Τους τελευταίους 15 μήνες και ενώ η κρίση σαρώνει τη χώρα…
Η σφοδρή οικονομική κρίση που επί πέντε χρόνια σαρώνει τη χώρα, έχει φέρει τα πάνω-κάτω και στην αγορά του «Βασιλιά των μετάλλων». Έπειτα από μια «θερμή περίοδο» έντονης ζήτησης για χρυσές λίρες, το ενδιαφέρον έχει πλέον εξασθενήσει σημαντικά. Παράλληλα όμως, ολοένα και περισσότεροι Έλληνες σπεύδουν να πουλήσουν λίρες, είτε για να εξασφαλίσουν τους αναγκαίους πόρους διαβίωσης, είτε για να πληρώσουν τα «χαράτσια» της εφορίας και να εξοφλήσουν λογαριασμούς της ΔΕΗ.
Με βάση μια σειρά από επίσημα στοιχεία, αλλά και με την προσθήκη ορισμένων εκτιμήσεων και πληροφοριών που γίνονται από ανθρώπους της αγοράς, υπολογίζεται ότι στους τελευταίους 15 μήνες οι Έλληνες πούλησαν πάνω από 400.000 χρυσές λίρες. Το βάρος των οποίων σε καθαρό χρυσάφι είναι σχεδόν 3 τόνοι… Η δε αξία τους, εκτιμάται ότι ξεπερνά τα 100 εκατ. ευρώ…
Όπως όλα δείχνουν, περίπου οι μισές από αυτές τις συναλλαγές, έγιναν στα χιλιάδες ενεχυροδανειστήρια που έχουν «φυτρώσει» σαν τα μανιτάρια σε κάθε σημείο της χώρας, ενώ ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν εγείρει αρκετά ερωτήματα. Τα σύγχρονα αυτά «σαράφικα» που εμπορεύονται το χρυσό και τις… ανάγκες του κόσμου για μετρητά, εκτιμάται ότι έχουν μερίδιο ισάξιο τουλάχιστον, με αυτό της νόμιμης τραπεζικής αγοράς. Το οποίο και κατέχουν η Τράπεζα της Ελλάδος (που παραδοσιακά δραστηριοποιείται στις αγοραπωλησίες λιρών) καθώς επίσης και η Τράπεζα Πειραιώς που μπήκε «στο παιχνίδι» την τελευταία διετία.
Τα επίσημα στοιχεία τα οποία και προέρχονται από την Κεντρική Τράπεζα της χώρας δείχνουν ξεκάθαρα τις μεγάλες ανατροπές που συντελούνται ελέω κρίσης.
• Στο 9μηνο της εφετινής χρονιάς οι αγορές λιρών που έγιναν από ιδιώτες, ήταν μειωμένες κατά 40,4% σε σύγκριση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Τα απόλυτα νούμερα δείχνουν ότι από την αρχή του 2013 έως και τα τέλη του περασμένου Σεπτεμβρίου, οι Έλληνες αγόρασαν 46.542 λίρες, ενώ στο 9μηνο του 2013 είχαν αγοράσει 78.085 χρυσές λίρες…
• Από την άλλη πλευρά, οι ιδιώτες Έλληνες πούλησαν στα γκισέ της Τραπέζης της Ελλάδος 81.105 χρυσές λίρες το εφετινό 9μηνο, ενώ στο αντίστοιχο διάστημα του 2012 είχαν πουλήσει 71.571 λίρες. Πρόκειται για μια ποσοστιαία αύξηση κατά 13,3%.
