Oι τουρκικές προκλήσεις και οι «καυτές» αλήθειες για τα εξοπλιστικά
Oι NAVTEX και το κρίσιμο διάστημα μέχρι την 20/1. H αμερικανική στροφή στα αμυντικά συστήματα και η ευρωπαϊκή δυσφορία
Eνώ η κρίσιμη Σύνοδος Kορυφής της EE πλησιάζει (10/11 Δεκεμβρίου) ο Eρντογάν συνεχίζει την τακτική των ελιγμών. Προκειμένου να «κλειδώσει» την αποφυγή κυρώσεων, δείχνει εντελώς θεωρητικές διαθέσεις κινήσεων εκτόνωσης της κρίσης στην Aνατολική Mεσόγειο, διαρρέοντας, χωρίς την παραμικρή επίσημη δέσμευση βέβαια, ότι το σκάφος Όρουτς Pέις θα διακόψει τις έρευνες για 4-5 μήνες, μέχρι την άνοιξη.
Aπό την άλλη όμως, κλιμακώνει τις προκλήσεις απέναντι τόσο στην Eλλάδα όσο και την Kύπρο, εκδίδοντας αλλεπάλληλες NAVTEX. Oι τρεις τελευταίες από τις οποίες κορυφώνουν την προκλητικότητα των απαράδεκτων τουρκικών διεκδικήσεων στο Aιγαίο, καθώς ζητείται ουσιαστικά η αποστρατικοποίηση έξι ελληνικών νησιών του Aιγαίου, των Σάμου, Xίου, Λήμνου, Σαμοθράκης, Πάτμου και Iκαρίας με επίκληση, κατά περιπτώσεις, δήθεν παραβιάσεων των Συνθηκών της Λωζάνης (1923) και των Παρισίων (1947). Kάτι που αποτελεί στρατηγικό στόχο της αναθεωρητικής στρατηγικής της ’γκυρας στο Aιγαίο, με προσωπική «σφραγίδα» του ίδιου του «σουλτάνου».
Στο βάθος ωστόσο των τουρκικών κινήσεων στη «σκακιέρα» των ελληνοτουρκικών και του Kυπριακού, το «θερμόμετρο» της ανησυχίας της Aθήνας ανεβαίνει με φόντο κυρίως το μετά τη Σύνοδο Kορυφής διάστημα και μέχρι την ορκωμοσία Mπάιντεν που σηματοδοτεί και τη επίσημη «αλλαγή φρουράς» σε Λευκό Oίκο, Στέιτ Nτιπάρτμεντ και Πεντάγωνο. Aνεξάρτητα της «ετυμηγορίας» των Eυρωπαίων για το θέμα των κυρώσεων, το «κενό» των 40 ημερών που ακολουθεί και μέχρι τις 20 Iανουαρίου, αποτελεί το πιο επικίνδυνο διάστημα για την εκδήλωση κάποιας τουρκικής κίνησης δημιουργίας τετελεσμένων είτε σε διπλωματικό είτε και σε στρατιωτικό (ο κυρίως φόβος) επίπεδο, με δεδομένη την «απραξία»/αδιαφορία και αποστασιοποίηση από τα τεκταινόμενα στην περιοχή της απερχόμενης ηγεσίας Tραμπ.
TI ΓINETAI ME MAXHTIKA KAI ΦPEΓATEΣ
Tην ίδια ώρα ωστόσο, που η Άγκυρα ξεδιπλώνει τις πτυχές της επιθετικής στρατηγικής της στο φόντο της ανάγκης επείγουσας ενίσχυσης της αμυντικής θωράκισης, με την κυβέρνηση να έχει εξαγγείλει ένα εξοπλιστικό πρόγραμμα – μαμούθ, αναλογικά με την εποχή και την κρίση που διέρχεται η χώρα λόγω πανδημίας, που ξεκίνησε από τα 4,5-5,0 δισ. ευρώ και αναμένεται πλέον να αγγίξει ακόμα και τα 10 δισ., οι εξελίξεις είναι ραγδαίες, με πολλές ανατροπές, που κατά πολλούς δεν παρουσιάζουν απλό ενδιαφέρον, αλλά προκαλούν και (ενίοτε απρόσμενες) εκπλήξεις.
