Με τις θετικές ψήφους της ΝΔ και χωρίς καμία αρνητική ψήφο αλλά και με όλους τους εξωκοινοβουλευτικούς φορείς που κλήθηκαν για ακρόαση στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής να το στηρίζουν, ολοκληρώθηκε η επεξεργασία του νομοσχεδίου του υπουργού Επικρατείας Γιώργου Γεραπετρίτη με τίτλο “Εθνική Αρχή Προσβασιμότητας, Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής και Τεχνοηθικής”.
Υπέρ της αρχής του νομοσχεδίου τάχθηκε η ΝΔ ενώ κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης δεν καταψήφισε εκφράζοντας μόνο επιφυλάξεις.
Κλείνοντας τη συζήτηση σε πρώτη ανάγνωση του νομοσχεδίου ο υπουργός Επικρατείας χαρακτήρισε “εξαιρετικά χρήσιμες και παραγωγικές τις απόψεις και παρατηρήσεις που κατέθεσαν φορείς και κόμματα”, δήλωσε “εντελώς ανοιχτός σε προτάσεις” και διαβεβαίωσε ότι θα αξιολογηθούν και θα ληφθούν σοβαρά υπόψη.
“Δεν εισάγουμε καινούργιες ανεξάρτητες αρχές, ούτε υφίσταται θέμα περιστολής τους ή λογοδοσίας τους”, υπογράμμισε ο κ. Γεραπετρίτης, απαντώντας σε παρατηρήσεις της αντιπολίτευσης.
Ο υπουργός Επικρατείας, χαρακτήρισε “ενδιαφέρουσα” την πρόταση της εισηγήτριας του ΣΥΡΙΖΑ Θεανώς Φωτίου για την ίδρυση υφυπουργείου για τα δικαιώματα των αναπήρων, ωστόσο σημείωσε ότι θα δημιουργούσε περισσότερα προβλήματα.
“Ενσωματώνει τη λογική της λειτουργίας της Εθνικής Επιτροπής, η οποία πλέον ενισχύεται διοικητικά και οικονομικά για να έχει πλήρη ανεξαρτησία. “Περισσότερα προβλήματα θα δημιουργούσε παρά θα έλυνε γιατί εκείνο που χρειάζεται δεν είναι συγκριμένες αρμοδιότητες αλλά ο συντονισμός, η παρακολούθηση και ο έλεγχος των εφαρμοσμένων πολιτικών. Θα ήταν μια ατελέσφορη προσπάθεια. Αυτό που χρειάζεται και πρέπει να γίνει, είναι ένα εγχειρίδιο και ένας μηχανισμός παρακολούθησης που θα έχει την ευθύνη έτσι ώστε να υπάρχει μια κεντρική διαχείριση”, ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Γεραπετρίτης.
“Το κρίσιμο δεν είναι να μετονομαστεί σε υφυπουργείο για τα άτομα με αναπηρία, αλλά να υπάρχει η πολιτική βούληση, και κατά νόμο η αρμοδιότητα ενός φορέα που θα μπορεί να συντονίζει τα διαφορετικά υπουργεία”, επεσήμανε ο κ. Γεραπετρίτης και πρόσθεσε:
“Το κρίσιμο ζήτημα είναι αν η δημόσια πολιτική θα αναβαθμίσει την πραγματική ζωή των αναπήρων και αν θα τους αποδώσει ισότιμη πρόσβαση στην κοινωνική και οικονομική δραστηριότητα τους. Αυτό ακριβώς εισάγουμε με την Εθνική Αρχή Προσβασιμότητας, με πρόθεση να αναβαθμίσουμε το επίπεδο ζωής τους, μέσα από ένα γνήσιο αρωγό, με εγνωσμένου κύρους επιστημονικό προσωπικό, το οποίο θα δώσει τα φώτα του για συγκροτημένες δημόσιες παροχές. Αυτή είναι η επιδίωξη της σημερινής Εθνικής Αρχής Προσβασιμότητας”.
