Αποκαλυπτική έκθεση για την πορεία της χώρας μας
Εφικτή, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, φαίνεται πως είναι η επιστροφή της Ελλάδας στις διεθνείς Αγορές μέσα στο 2014 σύμφωνα με ειδική μελέτη η οποία πραγματοποιήθηκε για τον συγκεκριμένο σκοπό αλλά και για για τα προβλεπόμενα χρηματοδοτικά κενά και τα περιθώρια συμφωνίας με τους επίσημους δανειστές για ένα νέο πακέτο ελάφρυνσης του δημοσίου χρέους (OSI).
Η έκθεση μελετά τη βιωσιμότητα της δημοσιονομικής θέσης της Ελλάδας, παρουσιάζοντας, μεταξύ άλλων, σειρά δυνητικών στρατηγικών για την κάλυψη των προβλεπόμενων χρηματοδοτικών κενών της Γενικής Κυβέρνησης το τρέχον και τα επόμενα έτη. Επίσης περιλαμβάνει μεσοπρόθεσμες εκτιμήσεις για την εξέλιξη των χρηματοδοτικών αναγκών και των πηγών χρηματοδότησης του ευρύτερου δημόσιου τομέα για τα περισσότερα κράτη-μέλη της ευρωζώνης.
Μεταξύ των κυριότερων συμπερασμάτων και επισημάνσεων της μελέτης συμπεριλαμβάνονται τα ακόλουθα:
Αναφορικά με τη μεσοπρόθεσμη εξέλιξη των δημοσίων δανειακών αναγκών και των πηγών χρηματοδότησης τους, η Ελλάδα δεν βρίσκεται κατ’ ανάγκη σε δυσχερέστερη θέση σε σύγκριση με άλλα κράτη-μέλη της ζώνης ευρώ, αφού, μεταξύ άλλων:
¾ 90% και πλέον του ελληνικού δημοσίου χρέους διακρατείται σήμερα από τον επίσημο τομέα (κράτη-μέλη της ευρωζώνης, ΔΝΤ και ευρωσύστημα) και συνεπώς, η εξυπηρέτησή του καθίσταται ευκολότερα διαχειρίσιμη από ό,τι στο παρελθόν, ιδιαίτερα εάν ληφθεί υπ όψιν: α) το ενδεχόμενο νέου πακέτου ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους από τους επίσημους δανειστές (OSI) το 2014, και β) η δέσμευση των ευρωπαίων εταίρων για παροχή, υπό προϋποθέσεις, επαρκούς στήριξης στην Ελλάδα κατά την διάρκεια του προγράμματος προσαρμογής και πέραν αυτής, μέχρι η χώρα να ανακτήσει πλήρη πρόσβαση στις διεθνείς αγορές (δες π.χ. επίσημη δήλωση του Eurogroup της 26/27ης Νοεμβρίου 2012).
¾ Το τρέχον (2ο) πρόγραμμα προσαρμογής της Ελλάδας προβλέπει επιπλέον χρηματοδότηση της χώρας συνολικού ύψους 30,7 δις ευρώ (11,1 δις από το EFSF και 19,6 δις από το ΔΝΤ) με στόχο την κάλυψη του μεγαλυτέρου μέρους των αναγκών της Γενικής Κυβέρνησης. Βάσει του παρόντος επίσημου χρονοδιαγράμματος, η τελευταία εκταμίευση από τοEFSF αναμένεται στο τέλος του 1ου εξαμήνου του τρέχοντος έτους, ενώ η αντίστοιχη από το ΔΝΤ, στο τέλος του 1ουτριμήνου του 2016.
¾ Το μέσο ονομαστικό επιτόκιο επί του συνόλου του δημοσίου χρέους της Ελλάδας την περίοδο 2013-2018 υπολογίζεται σε μόλις 3,1% και είναι από τα χαμηλότερα στη ευρωζώνη για την αντίστοιχη περίοδο. Για παράδειγμα, υπολογίζεται σε 3,4% για το Βέλγιο, 3,5% για την Πορτογαλία, 3,8% στην Ισπανία, 3,9% στην Ιρλανδία και 4,4% για την Ιταλία.
¾ Η ανωτέρω εξέλιξη δεν καθιστά μόνο πολύ πιο διατηρήσιμο το κόστος εξυπηρέτησης του ελληνικού δημοσίου χρέους από ό,τι στο παρελθόν, αλλά υποδηλώνει και την δυνατότητα ταχύτερης, σε σχέση με άλλα κράτη-μέλη της ευρωζώνης, αναστροφής του φαινομένου της χιονοστιβάδας (αυτόματη μείωση του λόγου χρέους/ΑΕΠ) όταν ο ρυθμός μεταβολής του ονομαστικού ΑΕΠ της Ελλάδας υπερβεί το 3,1%.
