Υπό αίρεση ωράρια, τιμές διάθεσης προϊόντων και υπηρεσιών, όροι λειτουργίας των επιχειρήσεων και αγκυλώσεις του παρελθόντος, με στόχο ένα ετήσιο όφελος περίπου 5,2 δισ. ευρώ
Η έκθεση του ΟΟΣΑ αναλύει τα εμπόδια στους τομείς του λιανικού εμπορίου, της επεξεργασίας τροφίμων, του τουρισμού και των οικοδομικών υλικών, και εκτιμά ότι η υιοθέτηση των προτάσεων των συντακτών της θα επέφερε ετήσιο όφελος στην οικονομία της τάξεως των 5,2 δισ. ευρώ, που αντιστοιχεί σε ποσοστιαία αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,5%.
Στη μελέτη του ΟΟΣΑ, που συντάχθηκε για λογαριασμό του Υπουργείου Ανάπτυξης, έναντι καταβολής τιμήματος 930.000 ευρώ, καταγράφονται 329 μεγάλα ή μικρότερα εμπόδια, που επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα των προαναφερόμενων τομέων, επιβαρύνοντας τη θέση του καταναλωτή.
Επί εκάστου εμποδίου, προτείνεται και η ανάλογη λύση, που δεν είναι άλλη από την πλήρη απελευθέρωση της αγοράς.
Ανάλογες, όμως, προτάσεις και προσπάθειες έχουν γίνει και κατά το παρελθόν, οι οποίες ωστόσο αντιμετώπισαν τις δικαιολογημένες ή μη αντιδράσεις των εμπλεκόμενων φορέων ανά κλάδο.
Η έκθεση, που αναλύει τα εμπόδια στους τομείς του λιανικού εμπορίου, της επεξεργασίας τροφίμων, του τουρισμού και των οικοδομικών υλικών, εκτιμά ότι η υιοθέτηση των προτάσεων των συντακτών της θα επέφερε ετήσιο όφελος στην οικονομία της τάξεως των 5,2 δισ. ευρώ, που αντιστοιχεί σε ποσοστιαία αύξηση 2,5% του ΑΕΠ.
Στη μελέτη του ΟΟΣΑ που συντάχθηκε για λογαριασμό του υπουργείου Ανάπτυξης, έναντι καταβολής τιμήματος 930.000 ευρώ, καταγράφονται 329 μεγάλα ή μικρότερα εμπόδια, που επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα των προαναφερόμενων τομέων, επιβαρύνοντας τη θέση του καταναλωτή.
Επί εκάστου εμποδίου, προτείνεται και η ανάλογη λύση, που δεν είναι άλλη από την πλήρη απελευθέρωση της αγοράς.
Ανάλογες, όμως, προτάσεις και προσπάθειες έχουν γίνει και κατά το παρελθόν, οι οποίες ωστόσο αντιμετώπισαν τις δικαιολογημένες ή μη αντιδράσεις των εμπλεκόμενων φορέων ανά κλάδο.
Μεταξύ των άμεσων παρεμβάσεων που προτείνονται είναι η αλλαγή του χρονικού περιθωρίου πώλησης του φρέσκου γάλακτος, η διάθεση των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων και από τα σούπερ μάρκετ, η δυνατότητα λειτουργίας όλων των εμπορικών καταστημάτων ανεξαρτήτως μεγέθους και τις Κυριακές, η άρση του περιορισμού κατασκευής ξενοδοχείων.
Παρεμβάσεις, επίσης, προτείνονται για τις αγορές άρτου, τσιμέντου και κρουαζιέρας.
Προσεχώς δίμηνο αλλαγών
Σύμφωνα με τον υπουργό Ανάπτυξης Κωστή Χατζηδάκη, τα εμπόδια που εντοπίζονται στους τομείς που ο ίδιος εποπτεύει θα επιδιωχθούν να εξαλειφθούν άμεσα, καθώς μέσα στο επόμενο δίμηνο θα προωθηθούν οι ανάλογες ρυθμίσεις για την κατάργησή τους.