Ο κ. Γεραπετρίτης έκανε λόγο για “μεγάλη κακονομία” που βοηθά να υπάρχουν “αρκετά σκοτεινά σημεία στο σύστημα”, και τόνισε ότι “είναι μεγάλη τομή ότι θα υπάρξει κώδικας όλης της νομοθεσίας που θα αφορά τα άτομα με αναπηρία”.
Όπως είπε “βρίσκεται σε επεξεργασία αυτό το τιτάνιο έργο κωδικοποίησης της νομοθεσίας, και μέχρι αρχές του καλοκαιριού θα έρθει προς ψήφιση στη Βουλή”.
Ενδιαφέρουσα χαρακτήρισε ο υπουργός Επικρατείας και την παρατήρηση του Συνηγόρου του Πολίτη, για διεθνή εκπροσώπηση του σε θέματα που αφορούν την προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία.
Σε ό,τι αφορά δε, τις επισημάνσεις του Συνηγόρου του Πολίτη για την ασυλία και τον περιορισμό της ευθύνης των μελών των Επιτροπών, την πρόσβαση σε απόρρητα και τις αρμοδιότητες ή τις εξουσιοδοτήσεις τους, ο κ. Γεραπετρίτης απάντησε ότι προϋπάρχουν από το νόμο του 1998.
“Αν θέλετε όμως να τις ξαναδούμε, είμαι πολύ ανοιχτός”, συμπλήρωσε. Θετικός δήλωσε και στην πρόταση “να εκφράζει γνώμη η Επιτροπή Θεσμών για τον πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής για τα δικαιώματα του ανθρώπου, ως περαιτέρω ασφαλιστική δικλείδα”, ενώ διαβεβαίωσε ότι θα αξιολογηθεί η πρόταση για συμμετοχή του γενικού γραμματέα του Υπουργείου Εσωτερικών στην Επιτροπή.
Διαβεβαίωσε ακόμα ότι, θα διασφαλιστούν οι θέσεις του υπάρχοντος προσωπικού ενώ δήλωσε ανοιχτός, να υιοθετήσει τις προτάσεις τόσο στο να συμμετέχει δια αντιπροσώπου της η Επιτροπή Βιοηθικής στην Επιτροπή για τα δικαιώματα του ανθρώπου, όσο και στο να παραμείνει η εκπροσώπηση των κομμάτων.
Επίσης, συμμερίστηκε την επισήμανση να ενσωματωθεί στο νομοσχέδιο, η δυνατότητα της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής, να εκδίδει κατευθυντήριες γραμμές και στον ιδιωτικό τομέα, πέραν του δημόσιου, και να ελέγχεται.
Απαντώντας στις επικριτικές αναφορές του προέδρου του Ενιαίου Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων ΑμεΑ Αττικής και Νήσων, Γιάννη Καμαρινού, ότι δεν πρέπει να είναι προτεραιότητα της κυβέρνησης οι Εθνικές Επιτροπές και η προσβασιμότητα αλλά η λύση των πραγματικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ανάπηροι, ο κ. Γεραπετρίτης αντέτεινε ότι “υπάρχει η διάθεση από την πολιτεία να ασχοληθεί με την ουσία τους και να δώσει λύσεις, αλλά το ένα δεν αναιρεί το άλλο”.
Νωρίτερα, θετικοί στην συντριπτική τους πλειοψηφία εμφανίστηκαν οι εξωκοινοβουλευτικοί φορείς που κλήθηκαν στην αρμόδιοι επιτροπή της Βουλής να εκφράσουν τις απόψεις τους επί του νομοσχεδίου.
Ο Συνήγορος του Πολίτη Ανδρέας Ποτάκης, δήλωσε “εξαιρετικά θετικός στη νομοθετική πρωτοβουλία ως προς την ενίσχυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το κράτος δικαίου και την διεύρυνση του πεδίου βιοηθικής”.
Παράλληλα, ζήτησε περαιτέρω διευκρινήσεις για τις ρυθμίσεις που αφορούν την ασυλία των μελών των τριών Επιτροπών, τις αρμοδιότητες, τα εργαλεία εξουσίας που τους δίνονται ενώ τόνισε την ανάγκη πρόβλεψης μέτρων που αφορούν τη διαμόρφωση των μηχανισμών ελέγχου, της διαφάνειας και των αλγόριθμων.
