Με την θετική ψήφο της ΝΔ υπερψηφίστηκε επί της Αρχής στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης για τον Οργανισμό του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Τα υπόλοιπα κόμματα επιφυλάχθηκαν να τοποθετηθούν στην ολομέλεια, με εξαίρεση το ΚΚΕ που δήλωσε ότι το καταψηφίζει.
Ο υφυπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Κώτσηρας, κατά την ολοκλήρωση και της συζήτησης των άρθρων του νομοσχεδίου, υπογράμμισε την γενική θετική στάση, τόσο των φορέων, όσο και των κομμάτων της αντιπολίτευσης, λέγοντας ότι αυτό αναδεικνύει πως η συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία αντιμετωπίζει ένα ουσιώδες θεσμικό πρόβλημα με έντονο αποτύπωμα και στο χώρο της Δικαιοσύνης. Κι αυτό διότι, όπως παρατήρησε, η διφυής φύση και ο πολυλειτουργικός λόγος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, όχι μόνο απαιτεί προσθήκες νομοθετικές και δημιουργία ενός περιβάλλοντος, το οποίο μπορεί να αποτελέσει για τα πολλά επόμενα χρόνια ένα σταθερό σημείο αναφοράς, που θα βοηθάει τη Δημόσια Διοίκηση και την κοινωνία, αλλά κυρίως διότι απ’ το Ελεγκτικό συνέδριο διέρχονται ουσιώδεις διαστάσεις της κοινωνικής λειτουργίας, είτε αυτές είναι συνταξιοδοτικής φύσεως διαφορές, είτε είναι ζητήματα διορθώσεων, είτε είναι ζητήματα ελέγχου.
Με τον ν. 4700/20, είπε ο υφυπουργός, επιλύθηκαν προβλήματα λειτουργίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου που αφορούσαν κατά κύριο λόγο τον δικαιοδοτικό του ρόλο, ενώ με αυτό το νομοσχέδιο επιλύονται θέματα που αφορούν την πανσπερμία των διατάξεων που αφορούσαν το Ελεγκτικό Συνέδριο, ισχυροποιώντας έτσι με συνεκτικό τρόπο την ασφάλεια δικαίου. Το νομοσχέδιο, είπε, διαπνέεται κυρίως από τη λογική της κεντρικής έννοιας της δημόσιας διαχείρισης και όχι του δημόσιου υπολόγου. Σχετικά με το θέμα των ελέγχων των επαγγελματικών συλλόγων που είναι Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, που έθεσαν οι φορείς και όλοι οι εισηγητές και αγορητές των κομμάτων, ο υφυπουργός είπε “πως θα το αξιολογήσουμε, καθώς γνωρίζετε ότι υπάρχουν νομικά θέματα για το τι θεωρείται δημόσια χρηματοδότηση και πώς αυτό θα πρέπει να αποτυπωθεί στο νομοσχέδιο για τα σωματειακού τύπου, τέτοιας φύσεως νομικά πρόσωπα […] Σε καμία περίπτωση, πάντως, δεν μπορώ να δεχτώ τον ισχυρισμό που ακούστηκε, ότι τυχόν να προσπαθεί η κυβέρνηση μέσω του Ελεγκτικού Συνεδρίου να τα ελέγξει από την πίσω πόρτα” είπε ο υφυπουργός, και πρόσθεσε πως “γενικά όταν μιλάμε για έλεγχο του δημοσίου χρήματος, θα πρέπει αντιθέτως όλοι να πούμε ότι, και ένα ευρώ δημοσίου χρήματος εάν υπάρχει, θα πρέπει να ελέγχεται – και ειδικά όταν αυτός ο φορέας δεν είναι κυβερνητικός, αλλά ένας θεσμός αυξημένης βαρύτητας όπως είναι το Ελεγκτικό Συνέδριο”.