Οπως ανέφερε ο ίδιος, στόχος είναι να υιοθετηθεί το 80% των προτάσεων του ΟΟΣΑ, ενώ για τους τομείς που δεν είναι αρμόδιος, τόνισε ότι βρίσκεται σε συνεχείς επαφές με τους συναδέλφους του, προκειμένου να υιοθετηθούν οι προτάσεις του Οργανισμού.
Ο Ανχελ Γκουρία, παρουσιάζοντας πτυχές της μελέτης, σημείωσε ότι ανάλογη μελέτη είχε πραγματοποιήσει ο ΟΟΣΑ και για λογαριασμό της Αυστραλίας, η οποία πέτυχε σημαντική αύξηση του ΑΕΠ.
Σημείωσε, επίσης, ότι «η ελληνική οικονομία είναι σε φάση ανάρρωσης, πιστεύουμε ότι τέτοια εποχή του χρόνου θα έχει καταφέρει να μπει σε τροχιά ανάπτυξης, που θα συνεχιστεί μέχρι και το τέλος του 2015. Πιστεύουμε ότι έχουμε μπει πλέον σ’ αυτή την τροχιά.
Εχει επιτευχθεί αυτός ο πρώτος στόχος κι από κει και πέρα υπάρχουν κάποια επιμέρους θέματα που έχουν να κάνουν με το συνολικό μέγεθος του χρέους, με τα παραδοτέα για κάποιους στόχους, πρόκειται όμως για έναν εντυπωσιακό αριθμό θεμάτων στα οποία επιδιδόμαστε και τα οποία κοιτάμε».
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, για τη σύνταξη της μελέτης εξετάστηκαν 1.053 νομοθετήματα, από τα οποία προέκυψαν ότι 555 διατάξεις λειτουργούν περιοριστικά και επιζημίως για τον ανταγωνισμό και κατατίθενται 329 προτάσεις για την εξάλειψη των εμποδίων που εντοπίζονται στους τέσσερις αυτούς τομείς, που το 2011 αντιπροσώπευαν το 21% του ΑΕΠ και το 27% της συνολικής απασχόλησης.
Αναφέρεται, μάλιστα ότι αν οι προτάσεις εφαρμοστούν πλήρως, τα οφέλη για την ελληνική οικονομία θα είναι μακράς διαρκείας: δυνατότητα των καταναλωτών για μεγαλύτερη γκάμα επιλογών, ποικιλία, χαμηλότερες τιμές, αυξημένη παραγωγικότητα και, τελικά, μεγαλύτερη οικονομική ανάπτυξη.
Οι βασικές προτάσεις του ΟΟΣΑ
Οι σημαντικότερες παρεμβάσεις που προτείνουν οι συντάκτες της μελέτης είναι οι εξής:
– Η πλήρης απελευθέρωση της πώλησης και της διαμόρφωσης των τιμών των εκατοντάδων μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων, ώστε αυτά να πωλούνται πλέον και στα σούπερ μάρκετ, όπως ήδη έχει επιτραπεί με πρόσφατη Κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργών Ανάπτυξης και Υγείας για τις βιταμίνες και τα συμπληρώματα διατροφής.
Η ρύθμιση αυτή εκτιμάται ότι θα προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις από το φαρμακευτικό κλάδο, καθώς συνεπάγεται μεταφορά τζίρου εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ στα σούπερ μάρκετ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι εκτός «κειμένου» ο κ. Γκουρία τάχθηκε υπέρ και της πώλησης συνταγογραφούμενων φαρμάκων από τα σούπερ μάρκετ, ακόμη και της παρασκευής φαρμάκων ιδιωτικής ετικέτας.
Αμέσως μετά τη συγκεκριμένη αναφορά, κύκλοι του υπουργείου Ανάπτυξης υπογράμμιζαν ότι η απελευθέρωση θα αφορά μόνο τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα.