Ζήτησε επίσης περισσότερες διευκρινήσεις για το μισθολογικό καθεστώς του εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού των τριών Εθνικών Επιτροπών σε σχέση με τις άλλες ανεξάρτητες αρχές και την ίση μεταχείριση ώστε, όπως είπε, να μην υπάρχουν δύο μισθολογικές κατηγορίες.
Η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα δικαιώματα του ανθρώπου (ΕΕΔΑ), Μαρία Γαβουνέλη, επικρότησε την νέα νομοθετική πρωτοβουλία που διασφαλίζει, όπως είπε, “την απόλυτη και πλήρη διοικητική και οικονομική ανεξαρτησία της Αρχής η οποία είναι μια γέφυρα μεταξύ πολιτείας και κοινωνίας των πολιτών”.
Έμφαση έδωσε και στη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων της Επιτροπής, επισημαίνοντας πως “είναι πολύ σημαντικό ότι περιλαμβάνονται και τα περιβαλλοντικά θέματα”.
Πρότεινε ακόμα, να εξακολουθήσει να είναι μέλος της Επιτροπής Βιοηθικής και η Επιτροπή για τα δικαιώματα του ανθρώπου αλλά και να μονιμοποιηθεί τουλάχιστο το 1/3 του προσωπικού, για να διασφαλιστεί η ανεξαρτησία του θεσμού, ενώ συντάχθηκε με τις παρατηρήσεις του Συνηγόρου του Πολίτη, για μισθολογική εξίσωση του επιστημονικού προσωπικού της Επιτροπής για τα δικαιώματα του ανθρώπου, σε σχέση με τις άλλες ανεξάρτητες αρχές.
Η κ. Γαβουνέλη, υπεραμύνθηκε του δικαιώματος πρόσβασης της επιτροπής σε προσωπικά απόρρητα που είχε θέσει ο Συνήγορος του Πολίτη, σημειώνοντας ότι από τον ιδρυτικό νόμο παρέχονται όλα αυτά τα στοιχεία.
Ο Γιάννης Ιωαννίδης, Α’ Αντιπρόεδρος της Επιτροπής, τόνισε την ανάγκη να συνεχίσει να υπάρχει η εκπροσώπηση των κομμάτων στην Εθνική Επιτροπή, τονίζοντας ότι δεν έχει να χάσει τίποτα η πολιτεία αντίθετα θα της προσδώσει αυξημένη αξιοπιστία.
“Να συνεχιστεί αδιατάρακτα η απασχόληση του ήδη υπάρχοντος προσωπικού και να διασφαλιστούν οι θέσεις εργασίας τους για να βοηθήσουν στη μετάβαση της Επιτροπής στη νέα της δομή”, ζήτησε η Β’ Αντιπρόεδρος της Εθνικής Αρχής για τα δικαιώματα του ανθρώπου, Έλλη Βαρχαλάμα.
Ο πρόεδρος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑΜΕΑ) Γιάννης Βαρδαγασκάνης, έκανε λόγο για “ένα θετικό νομοσχέδιο” και “μια πολύ σημαντική νομοθετική πρωτοβουλία που βασίζεται στις προτάσεις της Συνομοσπονδίας με στόχο την ενδυνάμωση των δικαιωμάτων των αναπήρων.
Παράλληλα, τόνισε την ανάγκη να γίνεται ακρόαση των εκπροσώπων της Ανεξάρτητης Αρχής για τα δικαιώματα του ανθρώπου από την Επιτροπή Θεσμών της Βουλής, για να έχει αυξημένη ισχύ και κύρος, όπως είπε.
Χαρακτήρισε επίσης πολύ σημαντική τη διεύρυνση του πεδίου δράσης της Επιτροπής Βιοηθικής, ενώ κατέληξε λέγοντας ότι, “θα στηρίξουμε την επιτυχία του θεσμού αλλά όπου κρίνουμε ότι δεν προχωρά θα είμαστε απέναντι κριτικά”.
