβλεψη για σταθεροποίηση της οικονομίας στο δεύτερο μισό του 2011 και θετικούς ρυθμούς από το 2012.
– Ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ για το σύνολο του έτους προβλέπεται σε -3%.
– Ο πληθωρισμός αναμένεται να περιοριστεί στο 2,5% σε ετήσια βάση.
– Η ανταγωνιστικότητα βελτιώνεται σε όρους μείωσης του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο για το 2011 εκτιμάται σε 8% από περίπου 11% το 2010.
Δημοσιονομική πολιτική
– Προτεραιότητα της κυβέρνησης παραμένει μια βιώσιμη δημοσιονομική προσαρμογή, ώστε να μειωθεί το έλλειμμα κάτω από το 3% του ΑΕΠ έως το 2014 και να δημιουργηθούν και να διατηρηθούν υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα – πάνω από 5% του ΑΕΠ.
– Το 2010 το έλλειμμα μειώθηκε κατά 6 μονάδες του ΑΕΠ, από το 15,4% στο 9,4% του ΑΕΠ- μια προσαρμογή μεγαλύτερη από αυτή που είχε αρχικά εκτιμηθεί.
– Το 2011 στόχος παραμένει η μείωση του ελλείμματος στο 7,4% του ΑΕΠ (ή το μέγιστο 17 δισ. ευρώ). Θα εξεταστούν και θα αντιμετωπιστούν εγκαίρως πιθανοί κίνδυνοι, που μπορεί να υπάρχουν ως προς την επίτευξη αυτού του στόχου, και οι οποίοι εκτιμώνται σήμερα σε περίπου 3/4 της μονάδας του ΑΕΠ.
– Το Μεσοπρόθεσμο Στρατηγικό Δημοσιονομικό Πλαίσιο θα εξειδικεύει τους στόχους εσόδων, δαπανών και ελλείμματος για όλους τους φορείς του Δημοσίου έως το 2014, καθώς και τις παρεμβάσεις για την επίτευξή τους.
– Το συνολικό ύψος των παρεμβάσεων που απαιτούνται για την περίοδο 2012- 2014 είναι 8% του ΑΕΠ, ενώ η κυβέρνηση σκοπεύει να εντάξει στο πρόγραμμα και πρόσθετες εναλλακτικές παρεμβάσεις για τη διασφάλιση του απαιτούμενου ύψους προσαρμογής.
– Οι παρεμβάσεις που θα περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα θα περιγράφονται σε τομεακά σχέδια δράσης που θα καλύπτουν, κυρίως, τα εξής:
1. δημόσιες επιχειρήσεις,
2. άλλους δημόσιους οργανισμούς,
3. φορολογική μεταρρύθμιση,
4. μισθολόγιο του δημοσίου τομέα,
5. δημόσια διοίκηση,
6. κοινωνική πολιτική,
7. υγεία,
8. δημόσιες επενδύσεις.
– Για το μεσοπρόθεσμο σχέδιο θα υπάρξει δημόσια διαβούλευση και αυτό θα παρουσιαστεί στο τέλος Μαρτίου.
– Έως το τέλος Φεβρουαρίου θα έχουν συσταθεί διυπουργικές ομάδες εργασίας για την εκπόνηση των τομεακών σχεδίων δράσης.
– Το μεσοπρόθεσμο σχέδιο μαζί με τα τομεακά σχέδια δράσης θα είναι έτοιμα (σε μια πρώτη εκδοχή τους) έως το τέλος Μαρτίου και θα εγκριθούν από το υπουργικό συμβούλιο έως τα μέσα Απριλίου, για να έχουν ψηφιστεί από τη Βουλή έως τα μέσα Μαΐου.
Επόμενη φάση των κοινωνικών μεταρρυθμίσεων
– Ασφαλιστικό σύστημα:
1. Η Εθνική Αναλογιστική Αρχή με τις αναλογιστικές μελέτες για τα μεγαλύτερα ασφαλιστικά ταμεία επιβεβαίωσε τις προβλέψεις για σταθεροποίηση των ασφαλιστικών δαπανών ως ποσοστό του ΑΕΠ, ως αποτέλεσμα της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης του Ιουλίου του 2010.
2. Η Εθνική Αναλογιστική Αρχή προχωρά στην εκπόνηση μελέτης για τα επικουρικά ταμεία έως το τέλος Μαρτίου.
3. Στα επικουρικά ταμεία με μεγάλα ελλείμματα, θα πρέπει να υπάρξουν παρεμβάσεις για την αποκατάσταση της βιωσιμότητάς τους.
4. Θα αναθεωρηθεί η λίστα βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων.
– Υγεία:
1. Έχουν ξεκινήσει να υλοποιούνται οι περισσότερες δράσεις που προβλέπονται στον προϋπολογισμό (π.χ. συμμετοχή στη νοσοκομειακή περίθαλψη, μείωση κόστους στα νοσοκομεία, αρνητική λίστα φαρμάκων κ.λπ.)
2. Έχει προχωρήσει η εφαρμογή ηλεκτρονικών συστημάτων για την παρακολούθηση των δαπανών και των προμηθειών των νοσοκομείων.
3. Για την επιτάχυνση της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, θα υπάρξει ένας διαγωνισμός έως τα τέλη Απριλίου, για την υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου ενιαίου συστήματος.
