«Αποφασιστικότητα της κυβέρνησης, πολιτικός συντονισμός, συναίνεση της ελληνικής κοινωνίας». Αυτές είναι, σύμφωνα με την Κομισιόν, οι τρεις προϋποθέσεις που απαιτούνται για να εφαρμοστεί το πρόγραμμα. Ωστόσο και οι τρεις είναι ζητούμενες και γι’ αυτό άλλωστε επισημαίνονται από τους δανειστές μας.
Η κυβέρνηση έδειξε αποφασιστικότητα μόνο στα «εύκολα» θέματα: οριζόντιο κούρεμα μισθών και επιδομάτων, περιορισμός δημόσιων δαπανών. Στα μείζονα, όμως, οι προσπάθειες της έχουν αποδειχθεί ατελέσφορες. Η φοροδιαφυγή θάλλει, τα έσοδα υπολείπονται του στόχου, ο πληθωρισμός και η ανεργία έχουν απογειωθεί και η ανάπτυξη είναι μαγική εικόνα.
Σχετικά με τον πολιτικό συντονισμό, η απόδειξη ότι η κυβέρνηση χωλαίνει προκύπτει ξεκάθαρα από τις παρατηρήσεις πολλών κυβερνητικών παραγόντων. Το έλλειμμα συνεννόησης, οι επικοινωνιακές αστοχίες, οι διαμάχες μεταξύ υπουργών, οι δηλητηριώδεις υπαινιγμοί για την επάρκεια κορυφαίων στελεχών, η αμφισβήτηση του υπουργού Οικονομικών από συναδέλφους του και από βουλευτές (π.χ. η Λούκα Κατσέλη σε συνέντευξή της στην «Κ.Ε.» πρότεινε συγκρότηση επιτροπής σοφών για το χρέος), αποκαλύπτουν το μέγεθος του προβλήματος και εκθέτουν τον ίδιο τον πρωθυπουργό.
Ο Γ. Παπανδρέου μοιράζει διαβεβαιώσεις και ευχαριστίες στις ξένες πρωτεύουσες, αλλά η αναιμική παρουσία του στο εσωτερικό είναι η αιτία της κάμψης της δημοτικότητάς του.
Η κυβέρνηση έχει σπαταλήσει μεγάλο μέρος της συναίνεσης που απολάμβανε την πρώτη περίοδο. Οι πολίτες εμφανίζονται απογοητευμένοι, τα ποσοστά απαισιοδοξίας για το μέλλον είναι θηριώδη και η εκλογική επιρροή του ΠΑΣΟΚ βρίσκεται στο χαμηλότερο ιστορικά σημείο. Ούτε το 1989 δεν είχε πέσει σ’ αυτό το επίπεδο.
Ακόμη και οι επιχειρηματικές ελίτ, που έπρεπε λογικά να επικροτούν τις περιοριστικές πολιτικές, δεν δείχνουν διατεθειμένες να προσφέρουν κάλυψη στην κυβέρνηση. Ανάλογο κλίμα δυσφορίας επικρατεί και στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ. Οι μηχανισμοί της κοινοβουλευτικής ομάδας δυσκολεύονται να ελέγξουν τους βουλευτές. Το κόμμα είναι σε κατάσταση αποσύνθεσης και οι πράσινοι συνδικαλιστές έχουν βγει στα «κεραμίδια».
Ουδείς στην κυβέρνηση εμφανίζεται σίγουρος ότι τα πράγματα θα βελτιωθούν σύντομα. Ο πήχης των προσδοκιών σχετικά με τη Σύνοδο Κορυφής στις 25 Μαρτίου έχει κατεβεί: «Δεν θα είναι πανωλεθρία ούτε όμως θρίαμβος, όπως αρχικά είχαμε εκτιμήσει» είπε στην «Κ.Ε.» συνομιλητής του Γ. Παπακωνσταντίνου.
Επίσης, όπως προκύπτει από το επικαιροποιημένο μνημόνιο, πρέπει να ληφθούν νέα επώδυνα μέτρα για να ηρεμήσουν οι αγορές. Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες ο πρωθυπουργός είναι υποχρεωμένος να πάρει αποφάσεις. Σύμφωνα με συνεργάτες του, θα κληθεί να διαλέξει ανάμεσα σ’ έναν ριζικό ανασχηματισμό και στις πρόωρες εκλογές.
Οι οπαδοί της λύσης του ανασχηματισμού υποστηρίζουν ότι αυτός πρέπει να είναι σαρωτικός και να περιλαμβάνει και τα οικονομικά υπουργεία. Οσοι αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό τη συγκεκριμένη πρόταση αναφέρουν ότι «ο ανασχηματισμός θα είχε νόημα μόνον αν μπορούσαμε να προωθήσουμε άλλη οικονομική πολιτική.
Αυτό όμως δεν μπορεί να γίνει λόγω των δεσμεύσεών μας». Οι ίδιοι κυβερνητικοί παράγοντες πιστεύουν ότι «οι εκλογές είναι η ενδεδειγμένη απάντηση στις αιτιάσεις της αντιπολίτευσης. Ας κρίνουν οι πολίτες ποια από τις προτάσεις που κυκλοφορούν βγάζει τη χώρα από το αδιέξοδο». Ισχυρίζονται ακόμη ότι ο «ανασχηματισμός δεν θα λύσει τα εσωτερικά προβλήματα της κυβέρνησης, όπως δεν τα έλυσε και ο προηγούμενος». Προσθέτουν μάλιστα ότι «καραδοκεί ο κίνδυνος του εκλογικού διασυρμού αν οι κάλπες στηθούν στο τέλος της θητείας μας».
Ο αντίλογος από αρκετούς υπουργούς είναι ότι «ακόμη κι αν κερδίσουμε τις εκλογές, δύσκολα θα έχουμε αυτοδυναμία. Αλλά και στην περίπτωση που την κατακτήσουμε θα είναι οριακή, που σημαίνει περισσότερες δυσκολίες». Και επικαλούνται την απουσία κομμάτων πρόθυμων να συμμετάσχουν σε κυβερνήσεις συνεργασίας.
Η Δημοκρατική Συμμαχία της Ντόρας Μπακογιάννη μένει εκτός Κοινοβουλίου, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, ενώ η Δημοκρατική Αριστερά του Φ. Κουβέλη δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη ακόμη κι αν διαβεί το κατώφλι τη Βουλής. Παραπέμπουν προς επίρρωσιν στις θέσεις που κυκλοφόρησαν ενόψει του πρώτου συνεδρίου της (θα διεξαχθεί στο τέλος Μαρτίου), όπου στο επίμαχο θέμα σημειώνεται ότι «η προοδευτική πλειοψηφία θα συμπεριλαμβάνει την ανανεωτική αριστερά, τη σοσιαλδημοκρατία και την πολιτική οικολογία».
Όσοι λοιπόν φαντασιώνονται κυβέρνηση συνεργασίας με την εμπλοκή της Δημοκρατικής Συμμαχίας και της Δημοκρατικής Αριστεράς πρέπει να το ξανασκεφτούν. Οι προθέσεις του πρωθυπουργού θα φανούν σύντομα. Τα στοιχήματα είναι ανοιχτά.
