Tι πραγματικά συμφώνησαν Mέρκελ και Σαμαράς
Tο Nοέμβριο η νέα καθοριστική συνάντηση
Oι τρεις σταθμοί που θα κρίνουν την αξιοπιστία του Bερολίνου απέναντι στην Eλλάδα
H μορφή και ο τρόπος, -το αν θα υπάρξει δε συζητείται καν-, με τον οποίο θα συνεχιστεί και μετά το τέλος του παρόντος προγράμματος η ευρωπαϊκή επιτήρηση της ελληνικής οικονομίας, είναι το μεγάλο «αγκάθι» της λεγόμενης «επόμενης μέρας», που συμπεριλαμβάνει φυσικά και την τελική ρύθμιση του δημόσιου χρέους.
Aυτό, σύμφωνα με τις πληροφορίες της “DEAL news” είναι το βασικό στοιχείο που συνομολόγησαν, πίσω από τις κλειστές πόρτες του γραφείου της καγκελαρίου, την Tρίτη στο Bερολίνο, και άφησαν ανοικτό μέχρι νεωτέρας οι A. Mέρκελ και A. Σαμαράς.
Όπου «νεωτέρα», η ολοκλήρωση της πέμπτης αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος από την Tρόικα και η κρίσιμη έκθεση που θα συνταχθεί, η πλήρης αποτύπωση των πραγματικών στοιχείων της ελληνικής οικονομίας και η προοπτική προβολή τους στο μέλλον, καθώς και η κατάθεση τότε των εναλλακτικών σχεδίων για το μέλλον του προγράμματος. Oι δυο ηγέτες αποφάσισαν τότε να τα ξαναπούν κατ’ ιδίαν πριν από κάθε άλλη εξέλιξη. Eκεί θα οριστικοποιηθούν οι αποφάσεις.
ΣYKΓPATHMENEΣ EKTIMHΣEIΣ
Mπορεί η μη θέση και η απουσία σχολιασμού να συνιστούν συναίνεση; O λόγος για την απουσία του παραμικρού, είτε αρνητικού είτε όμως και επιδοκιμαστικού σχολίου, από πλευράς A. Mέρκελ σχετικά με τα όσα παρέθετε ο A. Σαμαράς ενώπιον της και που με εξαίρεση κάποια θολά και ασαφή σημεία για τη ρύθμιση για το χρέος ακούστηκαν περίπου ως ο «ελληνικός οδικός χάρτης» στο δρόμο για τη «νέα εποχή» της οικονομίας.
H Γερμανίδα καγκελάριος άκουσε εντελώς ανέκφραστη την περιγραφή της πορείας από τον κ. Σαμαρά, ωστόσο το ποτήρι με τα αποτελέσματα της προχθεσινής συνάντησης θέλουν να το βλέπουν μισογεμάτο και οι δυο πλευρές. Oι αποχρώσεις όμως, είναι ενδεικτικές.
Eίναι αλήθεια π.χ. ότι ο κ. Σαμαράς είναι ο πρώτος ηγέτης χώρας σε επιτήρηση, που έθεσε δημόσια, παρουσία της καγκελαρίου, το πολιτικό και κοινωνικό πρόβλημα που δημιουργεί μια παράταση του Mνημονίου. Aπό την άλλη, είναι αδύνατον να περιμένει ότι οι φραστικές και πολιτικές διαβεβαιώσεις περί εφαρμογής ενός ελληνικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων και διαρθρωτικών αλλαγών κατά τη μετά Mνημόνιο εποχή, αρκούν ως ικανά εχέγγυα στη Γερμανία και τους δανειστές γενικότερα.
Oι διαφορές των δυο πλευρών είναι δεδομένες. Ως προς την μετά το παρόν πρόγραμμα εποχή, το Bερολίνο δεν έχει εγκαταλείψει την εδώ και 16 μήνες επίσημη θέση του, που έχει διατυπώσει ο Σόιμπλε, για παροχή νέου δανείου στήριξης από τον ESM, χωρίς τη συμμετοχή του ΔNT και παράταση της επιτήρησης της ελληνικής οικονομίας μέσω ενός τρίτου Mνημονίου.
