Τι αποφασίστηκε στο χθεσινό ΚΥΣΚΟΙΠ – Το πρόβλημα του ΟΓΑ και οι διεκδικήσεις των αγροτών
Τετ α τετ με τους εκπροσώπους των αγροτών θα βρεθεί ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, πιθανότατα την ερχόμενη Δευτέρα, προκειμένου να βρεθεί κοινός τόπος σε όσα διεκδικούν.
Η κυβέρνηση σκοπεύει να επανέλθει με νέα, βελτιωμένη πρόταση σε Ασφαλιστικό και Φορολογικό, όπως προκύπτει και μετά την χθεσινή συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Κοινωνικής Πολιτικής (ΚΥΣΚΟΙΠ), υπό την προεδρία του αντιπροέδρου της Κυβέρνησης Γιάννη Δραγασάκη.
Άλλωστε, ο ίδιος ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος δήλωσε ότι οι αγρότες έχουν κληθεί σε διάλογο και πως ο πρωθυπουργός θα τους ανακοινώσει τις προτάσεις της κυβέρνησης. Αλλά απέκλεισε τα σενάρια περί δημιουργίας ξεχωριστού ασφαλιστικού Ταμείου για τους επιστήμονες, κάνοντας λόγο για ευφάνταστα σενάρια.
Στη χθεσινή σύσκεψη του ΚΥΣΚΟΙΠ συμμετείχαν η αναπληρώτρια υπουργός Εργασίας Θεανώ Φωτίου για τα θέματα των προνοιακών παρεμβάσεων, ο υπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων Αναστάσιος Πετρόπουλος, ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός, ο υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης και ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης.
Πάντως, εκτός από τις παραμετρικές αλλαγές που σχεδιάζει η κυβέρνηση στο Ασφαλιστικό των αγροτών, για το Υπουργείο Εργασίας το μείζον θέμα παραμένει η οικονομική βιωσιμότητα του ΟΓΑ, με στόχο τη διασφάλιση των μελλοντικών συντάξεων του οργανισμού, καθώς το Ταμείο έχει έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές 480 εκατ. ευρώ, αλλά χρειάζεται περίπου 3,2 δισ. ευρώ ετησίως για την κάλυψη των συνταξιοδοτικών του δαπανών.
Στο ίδιο μήκος κύματος, η αναπληρώτρια υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης Θεανώ Φωτίου αναφέρθηκε στη μνημονιακή υποχρέωση να τεθεί από 1/1/2017 σε καθολική εφαρμογή το Ελάχιστο Εγγυημένο εισόδημα, χωρίς όμως να απαντήσει για το πού θα βρεθούν τα 900 εκατ. ευρώ που απαιτούνται. Ειδικά για το Ασφαλιστικό δήλωσε πως υπάρχει ανοικτό πεδίο βελτιώσεων, γίνεται δυναμική διαπραγμάτευση στο εσωτερικό και το εξωτερικό.
Οι πυρετώδεις διεργασίες του κυβερνητικού επιτελείου για την εκτόνωση των κινητοποιήσεων και την παρουσίαση της εναλλακτικής πρότασης προς τους αγρότες συνεχίστηκαν και μετά την ολοκλήρωση της συνεδρίασης του ΚΥΣΚΟΙΠ, σε συνάντηση που είχε ο κ. Κατρούγκαλος με τον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο.
Η πρόταση προς τους αγρότες, εκτός από παραμετρικές αλλαγές στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, τις εισφορές, τις ασφαλιστικές κατηγορίες που σήμερα είναι επτά, τη σύνδεση των επιδοτήσεων με την ασφαλιστική ενημερότητα και τη ρύθμιση των οφειλών, θα περιλαμβάνει και παρεμβάσεις προνοιακού χαρακτήρα στον αγροτικό τομέα, συνδεδεμένες με τη γενικότερη πολιτική της κυβέρνησης επί του θέματος αυτού.
Ο «πονοκέφαλος» που καλείται ΟΓΑ
Η διόγκωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τον ΟΓΑ έχει τις ρίζες του σε χρόνιες παθογένειες και αναποτελεσματικές κυβερνητικές πολιτικές σε βάθος αρκετών δεκαετιών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Εργασίας, το σύνολο των ανεξόφλητων ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών του ΟΓΑ ανέρχεται σε 857.418.800 ευρώ. Το εντυπωσιακό στο συγκεκριμένο Ταμείο είναι ότι, σε σύνολο περίπου 670.000 ασφαλισμένων του οργανισμού, ένας σχετικά μικρός αριθμός αγροτών και συγκεκριμένα 14.392 οφειλέτες σε σύνολο 344.700 οφειλετών χρωστούν συνολικά 429 εκατ. ευρώ, δηλαδή περίπου το 50% των ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Από τα στοιχεία του οργανισμού προκύπτει ότι οι οφειλές αυτές έχουν δημιουργηθεί σε βάθος μιας δεκαετίας και αναδεικνύουν ένα από τα μεγάλα προβλήματα που «κληρονόμησε» η νέα διοίκηση του ΟΓΑ, καθώς, όπως υποστηρίζουν έμπειρα στελέχη του Ταμείου, τα προηγούμενα χρόνια δεν έγιναν συστηματικές και οργανωμένες προσπάθειες για την αναζήτηση αυτών των οφειλών.
