«Η Συμφωνία δεν μπορεί να ρυθμίσει θέματα λαού ή έθνους. Ο λόγος είναι απλός: Τα κράτη αναγνωρίζουν κράτη, όχι λαούς» τόνισε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Κατρούγκαλος, στη συζήτηση για τη Συμφωνία των Πρεσπών στη Βουλή, απαντώντας και στα σχετικά ερωτήματα των πολιτών γύρω από τη Συμφωνία. «Τα θέματα ιθαγένειας είναι νομικά θέματα που αφορούν στον δεσμό πολίτη με κράτος, ενώ, αντιθέτως, τα θέματα εθνικής ταυτότητας και ένταξης σε μία εθνότητα είναι θέματα συνείδησης και αυτοπροσδιορισμού» πρόσθεσε.
Ο κ. Κατρούγκαλος σημείωσε ότι «όπως έχει πολλές φορές εξηγηθεί και σαφώς αναφέρεται και στη ρηματική ανακοίνωση, η Συμφωνία δεν αναφέρεται σε εθνότητα, αλλά σε ιθαγένεια. Άλλωστε, σε όλα τα διεθνή κείμενα, ξεκινώντας από την Οικουμενική Διακήρυξη έως την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Ιθαγένεια, ρητά ο όρος “ιθαγένεια” αποδίδεται με τον όρο “nationality” και δεν προσδιορίζει την εθνική ένταξη του ατόμου».
«Στο διεθνές δίκαιο», όπως αποσαφήνισε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, «δεν υπάρχουν γενικώς παραδεδεγμένα χαρακτηριστικά ή γενικά αποδεκτοί ορισμοί του έθνους ή του λαού. Το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού είναι δικαίωμα αναγκαστικού δικαίου και δεν μπορεί να γίνει αντικείμενο συμβατικής ρύθμισης. Συνεπώς, η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει και δεν θα μπορούσε να αναγνωρίσει “μακεδονικό έθνος” ή “λαό” με αυτήν τη Συμφωνία».
Ο κ. Κατρούγκαλος επισήμανε ότι «βάσει του διεθνούς δικαίου, την ίδια στιγμή, δεν θα μπορούσε η χώρα μας να επέμβει σε θέματα αυτοπροσδιορισμού των πολιτών του γειτονικού κράτους. Η συμφωνία, όμως, διευκρινίζει ότι οι γείτονές μας αποδέχονται ότι δεν έχουν σχέση με την ελληνική ιστορία και την ελληνική πολιτισμική κληρονομιά. Για τον λόγο αυτόν προβλέπεται ρητά στο άρθρο 7(4) ότι και τα δύο μέρη αναγνωρίζουν ότι η επίσημη γλώσσα και τα άλλα χαρακτηριστικά (δηλαδή πολιτιστικά, εθνοτικά κ.λπ.) της ΠΓΔΜ δεν έχουν σχέση με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, την ιστορία, την κληρονομιά, την κουλτούρα και τα σύγχρονα χαρακτηριστικά της ελληνικής Μακεδονίας».
Το ζήτημα της ιθαγένειας στο στόχαστρο ΝΔ και Ανεξάρτητων Ελλήνων
Την αντίδραση του τομεάρχη Εξωτερικών της ΝΔ, Γιώργου Κουμουτσάκου, προκάλεσε η παρέμβαση που έδωσε πριν από λίγο ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Κατρούγκαλος, αναφορικά με τη χρήση του όρου nationality. Σύμφωνα με το ΑΠΕ, η παρέμβαση του αναπληρωτή υπουργού σχολιάστηκε και από τον πρόεδρο των Ανεξάρτητων Ελλήνων, Πάνο Καμμένο.
«Είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη μας σε αυτή τη συζήτηση ότι ο όρος nationality στα αγγλικά σημαίνει και τα δύο. Είναι ένας ασαφής όρος. Σημαίνει και ιθαγένεια αλλά και εθνικότητα. Όταν, λοιπόν, εντάχθηκε στο κείμενο της Συμφωνίας, θέλουμε να γνωρίζουμε αν η ελληνική πλευρά επέμεινε στο ότι θα πρέπει και ότι θα ήταν προτιμότερο το citizens ή αν αποδέχθηκε αυτόν τον ασαφή και διττής έννοιας όρο;», είπε ο τομεάρχης της ΝΔ, Γ. Κουμουτσάκος, και πρόσθεσε: «Αν είναι αποκλειστικά ιθαγένεια, γιατί χρειάζεται ο όρος “Macedonians” δίπλα; Διότι η ιθαγένεια είναι δεσμός με το κράτος. Αφού το κράτος, βάσει της Συμφωνίας λέγεται Βόρεια Μακεδονία, γιατί η ιθαγένεια δεν έγινε αποκλειστικά ιθαγένεια της Βόρειας Μακεδονίας αλλά προστέθηκε και το “Μακεδονικός”; Προφανώς γιατί η άλλη πλευρά στη διαπραγμάτευση ήθελε ο όρος αυτός να καλύπτει και την εθνικότητα. Γι΄αυτό μπήκε και το Μακεδονία και η ελληνική κυβέρνηση το αποδέχθηκε».