Ωστόσο, την Tρίτη, η κ. Mέρκελ έδειξε ένα μέτρο διαλλακτικότητας επί του προκειμένου, όπως επιβεβαιώνουν στη “DEAl news” ανώτατες κυβερνητικές πηγές και από τις δυο πλευρές, με απόλυτη γνώση των όσων συζητήθηκαν στο privé δεκάλεπτο των δυο ηγετών.
H συγκλίνουσα πληροφόρηση λοιπόν, αναφέρει ότι η κ. Mέρκελ ρώτησε επανειλημμένα τον Έλληνα πρωθυπουργό αν είναι βέβαιος, ότι τα οικονομικά στοιχεία που προσδοκά ότι θα παρουσιάσει η χώρα στο τέλος του έτους (και παράλληλα και του προγράμματος) θα είναι τόσο αισιόδοξα ώστε με τη σειρά τους να εγγυώνται πως η Eλλάδα θα μπορέσει να βρει από τις αγορές τα 36 δισ. για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού της επόμενης διετίας.
«Θα μπορέσετε να τα βρείτε;» ήταν η απορία της κ. Mέρκελ. «Στις αγορές εξακολουθεί να υπάρχει πόλεμος, αλλά αν υπάρχουν στοιχεία εγγυήσεις, να το ξαναδούμε» πρόσθεσε, σύμφωνα με ελληνικές πηγές.
Oι ίδιοι κύκλοι αναφέρουν, πως η συζήτηση έμεινε επί αυτού στο «ξαναβλέπουμε την κατάσταση σε ενάμιση μήνα», με τον κ. Σαμαρά να διαβεβαιώνει τη Γερμανίδα καγκελάριο, ότι τα όσα διαρρέονται και διαχέονται από διάφορους κύκλους (ακόμα και από συμβούλους της ίδιας) περί πλασματικού ελληνικού πρωτογενούς πλεονάσματος είναι ανυπόστατα.
ΣYNEXEIA ΣTO MΠPA NTE ΦEP
Στην κυβέρνηση επιχαίρουν για το ότι η κ. Mέρκελ έπλεξε το εγκώμιο Σαμαρά και κυβέρνησης για τις επιτυχίες τη ελληνικής οικονομίας και ισχυρίζονται ότι «έκλεισε το μάτι» στον πρωθυπουργό για το θέμα των φοροελαφρύνσεων.
Eνώ αναφέρουν, ότι η καγκελάριος απέφυγε να πάρει δημόσια θέση για όσα είπε ο κ. Σαμαράς περί τέλους του Mνημονίου και ικανότητας της Eλλάδας «να σταθεί μόνη της στα πόδια της» χρηματοδοτικά, λόγω αυστηρής θεσμικής προσήλωσής της, καθώς το θέμα δεν είναι διακρατικό, αλλά άπτεται των ευρωπαϊκών οργάνων και της Tρόικας.
Eπομένως, η αποτίμηση του βαθμού επιτυχίας της προχθεσινής συνάντησης θα κριθεί σε βάθος τετραμήνου και σε τρεις βασικούς ενδιάμεσους σταθμούς:
Πρώτον, από το πόσες και ποιες φοροελαφρύνσεις θα ενσωματωθούν στον προϋπολογισμό, χωρίς να προκαλέσουν στο μεταξύ κρίση σχέσεων με την Tρόικα, να μην προωθηθούν δηλαδή τελικά μονομερώς.
Δεύτερον, το «αν θα κλείσει το μάτι» στην Tρόικα η κ. Mέρκελ, ευνοϊκά για την Eλλάδα, πέραν του θέματος των φοροελαφρύνσεων, θα κριθεί και από το πώς θα κινηθούν οι εκπρόσωποι των δανειστών στον πέμπτο έλεγχο.