Αξιοσημείωτο και άκρως ενδεικτικό της δεινής θέσης στην οποία έχουν περιέλθει οι αγρότες είναι και το ότι περίπου 169.500 οφειλέτες του ΟΓΑ, δηλαδή σχεδόν οι μισοί από το σύνολο των οφειλετών του, χρωστούν ασφαλιστικές εισφορές έως και 1.000 ευρώ.
Η «ακτινογραφία» του Ταμείου σήμερα
Κατά την εξαετία 2010-2015, ο κρατικός προϋπολογισμός εξασφάλισε για τους κλάδους συντάξεων του ΟΓΑ (δηλαδή τον κλάδο της βασικής σύνταξης των 360 ευρώ των ανασφάλιστων υπερηλίκων και τον κλάδο της κύριας σύνταξης για την οποία καταβλήθηκαν ασφαλιστικές εισφορές) το ποσό των 23,9 δισ. ευρώ.
Από τους 632.400 συνταξιούχους του οργανισμού, οι 126.000 (γεννηθέντες πριν από το 1933) λαμβάνουν τη βασική μηνιαία σύνταξη των 360 ευρώ μικτά, η οποία μετά τις κρατήσεις περιορίζεται στα 311 ευρώ.
Παρά το γεγονός ότι το σύνολο της κρατικής επιχορήγησης το 2015 εμφανίζεται εντυπωσιακά μειωμένο κατά 28,56%, σε σύγκριση με το αντίστοιχο ποσό του 2010, εντούτοις ο ΟΓΑ παραμένει ένα από τα πλέον ακανθώδη και δυσεπίλυτα προβλήματα του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας. Είναι ο μόνος ασφαλιστικός φορέας που διαχειρίζεται πέντε διαφορετικούς κωδικούς συνταξιοδοτικών και προνοιακών παροχών, αφού εκτός από τους τρεις κλάδους συντάξεων διαχειρίζεται τον κλάδο των οικογενειακών επιδομάτων (τριτέκνων, πολυτέκνων), αλλά και τον προϋπολογισμό της αγροτικής εστίας.
Αυτό σημαίνει ότι, εκτός από το 1,3 εκατ. ασφαλισμένων που έχει, ο ΟΓΑ έχει παράλληλα την αρμοδιότητα καταβολής, σε επιπλέον περίπου 700.000 δικαιούχους, όλων των οικογενειακών επιδομάτων, ανεξαρτήτως του Ταμείου στο οποίο είναι ασφαλισμένος ο κάθε δικαιούχος. Αυτός είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο το κυβερνητικό επιτελείο εξετάζει βελτιωτικές παρεμβάσεις στην αρχική πρόταση του σχεδίου ασφαλιστικής μεταρρύθμισης για τον ΟΓΑ.
Στελέχη της κοινωνικής ασφάλισης εκτιμούν ότι, υπό τις παρούσες συγκυρίες, είναι εξαιρετικά δύσκολο να ενσωματωθεί ο ΟΓΑ στον ΕΦΚΑ (ενιαίο φορέα κοινωνικής ασφάλισης), χωρίς να δημιουργήσει σοβαρές παρενέργειες στο σύνολο της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης. Έτσι, εξετάζεται με μεγάλη σοβαρότητα το ενδεχόμενο να υπάρξει μία μεταβατική περίοδος τουλάχιστον πέντε ετών, στη διάρκεια της οποίας ο ΟΓΑ θα διατηρηθεί ως αυτοτελές ταμείο και παράλληλα θα προετοιμαστούν οι οργανωτικές και διοικητικές δομές για την περαιτέρω εξέλιξή του.
Σύμφωνα με στελέχη του ΟΓΑ, τα δεδομένα αυτά ανατρέπουν σε σημαντικό βαθμό το στερεότυπο της εικόνας του «ασυνεπή αγρότη» καθώς, όπως επισημαίνουν, από το σύνολο των ασφαλισμένων του ΟΓΑ «το 14,27% των οφειλετών χρωστά το 50% των συνολικών οφειλών».
Στελέχη των ασφαλιστικών Ταμείων επισημαίνουν με νόημα ότι οι πιο συνεπείς με την πληρωμή των ασφαλιστικών εισφορών είναι συνήθως οι αγρότες που προέρχονται από φτωχές περιοχές της υπαίθρου, όπως είναι ο Έβρος, η Ήπειρος και ο Νομός Χίου, ενώ αντίθετα οι πιο ασυνεπείς προς τις πληρωμές των ασφαλιστικών εισφορών είναι αγρότες που προέρχονται από πιο εύρωστες αγροτικές περιοχές, όπως είναι οι Νομοί Λάρισας, Μεσσηνίας, Ηλείας, Αττικής κ.ά.