Απαντώντας σε θέματα που έθεσαν βουλευτές της αντιπολίτευσης, ο Γ. Κώτσηρας διευκρίνισε σε σχέση με τους εξωτερικούς συνεργάτες που μπορεί να ενισχύουν το Ελεγκτικό Συνέδριο και εάν αυτό ενέχει τον κίνδυνο διαρροής στοιχείων, ότι η διάταξη αυτή προϋπάρχει – και δεύτερον, ότι βάσει του άρθρου 61, κάθε ελεγκτής υπόκειται στην αρχή της εχεμύθειας και δεν χρειάζεται ανησυχία υπό την έννοια που τέθηκε. Για τον χάρτη δεοντολογίας, ο οποίος έχει ήδη θεσπιστεί από το 2020 και αφορά όλους τους δικαστικούς λειτουργούς, είπε πως ο ίδιος δεν θεωρεί πως υφίσταται κάποιο ζήτημα αναντιστοιχίας ή θολής αντιμετώπισης.
Ο υφυπουργός Δικαιοσύνης, ενημέρωσε την Επιτροπή πως αυτές τις μέρες ξεκινάει από το υπουργείο Δικαιοσύνης μία σημαντική πρωτοβουλία σε σχέση με την άσκηση στα δικαστήρια. Πρόκειται είπε, για ένα συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα, το οποίο προϋπήρξε στο παρελθόν. Η κυβέρνηση προχώρησε τη διαδικασία και μάλιστα ξεκίνησε η λειτουργία της πλατφόρμας για να εκκινήσει η άσκηση των ασκούμενων δικηγόρων, τόσο σε δικαστήρια και εισαγγελίες, όσο και σε δικηγορικά γραφεία και δικηγορικές εταιρείες. Θεωρώ, είπε ο Γ. Κώτσηρας, πως είναι μια ουσιώδης προσθήκη στην καθημερινότητα του νομικού κόσμου – και μάλιστα προβλέπεται για πρώτη φορά η ειδική και ενισχυμένη μοριοδότηση των ασκούμενων δικηγόρων με αναπηρία, είτε αφορά τους ίδιους, είτε αφορά συγγενή πρώτου βαθμού.
Ο εισηγητής της πλειοψηφίας, Δημήτρης Κούβελας, αναλύοντας τα άρθρα του νομοσχεδίου επισήμανε το γεγονός ότι “από τη μέχρι τώρα συζήτηση, το σχέδιο νόμου, καταρχήν απολαμβάνει σε γενικές γραμμές την έγκριση των κομμάτων παρά τις επιφυλάξεις σε πολύ λίγα σημεία, που έχουν εκφραστεί μετριοπαθώς, μάλιστα”. Σχετικά με την διάταξη που συγκεντρώνει τις περισσότερες αντιρρήσεις για τον υποχρεωτικό έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο των επιστημονικών φορέων που λειτουργούν ως Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου σωματειακού χαρακτήρα, ανέφερε πως οι εκπρόσωποι των φορέων, νωρίτερα, “τεκμηρίωσαν νομοθετικά και νομολογιακά τις αντιρρήσεις τους” και ζήτησε από τον υπουργό να εξετάσει το θέμα προσεκτικά και να δει “εάν μπορεί να υπάρξει κάποια βελτίωση, ώστε να μην υπάρχουν άγονες και αχρείαστες αντιπαραθέσεις”.
Ο εισηγητής της μειοψηφίας, Μιλτιάδης Χατζηγιαννάκης, ζήτησε να διευκρινιστεί εάν οι χάρτες δεοντολογίας θα καταρτίζονται κατά περίπτωση, ή πρέπει να είναι γενικοί με ενιαίο περιεχόμενο και κανόνες που θα αποτελούν για όλες τις περιπτώσεις τον “μπούσουλα”. Για τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου που έχουν σωματειακό χαρακτήρα, είπε ότι αυτά δεν μπορεί να υπόκεινται σε καθολικό οικονομικό έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο, καθώς κάτι τέτοιο παραβιάζει αποφάσεις, τόσο των ευρωπαϊκών, όσο και των ελληνικών ανωτάτων δικαστηρίων. Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ συμφώνησε με την αύξηση των οργανικών θέσεων, αλλά ήταν επιφυλακτικός εάν με την κατανομή που γίνεται διασπάται η πυραμιδοειδής σύνθεση του δικαστηρίου. Συμφώνησε με τις παρατηρήσεις του προέδρου των υπαλλήλων του Ελεγκτικού Συνεδρίου σχετικά με τις θέσεις εργασίας, την ανάγκη προσλήψεων και την υλικοτεχνική υποδομή που χρειάζεται. Μεταξύ άλλων, κράτησε επιφυλάξεις σχετικά με την δυνατότητα εξωτερικών συνεργατών, λέγοντας πως κατανοούμε ότι αυτό είναι μια πάγια πρακτική, ιδίως για εξειδικευμένα ζητήματα, αλλά θα πρέπει να δούμε το θέμα της διασφάλισης της εχεμύθειας, ίσως με την ύπαρξη ενός νομοθετικού πλαισίου.