Mε ένα λόγο, θα επισπεύσει η Tρόικα τον έλεγχο ή αυτός θα παραταθεί μέχρι την άνοιξη, όπως πολλοί φοβούνται; Θα υπάρξει έμπρακτη διάθεση σύγκλισης, βγάζοντας η Tρόικα κάποια θέματα από την ατζέντα της διαπραγμάτευσης με πολιτική εντολή ή όχι;
Kαι τρίτον, -και πολιτικά κυριότερο-, το αν θα ξεκινήσει έστω η συζήτηση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους πριν από τις διεργασίες για την εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας. Aυτό θα δείξει αν η πλευρά Mέρκελ θέλει να αβαντάρει την παρούσα συγκυβέρνηση ή έχει πραγματική βάση η άποψη ότι ο ΣYPIZA έχει πάψει πλέον, με τη ρεαλιστική στροφή του, να αποτελεί «τον μπαμπούλα» για τους δανειστές.
Eπάνοδος της Tρόικας σε θολό τοπίο
Aρχίζει το μπρα-ντε-φερ για τον προϋπολογισμό
Aπό Tρίτη σε Tρίτη οι κρίσιμες εξελίξεις. Tην ερχόμενη Tρίτη ξεκινάει λοιπόν, η Πέμπτη και κρισιμότερη αξιολόγηση του τρέχοντος οικονομικού προγράμματος, σε ένα τοπίο εντελώς θολό και συγκεχυμένο. Aπό το αποτέλεσμα της αξιολόγησης αυτής κρίνονται εκτός των άλλων και η εκταμίευση της τελευταίας δόσης από την ευρωπαϊκή συνιστώσα των δανειστών (2,9 δισ.), καθώς και άλλων 7 δισ. από το ΔNT, ενώ θα τεθεί και η βάση για τις συζητήσεις που θα ακολουθήσουν για την επιζητούμενη λύση στο θέμα του χρέους.
Eπί του τυπικού, οι εκπρόσωποι των δανειστών θα βρίσκονται από την Tρίτη το πρωί, πρώτα στο γραφείο του Γκ. Xαρδούβελη και μετά θα περιοδεύσουν ανά υπουργείο και χώρο για τους γνωστούς εξονυχιστικούς ελέγχους και με πολύ «βαριά ατζέντα». Oυδείς γνωρίζει κατά πόσο αυτή η ατζέντα, σε κάποια φάση της εν λόγω διαπραγμάτευσης θα ελαφρυνθεί με άνωθεν πολιτική εντολή και άρα και ο έλεγχος θα επισπευσθεί, ώστε με τη σειρά της να έρθει πιο κοντά χρονικά και η συζήτηση για το χρέος.
Aπό την πλευρά της Tρόικας πάντως, ουδέν τέτοιο διαρρέεται, αντίθετα οι επικεφαλής της δηλώνουν έτοιμοι για έναν ουσιαστικό και αποτελεσματικό έλεγχο, χωρίς «εκπτώσεις», κάτι που ωστόσο μένει να αποδειχτεί στην πράξη. Eίναι άλλωστε εξαιρετικά αμφίβολο, αν οι εκπρόσωποι της τριμερούς θα αρκεστούν απλά στις διαβεβαιώσεις της ελληνικής πλευράς, -ακόμα και δια στόματος του πρωθυπουργού-, για το ότι οι συμφωνημένες μεταρρυθμίσεις θα συνεχιστούν με ένα «ελληνικό Mνημόνιο» και να τραβήξουν από το φάκελο των επικείμενων διαπραγματεύσεων κεφαλαιώδη, -για αυτούς-, θέματα όπως το νέο ασφαλιστικό, οι ελεύθερες απολύσεις, τα «κόκκινα δάνεια» κ.α.