Στον κλάδο των φαρμακείων, ο ΟΟΣΑ εισηγείται επίσης την πλήρη απελευθέρωση του ωραρίου λειτουργίας των φαρμακείων, την κατάργηση του μέγιστου αριθμού των αδειών κ.ο.κ.
– Η κατάργηση της μέγιστης διάρκειας ζωής των 5 ημερών για το φρέσκο γάλα που ισχύει μόνο στη χώρα μας. Με τον τρόπο αυτό, θα επιτραπεί στις γαλακτοβιομηχανίες να κυκλοφορήσουν προϊόντα με ημερομηνία λήξης από μία μέχρι και… δέκα μέρες ανάλογα με τη μέθοδο παστερίωσης.
Με τον τρόπο αυτό θα «ανοίξουν» και οι εισαγωγές φρέσκου γάλακτος που σήμερα είναι αδύνατο να γίνουν, καθώς δεν επαρκεί ο χρόνος.
Περισσότερες λεπτομέρειες για τη συγκεκριμένη ρύθμιση δεν είναι γνωστές, ωστόσο αξίζει να σημειωθεί η αναφορά του κ. Χατζηδάκη επί του θέματος, ο οποίος τόνισε: «Θέλουμε ο καταναλωτής να έχει πολλές και διαφορετικές επιλογές σε σχέση με το γάλα. Οσοι έχουν περισσότερα χρήματα να αγοράζουν ενδεχομένως ακριβότερο, αλλά και όσοι έχουν λιγότερα χρήματα και θέλουν να αγοράσουν φτηνότερο φρέσκο γάλα, να μπορούν να το κάνουν. Αυτή είναι η ουσία της παρέμβασής μας».
Κι αυτό το θέμα αναμένεται ότι θα πυροδοτήσει νέο κύκλο αντιδράσεων τόσο από την ελληνική γαλακτοβιομηχανία όσο και από τους παραγωγούς.
– Η αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου για τα αρτοποιεία και τον τρόπο πώλησης του ψωμιού. Πλέον το ψωμί θα ζυγίζεται και θα πωλείται υποχρεωτικά με το κιλό στους φούρνους και όχι σε κομμάτια που μπορεί να ζυγίσουν πολύ λιγότερο απ’ αυτό για το οποίο πληρώνει ο καταναλωτής.
– Η πλήρης απελευθέρωση της κυριακάτικης λειτουργίας όλων των καταστημάτων (πολυκαταστήματα, malls κ.ο.κ) και όχι μόνο εκείνων που είναι μικρότερα από 250 τ.μ με πρόσχημα τη λειτουργία του ανταγωνισμού και τη δημιουργία 30.000 νέων θέσεων εργασίας.
Το θέμα αυτό έληξε λίγους μήνες πριν, με το υπουργείο Ανάπτυξης να τάσσεται κατά της λειτουργίας τις Κυριακές των καταστημάτων άνω των 250 τ.μ. Ωστόσο, ενδέχεται να ανακινήσει το θέμα, με το επιχείρημα ότι αποτελεί πρόταση του ΟΟΣΑ.
– Η απελευθέρωση του ποσοστού των εκπτώσεων στα καινούργια βιβλία, που σήμερα περιορίζεται σε μόνο 10%.
– Η δυνατότητα εκπτώσεων -που σήμερα απαγορεύονται- σε καταστήματα stock και outlets.
– Η απελευθέρωση της δημιουργίας νέων ξενοδοχειακών μονάδων σε περιοχές όπως η Αττική, με την κατάργηση της έννοιας του «κορεσμού» και την αλλαγή χωροταξικών διατάξεων που θα διευκολύνουν την αλλαγή χρήσης κτηρίων ώστε να μετατρέπονται σε ξενοδοχεία.
– Η άρση περιορισμών στην κρουαζιέρα, όπως λ.χ. η υποχρέωση τα πλοία που ξεκινούν από κάποιο λιμάνι να επιστρέφουν πίσω σε αυτό κ.ο.κ.
– Η κατάργηση της διαδικασίας ελέγχου και έγκρισης από το Γενικό Χημείο του Κράτους σε ό,τι αφορά στα απορρυπαντικά.