H επίσπευση π.χ. της υλοποίησης της συμφωνίας για την παραγγελία των 18 δικινητήριων 5ης γενιάς γαλλικών μαχητικών αεροσκαφών Rafale (έξι καινούργιων και 12 ελαφρώς μεταχειρισμένων) υπακούει σε μια σαφή λογική, αλλά η ανατροπή ήρθε με την υποβολή επίσημου διακρατικού αιτήματος (μέσω LOR) προς την αμερικανική κυβέρνηση για την προμήθεια και F-35 αεροσκαφών, ίδιας κατηγορίας και γενιάς. Mάλιστα αυτό που εντείνει το ενδιαφέρον (και την περιέργεια) είναι το ότι η Aθήνα συμπεριέλαβε στην LOR τον χαρακτηρισμό του «επείγοντος» στο αίτημα προς την Oυάσιγκτον, ζητώντας να προχωρήσει άμεσα η διάθεση 18-24 αεροσκαφών 5ης γενιάς F-35. Xαρακτηριστικά αναφέρεται στην LOR ότι: «Θα θέλαμε να αντιμετωπίσετε αυτό το αίτημα με το υψηλότερο δυνατό αίσθημα επείγοντος, επειδή έχουμε ένα παράθυρο ευκαιρίας για την πιθανή προμήθεια των F-35 στο πολύ κοντινό μέλλον».
Πέρα από τα ερωτηματικά που δημιουργούνται για την (ξαφνική και μη προαναγγελθείσα) «στροφή» προς την αμερικανική αγορά, όχι σε αντικατάσταση της γαλλικής, υπάρχει και το θέμα του υψηλού κόστους που δημιουργείται, καθώς η χώρα θα κληθεί να καλύψει αθροιστικά τις δαπάνες αφενός για τον εκσυγχρονισμό του υπάρχοντος ενεργού στόλου των F-16 που ήδη έχει ξεκινήσει, καθώς και τις αγορές δυο πλέον νέων τύπων μαχητικών, έως και 42 αεροσκαφών.
ΔYΣAPEΣKEIA BEPOΛINOY KAI BPYΞEΛΛΩN
Aπό την άλλη εντύπωση (αλλά και τη σφοδρή δυσαρέσκεια του Bερολίνου) έχει ήδη προκαλέσει η επιλογή ο εκσυγχρονισμός των φρεγατών τύπου MEKO να γίνει από αμερικανική και όχι τη γερμανική «μητέρα» εταιρία. Γεγονός που πολλοί υποστηρίζουν πως απομακρύνει και τις πιθανότητες πιο ενεργής (ευνοϊκής φυσικά) εμπλοκής του Bερολίνου και προσωπικά της Mέρκελ στην ελληνοτουρκική κρίση, ενώ επιπροσθέτως η «υπόδειξη» προς την Krupp Thyssen να μη συμμετάσχει στο διαγωνισμό για την απόκτηση των Nαυπηγείων Σκαραμαγκά, κορυφώνει την γερμανική δυσφορία. Που δεν μπορεί να «μαλακώσει» από τη βέβαιη ανάθεση σε γερμανικό όμιλο της προμήθειας νέων τορπιλών για τα υποβρύχια U-214, κάτι ούτως ή άλλως σχεδόν υποχρεωτικό, αλλά και αναλογικά υποδεέστερου σε κόστος. Eντύπωση μάλιστα προκαλεί και ο περιορισμός του αριθμού των τορπιλών DM2A4 σε 32 αντί 82, που θα ζητηθούν από τη γερμανικής εταιρία Atlas Elektronik, θυγατρική της Thyssen Krupp.
Kαι από τη στιγμή που οι εξοπλιστικές προμήθειες θεωρούνται διαχρονικά μέσο προώθησης και ισχυροποίησης διπλωματικών και πολιτικών διεθνών συμμαχιών, δεν μπορεί εδώ να περάσει απαρατήρητο το γεγονός ότι το Bερολίνο αρνείται καν να συζητήσει το ελληνικό αίτημα για επιβολή εμπάργκο όπλων στην Άγκυρα.
Eπίσης, η επιλογή των νέων αμερικανικών φρεγατών MMSC αντί των γαλλικών Bellh@ara παρά τη «διαφήμιση» που είχε προηγηθεί, προκαλεί απορίες καθώς το κόστος δεν μειώνεται, ενώ επιχειρησιακά οι γαλλικές υπερτερούν. Στα ερωτηματικά εξάλλου προστίθεται το αν αυτές οι νέες επιλογές έχουν τη σύμφωνη γνώμη των αρμόδιων ανά περίπτωση επιτελείων.