Ο τομεάρχης Εξωτερικών της ΝΔ επισήμανε στο σημείο αυτό: «Οι Αλβανοί των Σκοπίων επειδή ανησυχούν από τον όρο αυτό κατέθεσαν τροπολογία για να διευκρινίσουν ότι το nationality δεν σημαίνει εθνικότητα αλλά ιθαγένεια. Ποιοι; Οι Αλβανοί και όχι εμείς».
Την παρέμβαση του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών σχολίασε και ο πρόεδρος των Ανεξάρτητων Ελλήνων, Πάνος Καμμένος. «Παρεμβαίνω διότι άκουσα τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών να δηλώνει στην Επιτροπή ότι είναι δικαίωμα τους να αυτοπροσδιορίζονται ως Μακεδονικός λαός. Εάν είναι δικαίωμά τους αυτό τότε για ποιο λόγο γίνεται η Συμφωνία;» είπε ο πρόεδρος των Ανεξάρτητων Ελλήνων και πρόσθεσε ότι με την επιχειρηματολογία αυτή του υπουργού καταρρέει το ζήτημα της Συμφωνίας. «Είτε ο υπουργός θα επαναλάβει αυτό που είπε προηγουμένως και άρα δικαιώνονται οι διαφωνίες μας είτε, αν δεν είναι έτσι, να το ανακαλέσει και να πει ότι το είπε κατά λάθος».
«Ήμουν σαφής και το αντελήφθη και ο κ. Κουμουτσάκος», απάντησε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Κατρούγκαλος, και εξήγησε: «Είπα τα κράτη αναγνωρίζουν κράτη, και έχουμε επίλυση erga omnes, της ονομασίας του γειτονικού κράτους, όχι μόνο για την ονομασία αυτή καθεαυτή -Βόρεια Μακεδονία – αλλά υποχρεώνεται το γειτονικό κράτος να αλλάξει σε όλους τους δημόσιους φορείς, σε όλους τους Οργανισμούς, σε όλα τα δημόσια κτίρια, την ονομασία που έχουν τώρα, από Μακεδονία σε Βόρεια Μακεδονία. Με αυτό τον τρόπο τελειώνει η εκκρεμότητα αυτή και η μονοπώληση του ονόματος Μακεδονία από το γειτονικό κράτος. Αυτή η δέσμευση δεν αφορά μόνο δημόσιους οργανισμούς, δημόσιους φορείς, αφορά και εκείνους τους ιδιωτικούς οι οποίοι χρηματοδοτούνται από το κράτος. Οπουδήποτε λοιπόν υπάρχει ονομασία κράτους, εκεί η συμφωνία είναι ρητή».
Ταυτόχρονα, ο κ. Κατρούγκαλος επανέλαβε ότι «υπάρχει δικαίωμα ατομικού αυτοπροσδιορισμού». «Στα θέματα της ταυτότητας του γειτονικού κράτους μπορούμε να επέμβουμε εκεί που αμφισβητούν τη δική μας ταυτότητα και τη δική μας ιστορία», είπε επίσης ο κ. Κατρούγκαλος και πρόσθεσε ότι «το ζήτημα είναι να κατοχυρώσουμε την ελληνική ιστορία και αυτό που είμαστε εμείς. Η Ελλάδα και η Μακεδονία μας. Αυτό γίνεται με σαφέστατο τρόπο στο άρθρο 7 παρ. 4 της Συμφωνίας και λήγει η προσπάθεια καπηλείας από το κυβερνητικό καθεστώς του παρελθόντος στο άρθρο 4 παρ. 3 υπάρχει και οριστικός ενταφιασμός οποιασδήποτε διεκδίκησης ύπαρξης μειονότητας στη χώρα μας, με ρητή δέσμευση του γειτονικού κράτους. Επομένως, αυτό που ήταν η πάγια εθνική θέση να αποκλειστεί οποιοσδήποτε αλυτρωτισμός με προβολή διεκδικήσεων γίνεται με το άρθρο 4 παρ. 3 της Συμφωνίας».