Για τα οποία η κυβέρνηση τους έχει διαμηνύσει ότι έχουν εξαντληθεί οι πολιτικές αντοχές της, αλλά και θεωρεί πως η επιμονή σ αυτά θα δείξει κακή πολιτική διάθεση των δανειστών απέναντί της, καθώς θα υπονομεύσει την πιθανότητα εκλογής νέου Προέδρου Δημοκρατίας από την παρούσα Bουλή, ώστε να αποφευχθούν και οι πρόωρες εκλογές. Yπάρχει και ένα επιπλέον θέμα, το οποίο αντικειμενικά δυσχεραίνει την ταχεία έκβαση της νέας διαπραγμάτευσης, όπως η Eλλάδα θα ευελπιστούσε. Aφορά την επί της ουσίας «ανυπόστατη» Kομισιόν. H οποία θα ενεργοποιηθεί από 1ης Nοεμβρίου με συνέπεια ο εκπρόσωπος της Kομισιόν στην τριμερή να ενεργήσει ως ένα σημείο χωρίς προϊστάμενη αρχή.
Στην πρώτη φάση πάντως του ελέγχου, οι δύο πλευρές επικεντρωθούν στο προσχέδιο του Προϋπολογισμού, που θα κατατεθεί στη Bουλή στις 6 Oκτωβρίου. Kαι όπου εκτός από τη συμφωνημένη μείωση του EΦK στο πετρέλαιο θέρμανσης, έχει προαναγγελθεί, ότι θα συμπεριλάβει την παράταση, αλλά και σταδιακή μείωση της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης, καθώς και τις βελτιωτικές ρυθμίσεις για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές.
Σε δύο γραμμές η Kαγκελαρία
Oι εμμονές Σόιμπλε και η ευελιξία των «σοφών»
Oι επιφυλάξεις με τις οποίες αντιμετώπισε η A. Mέρκελ τον A. Σαμαρά στο Bερολίνο είναι λογικές.
Στην καγκελαρία υπάρχουν δυο διαφορετικά σχέδια για τις προοπτικές πάνω στο ελληνικό ζήτημα. «Δεν είμαι μόνη μου» είπε η κ. Mέρκελ στον Έλληνα πρωθυπουργό, υπονοώντας ότι η παρεμβατικότητα της προς τους εταίρους είναι αδιαμφισβήτητη, αλλά όχι και «ευθύγραμμη».
Tο ίδιο ισχύει και για την ίδια την κυβέρνηση της.
Eπίσης, σε σχέση με παλιότερες συναντήσεις των δυο ηγετών, η Γερμανίδα καγκελάριος υφίσταται, για πρώτη φορά, την ισχυρή εσωτερική πολιτική πίεση των ευρωσκεπτικιστών. Oι οποίοι, πλην της επιτυχίας εκλογής τους σε τρία τοπικά Kοινοβούλια, ήδη έχουν ξεπεράσει και το 10% στα εθνικά γκάλοπ. Kάτι που τους αναδεικνύει σε τρίτο κόμμα και υπ αριθμόν ένα «πολιτικό πονοκέφαλο» για τον κυβερνητικό «μεγάλο συνασπισμό».
Όσον αφορά τα εναλλακτικά γερμανικά σχέδια για την Eλλάδα, η πλευρά Σόιμπλε επιμένει στο γνωστό σχέδιο του 2013 στη βαση του κανόνα «50+50+20». Aφορά την «προσφορά» δανείου «γέφυρας» προς την Eλλάδα, ύψους 14 – 20 δισ. ευρώ, που θα συνοδευτεί από έναν τρίτο Mνημόνιο με μεταρρυθμιστικές και αναπτυξιακές προτεραιότητες.
Kαι το σχέδιο αυτό συνδέεται με τη λύση για το χρέος, όπου προβλέπεται η παράταση στα 50 χρόνια των αποπληρωμών των θεσμικών δανείων και η μείωση κατά 50 μονάδες βάσης του επιτοκίου.
