Το «πράσινο φως» άναψε το Συμβούλιο της Επικρατείας για να ανοίξει η ομπρέλα προστασίας στον ορεινό όγκο του Υμηττού και στις πεδινές και ημιορεινές ζώνες του.
Το Ε’ Τμήμα του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου (αποκαλούμενο και Οικολογικό Τμήμα) με την υπ’ αριθμ. 34/2011 γνωμοδότησή του (πρόεδρος ο αντιπρόεδρος Κ. Μενουδάκος και εισηγητής ο πάρεδρος Δ. Βασιλειάδης) έκρινε συνταγματικό και νόμιμο το Προεδρικό Διάταγμα του υπουργείου Περιβάλλοντος για τον καθορισμό των μέτρων προστασίας της περιοχής του όρους Υμηττού.
Το Προεδρικό Διάταγμα θέτει φραγμούς στην οικοδόμηση του Υμηττού, επεκτείνοντας κατά 25% τα όρια της ζώνης απόλυτης προστασίας του, ενώ παράλληλα προβλέπει την ίδρυση των μητροπολιτικών Πάρκων Γουδή (1.000 στρέμματα) και Ιλισίων (2.000 στρέμματα).
Τα όρια προστασίας του Υμηττού απλώνονται μέχρι τους Δήμους Αγ. Παρασκευής, Χολαργού, Παπάγου, Αθηναίων, Ζωγράφου, Καισαριανής, Βύρωνα, Ηλιούπολης, Αργυρούπολης, Γλυφάδας, Βάρης, Κορωπίου, Παιανίας και Γλυκών Νερών.
Σύμφωνα με το διάταγμα, ο Υμηττός χωρίζεται σε πέντε ζώνες. Η πρώτη ζώνη, που είναι απόλυτης προστασίας, καταλαμβάνει το 88,5% του όρους (αυξήθηκε η προστασία από τα 76.000 σε 93.000 στρέμματα, επί συνόλου 105.000 στρεμμάτων). Στη ζώνη αυτή απαγορεύεται κάθε δόμηση, ενώ στα νομίμως υφιστάμενα κτίσματα επιτρέπονται οι επισκευές και αναστηλώσεις χωρίς όμως επέκτασή τους, ενώ παραμένουν και οι εγκαταστάσεις κεραιών, ραδιοφωνίας και τηλεόρασης. Αντίθετα, επιτρέπονται έργα αντιπυρικής προστασίας, η εγκατάσταση πυροσβεστικών κρουνών, η χάραξη μονοπατιών και ποδηλατικών διαδρομών.
Περιοχές γεωργικής χρήσης, εκπαίδευσης και υπαίθριας αναψυχής, πολιτισμού και αθλητισμού, περιλαμβάνονται στη δεύτερη ζώνη. Στη ζώνη αυτή επιτρέπεται η γεωργία, η ανέγερση γεωργικών αποθηκών, εκπαιδευτηρίων, υπαίθριων χώρων αναψυχής, πολιτισμού και αθλητισμού. Ως ελάχιστο εμβαδό αρτιότητας καθορίζονται τα 40 στρέμματα, με μέγιστο ποσοστό κάλυψης 15%. Επίσης, στους Δήμους Βάρης, Κρωπίας, Παιανίας και Γλυκών Νερών επιτρέπεται ανά Δήμο η δημιουργία βιοκλιματικού κέντρου περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.
Η τρίτη ζώνη είναι αρχαιολογικής προστασίας και επιτρέπεται μόνο η γεωργική χρήση και ανέγερση αποθηκών μέχρι 30 τ.μ., ενώ το Μητροπολιτικό Πάρκο Γουδή και το Μητροπολιτικό Πάρκο Ιλισίων προβλέπονται στην τέταρτη ζώνη, ενώ στην πέμπτη και τελευταία επιτρέπεται μόνο η λειτουργία των υφιστάμενων κοιμητηρίων, νομιμοποιώντας έτσι την λειτουργία τους.
Σύμφωνα με το διάταγμα, για το κτίριο του Ολυμπιακού Κέντρου Μπάντμιντον στον πυρήνα του Μητροπολιτικού Πάρκου Γουδή, προβλέπεται να κατεδαφιστεί μετά τη λήξη της σύμβασης που έχει με τον ανάδοχο, ενώ επιτρέπεται η χωροθέτηση του Κεντρικού Σταθμού Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΚΣΜΑ) στη θέση του πρώην εργοταξίου της Αττικής Οδού στο Γουδή.
Τα νομίμως υφιστάμενα κτίρια και οι εγκαταστάσεις κατοικίας, διδακτηρίων, νοσοκομείων, θεραπευτηρίων, ορφανοτροφείων, ασύλων, αναψυχής, αθλητισμού, πολιτιστικών εκδηλώσεων, ιερών μονών, κεραιών τηλεφωνίας, ναών και νεκροταφείων, των οποίων η χρήση δεν επιτρέπεται, σύμφωνα με τις διατάξεις του Προεδρικού Διατάγματος, είναι δυνατόν να παραμένουν και να υφίστανται σε αυτές επισκευαστικές παρεμβάσεις, χωρίς όμως καμία δυνατότητα επεκτάσεως.