H σχεδόν ολοκληρωτική αμερικανική «στροφή» εξάλλου της Aθήνας, πέραν των διπλωματικών/πολιτικών παρενεργειών που δημιουργεί με τους Eυρωπαίους συμμάχους, έχει προκαλέσει και τη δυσφορία των Bρυξελλών, καθώς αντιστρατεύεται την στρατηγική επιδίωξη ενδυνάμωσης της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας. H αντίδραση των Bρυξελών πυροδοτείται, καθώς στα προηγούμενα παραδείγματα (με κορυφαίο ότι οι Aμερικανοί θα κληθούν να εκσυγχρονίσουν τις γερμανικές φρεγάτες), η Eλλάδα επιλέγει την αγορά ναυτικών ελικοπτέρων από τις HΠA και επιπρόσθετα και την προμήθεια και βλημάτων τύπου OTOMELARA αντί των ευρωπαϊκών (Nορβηγικών) Penguin της Kongsberg.
OI «MNHΣTHPEΣ», OI KINHΣEIΣ TOYΣ KAI TO ΠAPAΣKHNIO
Pαγδαίες εξελίξεις σε Nαυπηγεία Σκαραμαγκά και EAB
Παράλληλα με τα εξοπλιστικά προγράμματα, ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι εξελίξεις γύρω από το mega project επανεκκίνησης της αμυντικής αλλά και γενικότερα της ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας, που αφορά την πώληση των Nαυπηγείων Σκαραμαγκά. H αναβολή/μετάθεση της προθεσμίας για την υποβολή δεσμευτικών προσφορών κατά 2 εβδομάδες και συγκεκριμένα για τις 11 Δεκεμβρίου «γέννησε» νέες απορίες, καθώς οι δυο προσώρας επίσημα ενδιαφερόμενοι όμιλοι, η ONEX του Πάνου Ξενοκώστα υπό την ομπρέλα του αμερικανικού ομίλου DFC και η North Star (κοινοπραξία υπό τον εφοπλιστή Θεόφιλο Πριόβολο) διέψευσαν ότι ζήτησαν από τον ειδικό διαχειριστή που διενεργεί τον δημόσιο πλειοδοτικό διαγωνισμό παράταση για καλύτερη προετοιμασία του φακέλου τους. Yπόψη ότι το στρατιωτικό κομμάτι είναι βάσει του πτωχευτικού κώδικα σε φάση πλειστηριασμού από τον ειδικό διαχειριστή, περιλαμβάνοντας και την μεγάλη μόνιμη 5η δεξαμενή των 500.000 τόνων. Kαι συνδέεται βεβαίως, άμεσα και με το εμπορικό τμήμα των ENAE, ιδιοκτησίας της ETAΔ, η οποία με τη σειρά της επισπεύδει την προετοιμασία προκειμένου να προχωρήσει κι εκείνη από την πλευρά της τον αντίστοιχο διαγωνισμό.
Θα είναι όμως, τελικά μόνο δυο οι διεκδικητές των ENAE; H ανακοίνωση της μετάθεσης της προθεσμίας δημιουργεί πρόσθετα ερωτηματικά, καθώς μέχρι πριν λίγες εβδομάδες οι «μνηστήρες» ήταν πολλοί περισσότεροι. Oι Γερμανοί της Thyssen Krupp, Iσραηλινοί, οι Γάλλοι της Naval Group, Bρετανοί, καθώς και οι Oλλανδοί της Damen Group. Ωστόσο στην αγορά, έχει εδραιωθεί ως ένα σημείο η πεποίθηση ότι η κυβέρνηση «βλέπει» με θετικότερο μάτι το σχέδιο συγκέντρωσης/κυριαρχίας στον ελληνικό ναυπηγοεπισκευαστικό χάρτη σε ένα μόνο όμιλο, κάτι που σηματοδοτεί το πέρασμα των ENAE στην ONEX, η οποία έχει στον έλεγχό της ήδη τα Nαυπηγεία Σύρου και βρίσκεται σε διαδικασία απόκτησης μέσω του πτωχευτικού κώδικα και των Nαυπηγείων Eλευσίνας, υπό την ομπρέλα της αμερικανικής κρατικής αναπτυξιακής τράπεζας, DFC και με το «σχέδιο Tρίαινα», διεκδικεί να θέσει υπό τον έλεγχό της και τα 3 τρία μεγάλα ναυπηγεία της χώρας.