Σχετικά με την αγορά του τσιμέντου, η έκθεση του ΟΟΣΑ σημειώνει ότι οι ακριβές υποδομές που απατούνται στην περίπτωση ενός μη παραγωγού ανεβάζουν τις τιμές.
Συγκεκριμένα, τα σιλό όπου αποθηκεύεται το τσιμέντο, από έναν π.χ. εισαγωγέα πρέπει να έχουν χωρητικότητα τουλάχιστον 500 τόνων. Αυτό τελικά σημαίνει πως λόγω κόστους της επένδυσης, περιορίζεται ο ανταγωνισμός και ανεβαίνουν οι τιμές για τον καταναλωτή.
Προστίθεται επίσης ότι το τέλος 2% επί της λιανικής τιμής του τσιμέντου υπέρ του Ταμείου Συντάξεως των εργαζομένων αυξάνει το οριακό κόστος και δημιουργεί περιττές δαπάνες τόσο για τους παραγωγούς όσο και για τους εισαγωγείς τσιμέντου, ενώ μειώνει την ευελιξία των τιμών τους στην αγορά.
Για τα λατομεία μαρμάρου σημειώνεται πως εξαιτίας της ανυπαρξίας ορισμού χρήσεων γης σε μεγάλο μέρος της χώρας, η διάταξη σχετικά με τις ελάχιστες και μέγιστες επιφάνειες όσον αφορά την εκμετάλλευση των λατομείων μαρμάρου μπορεί να αποτελέσει φραγμό εισόδου στην αγορά για τις μικρότερες εταιρείες, περιορίζοντας έτσι τον αριθμό των προμηθευτών και δυνητικά μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερες τιμές για τον τελικό καταναλωτή.
Διοικητικά βάρη 14 δισ. ευρώ
Παράλληλα, τα πρώτα αποτελέσματα από την καταγραφή του ΟΟΣΑ επί 9 μήνες σε 13 κλάδους της οικονομίας συζήτησαν χθες ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Κυριάκος Μητσοτάκης με το γενικό γραμματέα του ΟΟΣΑ Άνχελ Γκουρία.
Έργο του ΟΟΣΑ ήταν να καταγράψει τα διοικητικά βάρη στο νομοθετικό πλαίσιο.
Στόχος της εργασίας αυτής είναι η μείωση της γραφειοκρατίας κατά 25% έως τα τέλη του 2013, που αποτελεί υποχρέωση της χώρας βάσει μνημονίου.
Το κόστος των διοικητικών εμποδίων στην Ελλάδα επιβαρύνει το ΑΕΠ κατά 14 δισ. ευρώ και είναι το υψηλότερο στην Ευρώπη. Η απλούστευσή τους κατά 25% έως το 2025 θα οδηγούσε σε αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,4%. Κάθε χρόνο οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα αναγκάζονται να δαπανούν πάνω από 2 δισ. ευρώ, για την κάλυψη του κόστους που δημιουργούν τα γραφειοκρατικά εμπόδια.
Οι αναλυτές του ΟΟΣΑ εντόπισαν αδυναμίες και περιττά διοικητικά εμπόδια για τις επιχειρήσεις, που επηρεάζουν τόσο την αποτελεσματική λειτουργία τους όσο και τα νοικοκυριά. Αμεσα θα παραδοθούν οι εκθέσεις μέσω των οποίων θα προσδιορίζονται οι απαραίτητες αλλαγές.
Συστάσεις για νέο «κούρεμα» του χρέους και εκκαθάριση των «κόκκινων» δανείων
Αμεσες παρεμβάσεις για τη μείωση του ελληνικού δημόσιου χρέους ζήτησε ο επικεφαλής του ΟΟΣΑ, Ανχελ Γκουρία, υπονοώντας εμμέσως και «κούρεμα» των δανείων που έχει χορηγήσει ο δημόσιος τομέας, ενώ σε παρέμβασή του ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας, είπε πως η συζήτηση θα ανοίξει μετά τον Απρίλιο του 2014.