Όλα τα λατομεία που υπάρχουν στον Υμηττό χαρακτηρίζονται «ανενεργά» και οφείλουν να προχωρήσουν στην αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος μέσα σε μία τριετία. Αντίθετα, παραμένουν τα στρατόπεδα Ζορμπά και Φακίνου, ενώ μέσα σε πέντε χρόνια πρέπει να μετεγκατασταθούν οι υπάρχουσες βιομηχανίες, βιοτεχνίες και οι εγκαταστάσεις παραγωγής, αποθήκευσης και εμπορίας υλικών.
Σε όλες τις ζώνες απαγορεύεται το κυνήγι, η ανάρτηση υπαίθριων διαφημίσεων, ο μηχανοκίνητος αθλητισμός, ενώ όσα νέα κτίρια ανεγερθούν πρέπει να τηρούν τους όρους της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής.
Σύμφωνα πάντα με το Προεδρικό Διάταγμα, εντός οκταμήνου, νομαρχίες και περιφέρεια πρέπει να στείλουν στην Υπηρεσία Κατεδάφισης κατάλογο με όλα τα αυθαίρετα που υπάρχουν στον Υμηττό, προκειμένου να δρομολογηθεί η κατεδάφισή τους.
Όμως, οι οικοδομικές άδειες που έχουν εκδοθεί και ισχύουν θα εκτελεστούν και μάλιστα μπορούν να αναθεωρούνται χωρίς όμως να είναι δυνατή η αύξηση του συντελεστή δόμησης και της κάλυψης του οικοπέδου.
Παρατηρήσεις δικαστών
Ωστόσο οι σύμβουλοι Επικρατείας αναφερόμενοι στο «δάσος κεραιών» που υπάρχει στην κορυφή Εύζωνας του Υμηττού, το οποίο έχει δημιουργηθεί αυθαίρετα, επισημαίνουν ότι είναι «ανεκτή» η ρύθμιση του Π.Δ. (άρθρο 3) που προβλέπει την κατασκευή μόνο δύο ιστών (κεραιών) και τη συγκέντρωση των εγκαταστάσεων κεραιών ραδιοφωνίας και τηλεόρασης (και των συνοδευτικών τους εγκαταστάσεων).
Και είναι ανεκτή η νομοθετική αυτή ρύθμιση γιατί αφενός θεσπίζεται με στόχο την απομάκρυνση των υφισταμένων αυθαιρέτων κεραιών από την θέση Εύζωνας και την αποκατάσταση του τοπίου της κορυφογραμμής του όρους και αφετέρου διότι θέτει περιορισμό ως προς τον αριθμό των ιστών και το ανώτατο όριο του αναγκαίου εξοπλισμού, των οποίων επιτρέπεται η εγκατάσταση.
Όμως, προσθέτουν οι δικαστές ότι πρέπει να αναδιατυπωθεί η σχετική διάταξη έτσι ώστε η κατάλληλη θέση για την τοποθέτηση των ιστών, κυρίως από άποψη προστασίας του περιβάλλοντος και ασφαλείας των πτήσεων, να επιλεγεί σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης περιβαλλοντικής νομοθεσίας και της νομοθεσίας περί τηλεπικοινωνιών.
Νόμιμη έκρινε το ΣτΕ την πρόβλεψη του διατάγματος που αναφέρει ότι στη Ζώνη Β, η οποία είναι περιοχή γεωργικής χρήσης, εκπαίδευσης, υπαίθριας αναψυχής, πολιτισμού και αθλητισμού, επιτρέπει την κατασκευή εγκαταστάσεων εκπαίδευσης του Οργανισμού Σχολικών Κτιρίων.
Αντίθετα, προσθέτει το ΣτΕ, το υπουργείο Περιβάλλοντος πρέπει να διευκρινίσει στο διάταγμα με σαφήνεια εάν είναι επιτρεπτή η εγκατάσταση ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων στη Ζώνη Β’ του Υμηττού.
Στη Ζώνη Γ (περιοχή προστασίας αρχαίων) επιτρέπεται η γεωργική χρήση και η ανέγερση αποθηκών έως 30 τ.μ. σε οικόπεδα 20 στρεμμάτων, σύμφωνα με το διάταγμα. Όμως, οι δικαστές υπογραμμίζουν ότι πρέπει να προστεθεί στο διάταγμα ότι η ανέγερση των αποθηκών αυτών θα γίνεται «κατά τις διατάξεις της αρχαιολογικής νομοθεσίας».
Το Ε’ Τμήμα αναφέρει ακόμη στη γνωμοδότησή του ότι μόνο για εύλογο χρονικό διάστημα μπορεί να ανατεθεί προσωρινά η διαχείριση και παρακολούθηση της προστασίας των Μητροπολιτικών Πάρκων Γουδή και Ιλισίων στον Οργανισμό της Αθήνας.
Για το λόγο αυτό- προσθέτουν οι σύμβουλοι Επικρατείας- «επιβάλλεται να συσταθεί το ταχύτερο δυνατόν, ο προβλεπόμενος για τη διαχείρισή τους φορέας».
