Ελλάδα και Πορτογαλία προσπαθούν να συμπήξουν κοινό «μέτωπο κατά της λιτότητας», ελπίζοντας ότι θα βρουν και νέους συμμάχους, πιθανώς στην Ισπανία. Ποιες πιθανότητες επιτυχίας έχει το εγχείρημα;
Όπως γράφει η Deutsche Welle, η αρχή έγινε με την επίσκεψη του νέου, σοσιαλιστή πρωθυπουργού της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα στην Αθήνα την περασμένη εβδομάδα. Με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα ο Αντόνιο Κόστα υπέγραψε κοινή διακήρυξη κατά της λιτότητας και υπέρ μίας «προοδευτικής και δημοκρατικής Ευρώπης». Οι δύο ηγέτες χαρακτηρίζουν «λανθασμένη» και «αναποτελεσματική» τη συνταγή της λιτότητας. Στις εκλογές του περασμένου Οκτωβρίου ο κεντροδεξιός Πέδρο Πάσους Κοέλιου πήρε την πρωτιά, αλλά δεν κατάφερε τελικά να σχηματίσει κυβέρνηση, με αποτέλεσμα η Πορτογαλία να αποκτήσει σοσιαλιστή πρωθυπουργό, ο οποίος ωστόσο, ελλείψει συμπαγούς πλειοψηφίας, στηρίζεται για να κυβερνήσει στους πορτογάλους κομμουνιστές, καθώς και στο Αριστερό Μπλοκ, «αδελφό κόμμα» του ΣΥΡΙΖΑ.
Για τον αντιπρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου και ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρη Παπαδημούλη, η αριστερή στροφή στην Ελλάδα και στην Πορτογαλία είναι μία ακόμη ψηφίδα σε μία ευρύτερη συζήτηση που γίνεται πλέον σε όλη την Ευρώπη: «Είναι μία συζήτηση που έχει ανοίξει έντονα στην Ευρώπη, καθώς η συνταγή της εξακολουθητικής, μονομερούς λιτότητας και η δογματική προσήλωση σε αυτήν έχει αποτύχει» λέει ο έλληνας ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle. «Το δείχνουν οι αριθμοί, αλλά και η κοινωνική πραγματικότητα. Η κοινή διακήρυξη των δύο πρωθυπουργών της Ελλάδας και της Πορτογαλίας δεν είναι παρά μία ακόμη ψηφίδα σε ένα ευρύτερο μωσαϊκό, που οικοδομείται στην Ευρώπη για την αναζήτηση ενός διαφορετικού μείγματος πολιτικής, προσανατολισμένου στην ανάπτυξη, την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και τις έξυπνες επενδύσεις σε τομείς που μπορούν να ανανεώσουν τη δυναμική της ευρωπαϊκής οικονομίας και έτσι να προασπίσουν και το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο, που βρίσκεται σε υποχώρηση».
Υπάρχει όμως και η άλλη άποψη: ο κεντροδεξιός ευρωβουλευτής Ζοζέ Μανουέλ Φερνάντεζ από την Πορτογαλία, εκφράζει μία επιχειρηματολογία παρόμοια με εκείνη του Αντώνη Σαμαρά στην Ελλάδα και υποστηρίζει ότι στα τέλη του 2015 η χώρα του είχε ουσιαστικά εξέλθει από την κρίση, στην οποία όμως επιστρέφει τους τελευταίους μήνες λόγω κακών χειρισμών από τον νέο πρωθυπουργό Κόστα. «Όταν ο Πάσους Κοέλιου είχε αναλάβει την εξουσία είχαμε την τρόικα, είχαμε υψηλό ποσοστό ανεργίας και οι εισαγωγές μας ξεπερνούσαν τις εξαγωγές. Προχώρησε όμως σε μεταρρυθμίσεις, κατάφερε να μειώσει την ανεργία και να επαναφέρει τη χώρα σε τροχιά ανάπτυξης. Φροντίσαμε να βγούμε και πάλι στις αγορές και να απαλλαγούμε από την τρόικα. Έρχονται τώρα οι σοσιαλιστές στην κυβέρνηση, ακυρώνουν τις μεταρρυθμίσεις και ποιo είναι το αποτέλεσμα; Η ανεργία αυξάνεται και πάλι, η ανάπτυξη μειώνεται οι εισαγωγές υπερβαίνουν πλέον τις εξαγωγές μας. Δεν είναι δυνατόν να ξοδεύουμε περισσότερα χρήματα από όσα παράγουμε…»
Στη διακήρυξή τους οι πρωθυπουργοί Ελλάδας και Πορτογαλίας εκφράζουν την πεποίθηση ότι θα βρουν και άλλους υποστηρικτές. Πιθανός υποψήφιος είναι βέβαια η Ισπανία, η οποία δεν αποκλείεται να οδεύσει και εκείνη σε «πορτογαλικό σενάριο» μετά τις εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου, όπου ο κεντροδεξιός Μαριάνο Ραχόι κατέκτησε μεν την πρώτη θέση, αλλά δεν κατάφερε μέχρι στιγμής να σχηματίσει νέα κυβέρνηση. Και σε ένα ακόμα σημείο συμφωνούν Αθήνα και Λισαβόνα: στο δικαίωμα μίας κυβέρνησης να «εξειδικεύει» με τρόπο που εκείνη επιλέγει τους κοινούς στόχους και κανόνες, αποφεύγοντας τις ακραίες συνταγές λιτότητας. Πάντως, για τον Ζοζέ Μανουέλ Φερνάντεζ η υπόσχεση αυτή είναι άνευ νοήματος, γιατί, όπως υποστηρίζει, οδηγεί και πάλι σε λιτότητα, έστω και με… διαφορετικό όνομα: «Σε κανέναν δεν αρέσει η λιτότητα. Έπρεπε όμως να κάνουμε κάποιες προσαρμογές για να σώσουμε τη χώρα από τη χρεοκοπία. Οι σοσιαλιστές στα λόγια ξιφουλκούν κατά της λιτότητας, αλλά στην πραγματικότητα χρειάζονται χρήματα, οπότε αυξάνουν τους φόρους και τελικά οι Πορτογάλοι έχουν πάλι λιγότερα χρήματα στην τσέπη. Μα και αυτό λιτότητα είναι, δεν είναι κάτι διαφορετικό».
Ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Παπαδημούλης γνωρίζει το επιχείρημα αυτό και η απαντά με αιχμές προς τους συναδέλφους από τη Λισαβόνα. «Στο επιχείρημα των δεξιών συναδέλφων της Πορτογαλίας έχει δώσει απάντηση ο ίδιος ο πορτογαλικός λαός, που τους έστειλε στην αντιπολίτευση. Ας επωφεληθούν από αυτό και ας προβληματιστούν» δηλώνει ο έλληνας ευρωβουλευτής.