4. Θα δημοσιοποιηθεί η μελέτη από την ομάδα εργασίας για την υγεία, με βάση τα αποτελέσματα της οποίας θα διαμορφωθεί ένα σχέδιο δράσης για τη βελτίωση του συστήματος υγείας συνολικά.
Δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις
– Έσοδα
1. Συνέχιση υλοποίησης των σχεδίων δράσης ενάντια στη φοροδιαφυγή από τις ειδικές ομάδες εργασίας.
2. Εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής από το υπουργείο Οικονομικών.
3. Αναδιοργάνωση της φορολογικής διοίκησης έως το καλοκαίρι.
4. Ψήφιση του νέου φορολογικού νομοσχεδίου, που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων επιτάχυνση της επίλυσης φορολογικών διαφορών, αυστηροποίηση των ποινών, σύστημα αξιολόγησης της φορολογικής διοίκησης και των λειτουργών της και αναμόρφωση συστήματος ελέγχων.
5. Αξιολόγηση της φορολογικής πολιτικής και απλοποίηση του φορολογικού πλαισίου, συμπεριλαμβανομένης της κατάργησης του ΚΒΣ.
Δημοσιονομική διαχείριση
1. Συνέχιση της υλοποίησης των μηχανισμών ελέγχου των δημοσίων δαπανών και αναλήψεων υποχρεώσεων
2. Ορισμός οικονομικών υπευθύνων σε όλους τους φορείς της Κεντρικής Κυβέρνησης και στους μεγαλύτερους οργανισμούς
Πολιτική αποκρατικοποιήσεων, αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας και αναδιαρθρώσεων
– Ενίσχυση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων και αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας για την περίοδο 2012- 2015.
– Ολοκλήρωση της καταγραφής και της δημιουργίας ενός χαρτοφυλακίου συμμετοχών και εμπορικά αξιοποιήσιμων ακινήτων, ύψους τουλάχιστον 50 δισ. ευρώ. Στόχος είναι η συνολική είσπραξη εσόδων τουλάχιστον 50 δισ. ευρώ την περίοδο 2011- 2015, εκ των οποίων τα 15 δισ. ευρώ έως το 2012.
Χρηματοπιστωτικό σύστημα
– Το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα παραμένει σταθερό, ενώ προτεραιότητα είναι η ενίσχυση της ρευστότητας μέσα από νέα κανάλια χρηματοδότησης και η στήριξη πρωτοβουλιών για την αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος.
– Το ελληνικό δημόσιο θα μπορεί να παράσχει 30 δισ. επιπλέον εγγυήσεις για την άντληση ρευστότητας από τις τράπεζες, μέσω τραπεζικών ομολόγων, ώστε να μπορέσουν να συνεισφέρουν στη χρηματοδότηση της οικονομίας.
– Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει ζητήσει από τις τράπεζες να ετοιμάσουν και να υλοποιήσουν μεσοπρόθεσμα σχέδια για την ενίσχυση της χρηματοδότησης τους από άλλες πηγές πέραν του ευρωσυστήματος.
– Στα σχέδια των τραπεζών θα πρέπει να περιλαμβάνονται και δράσεις για τη μείωση του λειτουργικού και του μισθολογικού κόστους.
– Η αναδιάρθρωση τραπεζών- ΑΤΕ και διαχωρισμός ΤΠΔ- προχωρά και υπάρχουν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα για ενέργειες τούς επόμενους μήνες.
Διαρθρωτικές αλλαγές
– Ολοκλήρωση μεταρρύθμισης της αγοράς εργασίας, παρακολούθηση εφαρμογής του νέου εργασιακού νόμου, θέσπιση διορθωτικών διατάξεων εφόσον κριθεί αναγκαίο (Ιούλιος 2011).
– Άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, με την ψήφιση του νομοσχεδίου που βρίσκεται στη Βουλή και παρακολούθηση στη συνέχεια της εφαρμογής του νόμου.
– Προσαρμογή στις προβλέψεις της Οδηγίας των υπηρεσιών (μοναδικό σημείο επαφής, απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης σε τομείς προτεραιότητας κ.λπ.).
– Παρεμβάσεις για την ενίσχυση κλάδων σημαντικών για την ανάπτυξη, ξεκινώντας από τον τουρισμό και το λιανικό εμπόριο.
– Απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας, με βάση τις κατευθύνσεις του σχεδίου που έχει ήδη παρουσιαστεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
– Δημιουργία Ενιαίας Αρχής Προμηθειών.
– Ψήφιση και εφαρμογή του νόμου για την προώθηση του ανταγωνισμού στις αγορές, την άρση των μονοπωλιακών πρακτικών και την ενίσχυση της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
– Εφαρμογή και προώθηση των κανονιστικών πράξεων για την εφαρμογή του νόμου για την απλοποίηση της αδειοδότησης των επιχειρήσεων (και περιβαλλοντικές άδειες).
– Επιτάχυνση υλοποίησης δημοσίων έργων και επενδύσεων και απορρόφηση ΕΣΠΑ.
– Ολοκλήρωση της προετοιμασίας για τα one-stop shops και τη λειτουργία του ΓΕΜΗ.
– Ρυθμίσεις για τη διευκόλυνση των εξαγωγών.