Πέραν τούτων, τα τέλη του περσινού Ιουνίου θεωρούνται ως κομβικό σημείο για την αλλαγή της συμπεριφοράς των Ελλήνων απέναντι στις χρυσές λίρες που αποτελούν την πιο «ευέλικτη» μορφή κατοχής χρυσού. Έως τότε, η ζήτηση ήταν καταφανώς μεγαλύτερη από την προσφορά, αφού πολλοί ήταν εκείνοι που αναζητούσαν ένα ασφαλές καταφύγιο μπροστά στο κίνδυνο της δημοσιονομικής κατάρρευσης και στο εφιαλτικό ενδεχόμενο επιστροφής στη δραχμή. Μετά λοιπόν από τις περσινές εθνικές εκλογές και το σχηματισμό (της τριτοκομματικής αρχικά) κυβέρνησης, οι φόβοι για άμεση έξοδο από το ευρώ εκτονώθηκαν και μαζί μ’ αυτούς περιορίστηκε δραστικά και η ζήτηση για χρυσές λίρες. Με εξαίρεση τον περασμένο Απρίλιο, όταν στον απόηχο των δραματικών γεγονότων με το «κούρεμα» των καταθέσεων στην Κύπρο, υπήρξε αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για αγορά λιρών, που βαθμιαία όμως υποχώρησε.
Πάντα με βάση τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, από τα τέλη του Ιουνίου, του 2012 έως τα τέλη Σεπτεμβρίου του 2013, οι πωλήσεις λιρών που έγιναν από ιδιώτες Έλληνες άγγιξαν τα 140.000 κομμάτια, ενώ στο ίδιο 15μηνο οι αγορές αφορούσαν περίπου 65.000 χρυσές λίρες. Το άνοιγμα της ψαλίδας είναι πασιφανές, με τους πωλητές να έχουν την πρωτοκαθεδρία, ενώ στο παρελθόν συνέβαινε ακριβώς το αντίθετο.
Σε αντίθεση με την Κεντρική Τράπεζα της χώρας, η Τράπεζα Πειραιώς δεν δημοσιοποιεί επίσημα στοιχεία. Πηγές της Τράπεζας αναφέρουν «εξωδίκως» ότι η ζήτηση έχει υποχωρήσει σημαντικά σε σχέση με το παρελθόν. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι περισσότεροι πελάτες της Πειραιώς χρησιμοποιούν την Τράπεζα όταν θέλουν να αγοράσουν χρυσές λίρες και πολύ λιγότερο όταν θέλουν να τις πουλήσουν. Η συγκεκριμένη Τράπεζα όταν πρόκειται να αγοράσει λίρες από το κοινό, ορίζει πρώτα ειδικούς εκτιμητές για να αποφανθούν για τη γνησιότητά τους. Στα καταστήματα της επαρχίας, οι αποστολές ειδικών εκτιμητών σημαίνουν και αναπόφευκτη καθυστέρηση. Από την άλλη πλευρά, η Τράπεζα της Ελλάδος πουλάει λίρες στο κοινό τόσο από το κεντρικό της κατάστημα στην Αθήνα, όσο και από τα 17 υποκαταστήματα που βρίσκονται σε διάφορες άλλες πόλεις.
Ωστόσο, η Τράπεζα της Ελλάδος κάνει αγορές λιρών από ιδιώτες, μόνο στο κεντρικό της… Με όλα αυτά, όσοι θέλουν να πουλήσουν λίρες, θεωρούν ευκολότερη λύση τους «εμπόρους χρυσού» που βρίσκονται σχεδόν σε κάθε γωνιά. Έστω κι αν μπορεί να τους προσφερθούν χαμηλότερες ή και «σκοτωμένες» τιμές… Υπό αυτό το πρίσμα θεώρησης των εξελίξεων υπολογίζεται ότι στους τελευταίους 15 μήνες οι Έλληνες πούλησαν περίπου 200.000 χρυσές λίρες στην Τράπεζα της Ελλάδος και την Πειραιώς και τουλάχιστον άλλες τόσες στα κατά τόπους ενεχυροδανειστήρια, τα οποία αγοράζουν βέβαια και κάθε είδους τιμαλφή.