Η επικεφαλής της περιβαλλοντικής Οργάνωσης WWF Ελλάς Θεοδότα Νάντσου, υπογράμμισε πως “είναι ευτυχής συγκυρία ότι το νομοσχέδιο περιλαμβάνει και περιβαλλοντικά ζητήματα που είναι ζωής και θανάτου και είναι πολύ σημαντικό ότι η Επιτροπή θα αρχίσει να τα εξετάζει ως ανθρώπινα δικαιώματα”.
Στο ίδιο μήκος κύματος εμφανίστηκε και ο εκπρόσωπος του ελληνικού γραφείου της Greenpeace, Κώστας Γριμάνης, κάνοντας λόγο για “κλιματική δικαιοσύνη” και κατοχύρωση “ανθρώπινων περιβαλλοντικών θεμάτων”.
Η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής βιοηθικής Ελένη Ρεθυμιωτάκη, έκανε λόγο για σημαντικό νομοσχέδιο που δίνει νέα θεσμική έκφανση στη τεχνολογία.
“Εντάσσει ένα νέο πεδίο, κυρίως στη χρήση της διεύρυνσης αλγορίθμων για τη λήψη αποφάσεων, την ισότητα της δημοκρατίας σε τομείς που συναρτώνται με τις βιοιατρικές πολιτικές και ενισχύει κάπως την εθνική δράση. Θέλουμε να ενισχυθεί η ανεξαρτησία της που είναι απαραίτητο συστατικό για να ολοκληρώσει την αποστολή της”, επεσήμανε.
Ο υπεύθυνος του Ινστιτούτου Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών ΕΚΕΦΕ “Δημόκριτος”, Ευάγγελος Καρκαλέτσης, έκανε λόγο για “εξαιρετικά σημαντική νομοθετική πρωτοβουλία” που έρχεται στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης και σε συνδυασμό με το τι γίνεται στην ΕΕ στα θέματα της ηθικής.
Τόνισε παράλληλα την ανάγκη διευρυμένης σύνθεσης της Επιτροπής και σύνδεση της με άλλες επιτροπές, σημειώνοντας ότι στη Γαλλία η αντίστοιχη επιτροπή αποτελείται από 27 εξειδικευμένα επιστημονικά πρόσωπα και είναι πολυθεματική.
Ο Παύλος Σωτηριάδης, πρόεδρος του Ομίλου Τεχνητής Νοημοσύνης τόνισε ότι, “όραμα μας είναι η υλοποίηση σημαντικών και ουσιαστικών παρεμβάσεων στη νέα εποχή, ώστε να διαδραματίσουμε ουσιαστικό ρόλο στην αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης, στον εκδημοκρατισμό και στην ηθική διαφάνεια”.
“Είναι σημαντική η παρακολούθηση για την υλοποίηση των προτάσεων, ώστε να μην γίνονται εκθέσεις ως τυπική υποχρέωση αλλά να υπάρξει ουσιαστική παρέμβαση με μετρήσιμα αποτελέσματα και να θέσουμε στις ράγες το τρένο της 4ης επανάστασης με την τεχνητή νοημοσύνη”, υπογράμμισε.
Σε αντίθετη κατεύθυνση κινήθηκε ο Γιάννης Καμαρινός, πρόεδρος του Ενιαίου Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων ΑμεΑ Αττικής και Νήσων.
“Δεν μπορούμε να μιλάμε για προσβασιμότητα όταν δεν υπάρχει καμία βοήθεια στην ανεργία, στην παιδεία, στην υγεία. Είναι επιτακτική ανάγκη να εφαρμοστούν άμεσα μέτρα στήριξης των αναπήρων. Δεν έχει τόση σημασία πόσες και ποιες επιτροπές θα δημιουργηθούν όσο στο να υπάρξουν ουσιαστικές πολιτικές που θα αντιμετωπίζουν και θα λύνουν τα πραγματικά σύγχρονα προβλήματα και τις ανάγκες των αναπήρων”, τόνισε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε:
“Δεν μπορούμε να μιλάμε για την προσβασιμότητα των αναπήρων, όταν έγινε πανάκριβο εμπόρευμα η υγεία, όταν η συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών μας δεν μπορούν να τηρήσουν τα υγειονομικά μέτρα λόγω υπεράριθμων παιδιών στα σχολεία”.