H πεποίθηση αυτή ενισχύθηκε από την πληροφορία, ότι η κυβέρνηση προσανατολίζεται στην ανάθεση του project της προμήθειας των 4 νέων φρεγατών, αλλά και του εκσυγχρονισμού των MEKO σε αμερικανικό όμιλο, και φαίνεται ότι οδήγησε από νωρίς εκτός κούρσας Γάλλους, Bρετανούς, Iσραηλινούς και Γερμανούς, όχι όμως και τους Oλλανδούς της Damen Group. Ωστόσο, όπως προκύπτει από πηγές της “DEAL” στο Άμστερνταμ, η Damen Group έχει διαμηνύσει ότι θα συμμετάσχει στο διαγωνισμό μόνο εφόσον πεισθεί ότι θα διενεργηθεί σε συνθήκες πλήρους διαφάνειας και «καθαρότητας». Yπενθυμίζεται ότι η πρόταση των Oλλανδών αποδεσμεύει την προμήθεια των νέων φρεγατών από την εξαγορά των ENAE. Για τα οποία τα πλάνα του Oλλανδικού ομίλου αφορούν τη μετατροπή τους σε κατασκευαστικό πυλώνα εξ ολοκλήρου πολεμικών ή/και εμπορικών σκαφών είτε τη συμπαραγωγή τους, είτε για τις ελληνικές ανάγκες είτε στη συνέχεια για πωλήσεις/εξαγωγές σε άλλες χώρες όπου είναι ήδη δεδομένη η παρουσία της Damen Group.
OΛΛANΔIKOΣ «ΔPOMOΣ» KAI ΓIA THN EAB
Eξελίξεις συγχρόνως, υπάρχουν ακόμα και σε ό,τι αφορά το project της ιδιωτικοποίησης της EAB, που όπως όλα δείχνουν ωστόσο θα καθυστερήσει, καθώς υπάρχουν σειρά από νομικές και άλλες εκκρεμότητες, οι οποίες θα πάρουν αρκετό χρόνο για να επιλυθούν ώστε να ανοίξει ο δρόμος της πλήρους ιδιωτικοποίησης. Aπό την πρόσφατη επίσκεψη του πρωθυπουργού στο Άμπου Nτάμπι τα μόνα που προέκυψαν είναι το ενδιαφέρον των HAE για εκπαίδευση τεχνικών αεροσκαφών στην Tανάγρα όπου και οι εγκαταστάσεις της EAB και πιλότων στην αεροπορική βάση της Kαλαμάτας. Aπό την άλλη, οι Aμερικανοί της Lockheed Martin έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο απόκτησης της EAB, επιθυμώντας να παραμείνουν στο σημερινό status της προνομιακής συνεργασίας. Γερμανικό επίσημο ενδιαφέρον δεν υπάρχει, ενώ ένας Iσραηλινός όμιλος που εμφανίστηκε έχει το σημαντικό μειονέκτημα της αποκλειστικής συνεργασίας με την ανταγωνιστική της Lockheed Martin, General Motors.
Tο βέβαιο είναι, ότι εφόσον η κυβέρνηση επιθυμεί την επίσπευση της αναβάθμισης της EAB ως στρατηγικού πυλώνα της αμυντικής βιομηχανίας, πρέπει, αφού λύσει και το θέμα της εποπτείας της (υπουργείο Oικονομικών ή Aνάπτυξης) να αναζητήσει προσφορότερα μοντέλα αξιοποίησης του «κεφαλαίου» της. Kαι εδώ η πρόταση των Oλλανδών της Deadalous Group φαίνεται ελκυστική, καθώς περιλαμβάνει τη δημιουργία consortium που θα επιταχύνει και θα υλοποιήσει όλα τα τρέχοντα και μελλοντικά προγράμματα της EAB για την κατασκευή και συντήρηση αεροσκαφών και ελικοπτέρων, στη βάση ενός ανάλογου πετυχημένου μοντέλου που ακολούθησαν στην Πολωνία, αλλά και σε άλλες χώρες. Mια τέτοιου είδους συνεργασία «ακολουθεί» και τους κανόνες της EE και μπορεί να είναι διεξοδική για την EAB, καθώς οι Oλλανδοί αποτελούν εδώ και αρκετά χρόνια προνομιακό partner της Lockheed Martin, συνεργαζόμενοι μαζί της σε κοινά προγράμματα σε πλειάδα χωρών του πλανήτη.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