Αν ληφθεί υπόψιν ότι η χρυσή λίρα ζυγίζει 7,988 γραμμάρια και περιέχει χρυσό 7,32 γραμμαρίων, τότε οι συνολικές πωλήσεις του τελευταίου 15μηνου, αγγίζουν τους 3 τόνους σε καθαρό χρυσάφι…
Πάντα με βάση τις εκτιμήσεις που γίνονται από ανθρώπους της αγοράς, ο όγκος αυτών των πωλήσεων αντιστοιχεί στο 38% των αγορών που είχαν την εποχή της μεγάλης ζήτησης. Διότι από την αρχή του 2009 έως τα τέλη Ιουνίου του 2012, εκτιμάται ότι οι Έλληνες αγόρασαν (για… ασφάλεια, αλλά και για εναλλακτική, κερδοφόρα επιλογή) περίπου 1,1 εκατ. χρυσές λίρες, συνολικού βάρους 8 τόνων, σε καθαρό χρυσό…
Κατά τη γνώμη των ειδικών, η παρατεταμένη κρίση, σε συνδυασμό με τη μεγάλη βουτιά που έχει κάνει ο χρυσός, έχουν περιορίσει τη ζήτηση και έχουν αυξήσει τις πωλήσεις λιρών.
Είναι ενδεικτικό, ότι στη σκληρή, μνημονιακή πενταετία η ανεργία έχει χτυπήσει κόκκινο, ο παραγόμενος πλούτος στην Ελλάδα (ΑΕΠ) έχει μειωθεί κατά 25% αθροιστικά, ενώ 75 δισ. ευρώ λιγότερες είναι οι καταθέσεις στις τράπεζες. Εξ’ ανάγκης λοιπόν και αφού χρησιμοποιήθηκαν τα όποια αποταμιευτικά κεφάλαια για βιοποριστικές ανάγκες, άρχισαν να ρευστοποιούνται και λίρες. Όσοι γνωρίζουν περισσότερα, λένε ότι κανονικά εκείνοι που εκποιούν λίρες είναι μεγαλύτερης ηλικίας άτομα, που τις είχαν αποκτήσει πριν από πολλά χρόνια. Αναφέρουν μάλιστα όταν τους ρωτούν, ότι πουλάνε λίρες για να συμπληρώσουν τις συντάξεις τους, ή να πληρώσουν τις υποχρεώσεις τους στην εφορία, ή να εξοφλήσουν λογαριασμούς της ΔΕΗ. Μια άλλη, πολύ μικρότερη κατηγορία πωλητών, εκποιεί λίρες γιατί φοβάται ότι οι τιμές τους θα πέσουν ακόμη χαμηλότερα και θέλει να «κλειδώσει» κέρδη από μακροχρόνια διακράτηση.
Στην αντίπερα όχθη, οι λιγοστοί αγοραστές θεωρούν ότι είναι ευκαιρία για τοποθετήσεις, ενώ παράλληλα πιστεύουν ότι είναι προτιμότερο να κατέχουν χρυσό, παρά μετρητά στην Τράπεζα σε τέτοιους ταραγμένους καιρούς…
Τα μεγάλα spreads και τι κρύβουν οι μελλοντικές εξελίξεις
Οι εγκλωβισμένοι του χρυσού…
Σχεδόν το ένα τρίτο από την αγοραία αξία του έχει χάσει ο χρυσός, ενώ σοβαρή υποχώρηση καταγράφουν και οι τιμές της χρυσής λίρας. Το ιστορικό υψηλό για το «Βασιλιά των μετάλλων» κατακτήθηκε το Σεπτέμβριο του 2011, όταν και η τιμή του διαμορφώθηκε στα 1923,70 δολλάρια ανά ουγκιά (31,10 γραμμάρια). Μεσοβδόμαδα, η τιμή του χρυσού ήταν στα 1345,60 δολλάρια, έχοντας χάσει το 30% της αξίας του, από τα υψηλά.