¾ Η μέση ετήσια δαπάνη (ως ποσοστό του ΑΕΠ) της Ελλάδας για την αποπληρωμή τόκων επί του συνόλου του δημοσίου χρέους αναμένεται να διαμορφωθεί στο 4,9% την περίοδο 2013-2018, σε σύγκριση με 10% και πλέον πριν τοPSI και τις αποφάσεις του Eurogroup της 26/27ης Νοεμβρίου 2012. Παρόλο που η δαπάνη αυτή παραμένει σχετικά υψηλή, περαιτέρω σημαντική μείωσή της αναμένεται μέσω ενός νέου πακέτου ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους από τους επίσημους δανειστές. Σημειώνεται ότι η αντίστοιχη μέση δαπάνη αναμένεται να διαμορφωθεί σε 1,7% για την Γερμανία, 3,3% για το Βέλγιο, 3,6% για την Ισπανία, 4,1% για την Πορτογαλία, 4,3% για την Ιρλανδία και 5,5% για την Ιταλία!
¾ Σε ονομαστικούς όρους, το σύνολο του προβλεπόμενου δημοσιονομικού ελλείμματος και των τοκοχρεολυσίων της Ελλάδας το 2014 υπολογίζεται σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με άλλες χώρες της ευρωζώνης (περίπου 21δις ευρώ έναντι 131δις ευρώ για την Ισπανία και 236δις για την Ιταλία). Σημειώνεται ότι οι ανωτέρω υπολογισμοί δεν περιλαμβάνουν την αποπληρωμή των δανείων που δόθηκαν στην Ελλάδα από τον επίσημο τομέα (δηλαδή το ΔΝΤ, αφού για τα διμερή δάνεια του 1ου προγράμματος και τα δάνεια του EFSF υπάρχει 10ετής περίοδος χάριτος)
¾ Ο στόχος επιστροφής της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές το 2014 (πχ. με έκδοση μεσοπρόθεσμου ομολόγου και για σχετικά μικρό ονομαστικό ποσό) κρίνεται επιτεύξιμος, υπό προϋποθέσεις. Μεταξύ άλλων, το επόμενο διάστημα απαιτείται περαιτέρω συρρίκνωση των spreads των ελληνικών ομολόγων (κατά τουλάχιστον 150 μ.β., κρίνοντας από την πρόσφατη εμπειρία της Πορτογαλίας).
Τέλος, η έκθεση συνοψίζει τα κύρια σημεία πρόσφατης μελέτης σχετικά με την δομή ενός (υποθετικού) πακέτου ελάφρυνσης του ελληνικού δημοσίου χρέους από τους επίσημους δανειστές καθώς και τις δυνητικές επιπτώσεις του στην εξέλιξη του λόγου χρέους/ΑΕΠ και των χρηματοδοτικών αναγκών του δημοσίου τομέα σε ορίζοντα 50ετίας.
Το εν λόγω σενάριο υποθέτει ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι θα ανακοινώσουν ένα νέο πακέτο ελάφρυνσης του ελληνικού δημοσίου χρέους μετά την πιστοποίηση της Eurostat (Απρίλιος 2014) για την ύπαρξη πρωτογενούς πλεονάσματος στο ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης της Ελλάδας το έτος 2013.
Περιλαμβάνει δε αντικατάσταση των διμερών ευρωπαϊκών δανείων που δόθηκαν στην Ελλάδα στο πλαίσιο του 1ου προγράμματος χρηματοδότησης (GLF) με 50ετές τοκοχρεολυτικό ομόλογο (amortizing bond) σταθερού επιτοκίου (0,6%) και 10ετούς περιόδου χάριτος στις πληρωμές τόκων και χρεολυσίων.
Βάση των υπολογισμών, η ανωτέρω συναλλαγή θα οδηγούσε σε:
α) σωρευτική μείωση του λόγου χρέους/ΑΕΠ κατά 3 και πλέον ποσοστιαίες μονάδες έως το 2020 (και 7 περίπου μονάδες έως το 2030), και
β) σωρευτική μείωση των δανειακών αναγκών της Γενικής Κυβέρνησης κατά περίπου 15,5 δις ευρώ σε ορίζοντα 50ετίας.
