Φόβους, ότι τo βρετανικό Brexit θα ανοίξει τον «ασκό του Αιόλου» και σε άλλες χώρες της ευρωπαϊκής οικογένειας, εκφράζει η Citigroup σε νέα έκθεσή της, τονίζοντας ότι το ευρωπαϊκό οικοδόμημα θα μπορούσε δυνητικά να απειληθεί, σε πολιτικό επίπεδο, από ανάλογες μεθοδεύσεις και πρακτικές.
Ο κίνδυνος της διάσπασης, σύμφωνα με τον χρηματοπιστωτικό οργανισμό, εδράζεται στον ολοένα και ισχυρότερο λαϊκισμό από πολιτικά κόμματα των άκρων, και θα μπορούσε να εκφραστεί μέσω δημοψηφισμάτων, με ολέθριες συνέπειες για την ενότητα της ΕΕ.
Για παράδειγμα, σε Ουγγαρία και Ιταλία αναμένονται δημοψηφίσματα μέσα στο β΄ εξάμηνο του τρέχοντος έτους, στην μεν πρώτη για τις ποσοστώσεις των προσφύγων της ΕΕ, στην δε δεύτερη για τη συνταγματική μεταρρύθμιση. Μάλιστα, στην περίπτωση της Ιταλίας, το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ίσως καθορίσει και το πολιτικό μέλλον του πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι.
Παρά την αύξηση του ευρωσκεπτικισμού, η Citi δεν προβλέπει άλλα δημοψηφίσματα για έξοδο ή παραμονή στην ΕΕ.
Ωστόσο οι πολιτικοί κίνδυνοι στην Ευρώπη είναι υψηλοί και αυξάνονται, όπως σημειώνει η Citi, περιλαμβάνοντας:
– Τον κίνδυνο δημοψηφισμάτων για άλλα θέματα που σχετίζονται με την Ε.Ε, τα οποία θα μπορούσαν να εμποδίσουν ή τουλάχιστον να περιπλέξουν τη λήψη αποφάσεων για τα θέματα της ΕΕ. Δημοψηφίσματα για άλλα (εγχώρια) ζητήματα μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε εσωτερική πολιτική αστάθεια.
– Τον κίνδυνο κάποια κόμματα να χρησιμοποιήσουν την υπόσχεση ενός δημοψηφίσματος για την ΕΕ ως έναν τρόπο για να ενισχύσουν τις εκλογικές προοπτικές τους, π.χ. το FN (Γαλλία) και το PVV (Ολλανδία), εν όψει των εκλογών του 2017.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, η Citi τονίζει ότι με την πολύ πρόσφατη εμπειρία της ισχυρής απόρριψης στο δημοψήφισμα του Ιουλίου του 2015 των όρων του προγράμματος διάσωσης των ΕΕ – ΕΚΤ – ΔΝΤ, οι πιθανότητες μίας παρόμοια λαϊκής ψήφου μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια, παραμένουν σε υψηλά επίπεδα.
Τεχνικά και πολιτικά, το να ζητηθεί η διεξαγωγή ενός δημοψηφίσματος για την παραμονή στην Ε.Ε δεν είναι δύσκολο, αν και απαιτεί απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Αυτή τη στιγμή, η μεγάλη πλειοψηφία των βουλευτών είναι υπέρ της Ευρώπης, μετά τη σημαντική στροφή του ΣΥΡΙΖΑ μετά τη συμφωνία διάσωσης το καλοκαίρι του 2015.
Ωστόσο, το πολιτικό σκηνικό παραμένει πολύ ρευστό και με τις πιθανότητες για βραχυπρόθεσμη οικονομική ανάκαμψη να παραμένουν μηδενικές, ο κίνδυνος αναζωπύρωσης του αντι-ευρωπαϊκού αισθήματος παραμένει σε υψηλά επίπεδα.