Την εποχή της ανόδου του πολύτιμου μετάλλου, αρκετοί διεθνείς επενδυτικοί οίκοι πλειοδοτούσαν για μεγαλύτερα επίπεδα τιμών (2.200 δολλάρια), ενώ τώρα ορισμένοι μεγάλοι παίκτες λένε ότι ο χρυσός μπορεί να προσγειωθεί και στα 1.000 δολλάρια. Το ουσιώδες είναι, ότι την τελευταία διετία έχουν φύγει από τοποθετήσεις σε χρυσό, περίπου 11 δισ. δολλάρια από πλευράς των διαπραγματεύσεων αμοιβαίων κεφαλαίων (ΕTFs). Αν δεν υπάρξει μια νέα ροή κεφαλαίων από τα ETFs, τότε δύσκολα ο χρυσός θα μπορέσει να σηκώσει κεφάλι, λένε ορισμένοι διεθνείς αναλυτές. Η δημοσιονομική εικόνα των ΗΠΑ, η συνοχή της Ευρωζώνης και η σχέση ευρώ – δολλαρίου είναι σαφές ότι θα κρίνουν τη μελλοντική πορεία της τιμής του χρυσού, ο οποίος και εκείνος με τη σειρά του υπάγεται στην «κυκλικότητα» των αποδόσεων. Σε ότι αφορά τη χρυσή λίρα, η Τράπεζα της Ελλάδος την αγόραζε την περασμένη Τρίτη στα 222,56 ευρώ και την πουλούσε στα 268,90 ευρώ.
Πρόκειται για τεράστιο άνοιγμα τιμών (αγοράς και πώλησης) της τάξεως του 20,8% που ουσιαστικά κάνει πολύ δύσκολη την προοπτική του κέρδους βραχυπρόθεσμα. Σε ότι αφορά την Τράπεζα Πειραιώς, αγοράζει και πουλά σε καλύτερες τιμές και τις λίρες περίπου κατά 2 ευρώ.
Η χρυσή λίρα, είδε την τελευταία κορυφή της στις 28 Σεπτεμβρίου του 2012 όταν η τιμή αγοράς (από την Τράπεζα της Ελλάδος) ήταν στα 312,62 ευρώ, ενώ η τιμή πώλησης είχε εκτοξευτεί στα 377,20 ευρώ.
Οι τιμές αυτές είναι τώρα περίπου 28% χαμηλότερα, με συνέπεια να υπάρχουν αρκετοί «εγκλωβισμένοι» στο χρυσό, που αντί για τα προσδοκώμενα κέρδη μετράνε απώλειες… Παρά ταύτα, είναι προφανές ότι οι αγορές λιρών που έχουν γίνει πριν από πολλά χρόνια, εξακολουθούν να είναι αποδοτικές. Αν κάποιος είχε αγοράσει μια λίρα πριν από 10 χρόνια (31/12/2003) θα είχε πληρώσει 88,51 ευρώ στην Τράπεζα της Ελλάδος. Αν την ρευστοποιούσε τώρα θα εισέπραττε 222,56 ευρώ, δηλαδή κέρδος 151,45%. Αντίθετα, αν είχε αγοράσει στα τέλη του 2010, τώρα θα κατέγραφε ζημιά της τάξεως του 23%. Δε χωρά αμφιβολία, ότι οι κάτοχοι λιρών θα έχουν στα χέρια τους το πλέον «σκληρό νόμισμα» στην περίπτωση κατά την οποία η Ελλάδα θα βγει από την Ευρωζώνη και θα επιστρέψει στη δραχμή…
Όμως σ’ αυτό το ακραίο σενάριο, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα έχουν πλήρη προστασία όσοι φυλάνε τις χρυσές λίρες σε τραπεζικές θυρίδες. Διότι μπορεί το άνοιγμα των θυρίδων να γίνεται μόνο με παρουσία κυβερνητικού επιτρόπου, αλλά το περιεχόμενό τους μπορεί να φορολογηθεί τσουχτερά για λόγους «εθνικής ανάγκης».
Πέραν όλων αυτών των υποθετικών σεναρίων, είναι σαφές ότι ο χρυσός δε θα πάψειποτέ να θεωρείται «αποκούμπι ασφαλείας». Όπου κι αν πάει η τιμή του. Και ό,τι άλλο (μπορεί) να συμβεί.