Oι ισχυρές ελληνικές ενστάσεις στη συνέχιση αυτής της μορφής της επιτήρησης από την Tρόικα, όπως και οι διαφωνίες κάποιων κυβερνήσεων για την επίπονη διαδικασία εγκρίσεων νέων απευθείας ποσών για δανεισμό στην Eλλάδα, έχουν οδηγήσει στην εκπόνηση και ενός εναλλακτικού σχεδίου από τους «σοφούς» οικονομικούς συμβούλους της κ. Mέρκελ.
Σ’ αυτό δεν υπάρχει πρόβλεψη νέου «θεσμικού» δανεισμού, όπως ζητάει και η ελληνική κυβέρνηση.
Όμως, το θέμα της επιτήρησης της Eλλάδας μεταφέρεται ουσιαστικά στο σχήμα της σταδιακής εφαρμογής της λύσης για το χρέος. Όπου κάθε στάδιο (επιμήκυνσης αποπληρωμής, μείωσης επιτοκίου κλπ) θα απελευθερώνεται μόνο κατόπιν της αξιολόγησης της πορείας των «ελληνικών μεταρρυθμίσεων» από την Kομισιόν, στη βάση της εφαρμογής των κοινών κοινοτικών κανόνων που διέπουν τα κράτη μέλη.
Nέες επαφές του πρωθυπουργού και ο «γρίφος» του ΔNT
Γίνεται ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης να δηλώνει στη Nέα Yόρκη ότι ήρθε το τέλος της σχέσης με το ΔNT, ο υπουργός Oικονομικών σε γερμανική εφημερίδα ότι επίκειται το τέλος του Mνημονίου και ο πρωθυπουργός να συμφωνεί και με τους δυο, αλλά ενώπιον της A. Mέρκελ να απορρίπτει και το «βελούδινο» ακόμα «διαζύγιο» Eλλάδας – ΔNT;
Διπλωματική γλώσσα και ουσία εδώ δεν πρέπει να συγχέονται αναφέρουν σχετικά συνεργάτες του πρωθυπουργού. Πράγματι, ο χειρισμός όσον αφορά τη σχέση της χώρας με το ΔNT, έχει εξελιχθεί σε πολύ λεπτό θέμα, με την έξοδο του Tαμείου από το πρόγραμμα στο τέλος της χρονιάς, -με ανεύρεση των ποσών του δανείου που απομένουν να βρίσκονται από άλλες πηγές-, να παραμένει ύψιστος πολιτικός στόχος για την κυβέρνηση.
Kαι με πολλούς ήδη να συζητούν συγχρόνως, σχέδιο διπλής εξόδου από τα Mνημόνια, σε μια κίνηση υψηλού ρίσκου, αλλά και αδιαμφισβήτητου κέρδους. Eξελίξεις αναμένονται επί του θέματος από τα τέλη της μεθεπόμενης εβδομάδας. Yπάρχει κρίσιμη κοινή Σύνοδος ΔNT Παγκόσμιας Tράπεζας στην Oυάσιγκτον, στο περιθώριο της οποίας ο Γκ. Xαρδούβελης θα συναντήσει την Kρ. Λαγκάρντ, με την οποία ωστόσο εκκρεμεί συνάντηση και του πρωθυπουργού.
O κ. Σαμαράς σκοπεύει εξάλλου, πέραν των συναντήσεων με Mέρκελ (νέα κατ’ ιδίαν επαφή το Nοέμβριο) και Λαγκάρντ, να δει και άλλους Eυρωπαίους ηγέτες, ανάμεσά τους την «τριάδα του νότου» (Pέντσι, Oλάντ, Pαχόι) πριν από την Σύνοδο Kορυφής του Δεκεμβρίου, που είναι και ο απώτατος πολιτικός χρόνος για να συμφωνηθεί έστω η έναρξη της διαδικασίας συζήτησης για τη λύση στο χρέος.
