Η υπόσχεση της ΕΚΤ, πριν περίπου 12 μήνες, περί αγοράς εκ μέρους της κρατικών ομολόγων σε ποσότητες… άνευ ορίων, είχε τότε ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων και καυστικών σχολίων, ιδίως από τα γερμανικά ΜΜΕ. Και τούτο, διότι όλοι φοβούνταν την έμμεση εκδήλωση υψηλού πληθωρισμού.
Ωστόσο, συνέβη ακριβώς το αντίθετο: Ο αποπληθωρισμός στην ευρωζώνη βρίσκεται σήμερα σε τέτοια επίπεδα, ώστε ακόμη και ο καχύποπτος Γερμανός να οφείλει τώρα να αναγνωρίσει το πόσο λίγα (έως ελάχιστα) έχει κάνει η κεντρική τράπεζα στο θέμα της ανάπτυξης.
Ήδη από το πρώτο τρίμηνο του έτους ο πληθωρισμός στην ΕΕ διολισθαίνει αισθητά, και τον Σεπτέμβριο έφτασε στο ήμισυ των στόχων της ΕΚΤ (περίπου στο 2%), με την ισχυρή γερμανική Οικονομία να χαρακτηρίζεται στο 1,5%. Και αφού οι μισθοί πιέζονται διαρκώς, λόγω των μεταβολών που υφίσταται η Αγορά εργασίας, τα περιθώρια περεταίρω διολίσθησης αυξάνουν.
Απραξία Ντράγκι ή ίδιον χαρακτηριστικό μιας «παγωμένης» Οικονομίας;
Ο διοικητής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι, σε πρόσφατη συνέντευξη Τύπου, απέφυγε να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες για την μεγάλη πτώση, δηλώνοντας ότι οι κίνδυνοι όσον αφορά τον πληθωρισμό μεσοπρόθεσμα είναι γενικώς ισορροπημένοι. Αλλά η κεντρική τράπεζα μπορεί να κάνει περισσότερα. Μπορεί να ρίξει ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα με μια ακόμη επιχείρηση μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης με φθηνά τριετή δάνεια ή μπορεί να μειώσει τα επιτόκια. Καμία από αυτές τις προσεγγίσεις όμως δεν έχει πιθανότητες να εξασφαλίσει σύντομα την στήριξη της πλειοψηφίας του ΔΣ της ΕΚΤ.
Καθώς η ανεργία παραμένει σε διψήφια επίπεδα, η αδράνεια αυτή έχει κόστος. Μετά την επίθεση ότι η ΕΚΤ απλώνεται πέρα από τις αρμοδιότητές της με τα σχέδια παρέμβασης στις κρατικές Αγορές ομολόγων, ο αποπληθωρισμός δίνει στην κεντρική τράπεζα την ευκαιρία να κάνει περισσότερα, εντός των αρμοδιοτήτων της. Είναι εύκολο να βρεθούν επιχειρήματα που εξηγούν την στάση του ΔΣ, όπως το ότι οι συγκρατημένες πιέσεις τιμών βοηθούν να εκτονωθεί κάπως το πρόβλημα των στάσιμων μισθών. Τα επιχειρήματα όμως για να γίνουν περισσότερες κινήσεις υπερτερούν.
Οι ανοδικοί κίνδυνοι στον πληθωρισμό που επικαλείται ο κ. Ντράγκι -οι υψηλότερες τιμές εμπορευμάτων και οι έμμεσοι φόροι- δεν απειλούν σοβαρά την σταθερότητα των τιμών. Ακριβώς τα κράτη της ευρωζώνης με τον χαμηλότερο πληθωρισμό είναι εκείνα που χρειάζονται πιο απεγνωσμένα τόνωση στην ζήτηση. Είναι επίσης τα περισσότερο εκτεθειμένα στο κύριο πρόβλημα που σχετίζεται με τον αποπληθωρισμό: Αύξηση στο κόστος αναχρηματοδότησης χρέους. Στην Ιταλία ο πληθωρισμός είναι 0,9% και στην Ισπανία 0,5%.
Ούτε η μείωση επιτοκίων ούτε η περισσότερη ρευστότητα θα λειτουργήσουν ως πανάκεια. Όσο παραμένουν οι αμφιβολίες για την σταθερότητα των ευρωπαϊκών τραπεζών θα παραμένει και ο αποπληθωρισμός ως απειλή. Αυτό όμως δεν είναι επιχείρημα για την απραξία. Ο κ. Ντράγκι δεν θα εμφανιζόταν τόσο ήρεμος ούτε το ΔΣ της ΕΚΤ θα παρέμενε τόσο ασυγκίνητο, αν ο πληθωρισμός ήταν τόσο υψηλότερα από τον στόχο όσο είναι σήμερα χαμηλότερα…