Ο διεθνής οργανισμός συντάσσεται πλέον με το ΔΝΤ, το οποίο επίσης ζητεί από την Κομισιόν να ενεργοποιήσει περαιτέρω μέτρα για τη μείωση του ελληνικού χρέους.
Κατά την εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛΛ στην οποία ο κ. Γκουρία παρουσίασε την έκθεση του ΟΟΣΑ για την ελληνική οικονομία, παρουσία του κ. Στουρνάρα και του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιώργου Προβόπουλου, ο γ.γ. του ΟΟΣΑ ζήτησε παρεμβάσεις σύντομα, άμεσα για το δημόσιο χρέος, τονίζοντας πως όσο καθυστερεί η εξεύρεση λύσης παραμένει ένα μεγάλο βάρος που εμποδίζει την ανάκαμψη και τις προοπτικές της οικονομίας.
Μάλιστα τόνισε, πως το υψηλό χρέος εμποδίζει την ανάκαμψη, ακόμη και παρά την προώθηση των μεταρρυθμίσεων στην οικονομία.
Στην έκθεσή του ο ΟΟΣΑ εκτιμά άλλωστε ότι το δημόσιο χρέος θα αυξηθεί το 2014 στο 181,3% του ΑΕΠ, από 176,6% του ΑΕΠ φέτος, ενώ θεωρεί πως χωρίς πρόσθετα μέτρα δεν θα είναι βιώσιμο.
Ο κ. Γκουρία άφησε να εννοηθεί πως το βάρος θα το αναλάβει ο δημόσιος τομέας καθώς, όπως είπε, πλέον το μεγάλο μέρος του χρέους βρίσκεται στον επίσημο τομέα και το ζητούμενο είναι εάν θα αντιμετωπιστεί η εμπλοκή του, επισημαίνοντας ότι είναι ένα θέμα ευαίσθητο, που απαιτεί εγκρίσεις από τα κοινοβούλια των χωρών της Ευρωζώνης.
«Γνωρίζω, λοιπόν, ότι οι πηγές των δανείων κυρίως είναι δημόσιες, παλαιότερα ήταν κυρίως του ιδιωτικού τομέα, τώρα έχουν στραφεί προς το δημόσιο τομέα.
Και αν υπάρχει λοιπόν κάποιο συμπέρασμα ότι το χρέος είναι υπερβολικό και θα πρέπει να υπάρξει απομείωσή του, σαφέστατα σε κάποια χρονική στιγμή θα πρέπει να ληφθούν κάποιες αποφάσεις από δημόσια θεσμικά όργανα πάνω σε αυτό το θέμα».
Σημείωσε ακόμη ότι αντιδράσεις υπήρχαν και στα δύο PSI, με τα οποία μειώθηκε χρέος που κατείχε ο ιδιωτικός τομέας, αλλά προχώρησε.
Ο κ. Στουρνάρας στην παρέμβασή του, επεσήμανε ότι οι νέες παρεμβάσεις στο χρέος, με βάση τις αποφάσεις του Eurogroup το Νοέμβριο του 2012, θα δρομολογηθούν από τον Απρίλιο του 2014, όταν η Eurostat πιστοποιήσει το πρωτογενές πλεόνασμα του 2013.
Παράλληλα, στην έκθεσή του ο ΟΟΣΑ τάσσεται υπέρ της άμεσης εκκαθάρισης των «κόκκινων» δανείων των τραπεζών, για τα οποία παραδέχεται ότι σε μεγάλο βαθμό είναι αποτέλεσμα της κρίσης αλλά δεν επισημαίνει ότι περιορίζουν τα περιθώρια νέων τραπεζικών χορηγήσεων.
Στην κατεύθυνση αυτή προτείνει την δημιουργία «κακών» τραπεζών στις οποίες θα μεταφερθούν όλα τα «κόκκινα δάνεια», ώστε να εξυγιανθούν αυτόματα οι ισολογισμοί των εμπορικών τραπεζών.