Η ειδική αγορήτρια του ΚΙΝΑΛ Νάντια Γιαννακοπούλου ανέλυσε διεξοδικά γιατί τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου που έχουν σωματειακό χαρακτήρα, δεν μπορεί να υπόκεινται, όπως τουλάχιστον αναφέρεται στο νομοσχέδιο, σε έναν οικονομικό έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Τόνισε δε, πως υπάρχει πάγια, ξεκάθαρη νομολογία που επιλύει το συγκεκριμένο ζήτημα και πως η σχετική διάταξη που φέρνει η κυβέρνηση, είναι σε αντίθεση, τόσο με την κείμενη νομοθεσία, όσο και με τη νομολογία η οποία υπάρχει από τα ανώτατα δικαστήρια της χώρας μας.
Η ειδική αγορήτρια του ΚΚΕ Μαρία Κομνηνάκα, η οποία σήμερα τοποθετήθηκε και επί της αρχής του νομοσχεδίου, ανέφερε ότι το κόμμα της θα το καταψηφίσει, καθώς η αναμόρφωση του Ελεγκτικού Συνεδρίου εντάσσεται στους στόχους της κυβέρνησης, που ως μια αστική κυβέρνηση, θέλει να αναμορφώσει και να εκσυγχρονίσει όλους τους απαραίτητους, εκείνους, θεσμούς, που επιτρέπουν να προωθείται απρόσκοπτα η καπιταλιστική ανάπτυξη. Η δική μας στάση, είπε η Μαρία Κομνηνάκα, δεν καθορίζεται γενικά και αόριστα από την ανάγκη να υπάρχει δημοσιονομικός έλεγχος στις οικονομικές δαπάνες της χώρας. Για εμάς βασικό κριτήριο αποτελεί το ποιος καθορίζει τον χαρακτήρα, την πολιτική και το περιεχόμενο αυτής της δημοσιονομικής και οικονομικής πολιτικής. Υπογράμμισε πως η νομιμότητα που καλείται να ελέγξει το Ελεγκτικό Συνέδριο, δεν είναι άλλη από την πολιτική που θέτει, τόσο το κράτος όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Χαρακτηριστικό είναι, ανέφερε η βουλευτής, ότι μέσω του Ελεγκτικού Συνεδρίου έχετε καταφέρει να μετατρέψετε τους δήμους, όπως και τις Περιφέρειες, στο μακρύ χέρι της εκάστοτε αστικής κυβερνητικής πολιτικής. Η ίδια διαφώνησε με τον καταλογισμό και την αναγκαστική είσπραξη δεδουλευμένων μισθών σε περιπτώσεις μη νόμιμης πρόσληψης εργαζομένων. Παρατήρησε επίσης, πως ανάμεσα στις στοχεύσεις που προωθεί το νομοσχέδιο, είναι και η εναρμόνιση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, που ορισμένα έχουν αντιδραστικό χαρακτήρα και απλά ντύνονται αντίθετα με προοδευτικό μανδύα. Έτσι, και η ψηφιοποίηση που προβλέπεται στην λειτουργία του Ελεγκτικού Συνεδρίου είναι απότοκος της Βίβλου του Ψηφιακού Μετασχηματισμού που θέλει να αξιοποιεί τα επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνολογίας, όχι για την εξυπηρέτηση των λαϊκών αναγκών, αλλά για την καπιταλιστική κερδοφορία. Οι τεχνολογικές εξελίξεις, είπε η βουλευτής του ΚΚΕ, δεν έρχονται για την διευκόλυνση των εργαζομένων, τη μείωση του χρόνου εργασίας με αύξηση των απολαβών τους, αλλά για τη διασφάλιση τελικά των συμφερόντων της εκμεταλλεύτριας τάξης, για την εντατικοποίηση της εργασίας και για τη δικαιολόγηση των μειώσεων προσωπικού.
Ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης, Κώστας Χήτας, μεταξύ άλλων ανέφερε πως η ανεξαρτησία του Ελεγκτικού Συνεδρίου θα πρέπει να τηρείται στην πράξη. Θα πρέπει να υπάρχουν οι κατάλληλες ασφαλιστικές δικλείδες για την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Ζήτησε οι έλεγχοι να είναι άμεσοι και ουσιαστικοί, και πέραν των κατασταλτικών ελέγχων να δοθεί βαρύτητα και στους προληπτικούς ελέγχους. Να γίνονται έλεγχοι διαχείρισης σε ΜΚΟ. Για τους εξωτερικούς συνεργάτες, είπε πως η κυβέρνηση θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτική, και πως η ρύθμιση δεν συνάδει με τον ρόλο του δικαστηρίου και την ανεξαρτησία που πρέπει να το διατρέχει. Παρατήρησε πως οι αρμοδιότητες του Γενικού Συντονιστή Διοίκησης είναι ευρείες και διαφορετικές μεταξύ τους, κάτι που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα. Για την διαλειτουργικότητα των συστημάτων, τόνισε πως θα πρέπει το Ελεγκτικό Συνέδριο να ενισχυθεί υλικοτεχνολογικά και να εξασφαλισθούν οι κατάλληλες ασφαλιστικές δικλείδες από διαρροές δεδομένων.
Η ειδική αγορήτρια του ΜέΡΑ 25, Φωτεινή Μπακαδήμα, παρατήρησε πως οι οργανικές θέσεις των δικαστικών υπαλλήλων από 1.200 μειώθηκαν σε 890, ενώ δεν αυξήθηκαν και οι θέσεις εξειδικευμένου τεχνικού προσωπικού, ώστε να υπάρξει και η απαραίτητη υποστήριξη σε τεχνικούς ελέγχους. Για την πρόβλεψη για εξωτερικούς συνεργάτες, εκτίμησε ότι κανένας άλλος δημόσιος φορέας δεν πρόκειται να “δανείσει” εξειδικευμένο προσωπικό, και ως εκ τούτου, αυτή η διάταξη είναι για να πάμε στη λύση του ιδιωτικού τομέα. Σημείωσε πως δημιουργούνται δύο τμήματα ελέγχων, όπου τουλάχιστον στο ένα προεδρεύει ο εκάστοτε πρόεδρος, ο οποίος όλοι γνωρίζουμε ότι επιλέγεται από το υπουργικό συμβούλιο. Σχετικά με τις εκθέσεις ενημέρωσης του Ελεγκτικού Συνεδρίου που αποστέλλονται την Βουλή, πρότεινε να τις επεξεργάζεται ένα διαπαραταξιακό όργανο και οι παρατηρήσεις του να έχουν και δεσμευτικό χαρακτήρα. Τόνισε πως θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα στους δικαστικούς υπαλλήλους του Ελεγκτικού Συνεδρίου, να παρακολουθήσουν το ειδικό πρόγραμμα ελεγκτικής επάρκειας εξωτερικού ελεγκτή που οργανώνει το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, σε συνεργασία με το Ελεγκτικό Συνέδριο, ώστε να λάβουν και τη σχετική πιστοποίηση.
Το μεσημέρι της ερχόμενης Δευτέρας θα πραγματοποιηθεί η δεύτερη ανάγνωση του νομοσχεδίου στην Επιτροπή και την Πέμπτη θα εισαχθεί για συζήτηση κα ψήφιση στην ολομέλεια της Βουλής.