Η έκθεση τονίζει ότι η ιδέα μπορεί να υλοποιηθεί είτε με τη δημιουργία κακών τραπεζών σε κάθε μια «συστημική» τράπεζα, είτε με τη δημιουργία μια ενιαίας «κακής τράπεζας» την εκκαθάριση της οποίας θα πρέπει να αναλάβει το κράτος.
Ο ΟΟΣΑ επίσης συνιστά:
– Ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων.
– Μείωση του διοικητικού βάρους για τις επιχειρήσεις.
– Καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και βελτίωση της φορολογικής διοίκησης.
– Ολοκλήρωση της διοικητικής μεταρρύθμισης.
– Ανακατεύθυνση των κοινωνικών προγραμμάτων, ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες υγειονομικής κάλυψης και ελάχιστου επιπέδου ζωής για τους ασθενέστερους.
– Αντιμετώπιση με κάθε διαθέσιμο μέσο της εξαιρετικά υψηλής ανεργίας ειδικά στους νέους.
«Εγκώμια» για την πρόοδο στο πρόγραμμα προσαρμογής
Την έκθεση του ΟΟΣΑ για την Ελλάδα και πολλά εύσημα παρέδωσε στον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, με τον οποίο συναντήθηκε χθες στο Μέγαρο Μαξίμου, ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού Ανχελ Γκουρία, ο οποίος εξήρε ιδιαίτερα τις προσπάθειες της χώρας μας.
«Έχετε κάνει εξαιρετική δουλειά», είπε ο κ. Γκουρία απευθυνόμενος προς τον πρωθυπουργό.
Νωρίτερα, ο κ. Γκουρία είχε συνάντηση με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και υπουργό Εξωτερικών Ευάγγελο Βενιζέλο, μετά την οποία δήλωσε: «Υπάρχει ζωή μετά το χρέος».
Η Ελλάδα βρίσκεται στην «αρχή της εξόδου από την κρίση», εκτίμησε ο κ. Γκουρία, τονίζοντας την ανάγκη συνεργασίας με την ελληνική κυβέρνηση σε ένα μεσο-μακροπρόθεσμο πλαίσιο για να διασφαλιστεί η ευημερία του ελληνικού λαού.
Ο πρώην υπουργός Οικονομικών και υπουργός Εξωτερικών του Μεξικού σημείωσε ότι μελετώντας την περίπτωση της Ελλάδας θέλησε με την επίσκεψή του να διαβεβαιώσει την κυβέρνηση ότι ο ΟΟΣΑ αναγνωρίζει πως η χώρα δουλεύει πάνω «στο πιο εντυπωσιακό πρόγραμμα προσαρμογής που έχει ποτέ αναληφθεί», σημειώνοντας μια «θεαματική αντιστροφή στο ισοζύγιο πληρωμών και στα δημοσιονομικά, επιτυγχάνοντας πρωτογενές πλεόνασμα και ανακτώντας την ανταγωνιστικότητα που είχε χαθεί εξαιτίας της ανισορροπίας στη σχέση μισθών/παραγωγικότητας».
Από την πλευρά του, ο κ. Βενιζέλος τόνισε πως «από τα συμπεράσματα του ΟΟΣΑ προκύπτει πως το χρέος της Ελλάδας είναι βιώσιμο και οι δυνατότητες αποκλιμάκωσής του είναι πολύ πιο δυνατές από ό,τι φαίνονται διά γυμνού οφθαλμού».
Σχολιάζοντας την έκθεση του ΟΟΣΑ το ΚΚΕ σε ανακοίνωσή του ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι «με το μανδύα της διάσωσης των κοινωνικών ομάδων ακραίας φτώχειας, ο ΟΟΣΑ ζητά να κατεδαφιστεί ό,τι έχει απομείνει όρθιο απ’ τα δικαιώματα που προβλέπει το σημερινό σύστημα κοινωνικής προστασίας, στηρίζοντας την κυβέρνηση στην κλιμάκωση της αντιλαϊκής επίθεσης».
