Τεράστιο «πονοκέφαλο» προκαλεί στην κυβέρνηση το γεγονός, ότι μέσα σε ελάχιστες εβδομάδες, η ευρύτερη γεωπολιτική περιοχή της χώρας μας έχει «πάρει φωτιά». Στην Τυνησία αρχικά και αυτές τις μέρες στην Αίγυπτο συντελείται αλλαγή καθεστώτων δεκαετιών, ενώ πάνω από ολόκληρη τη Βόρεια Αφρική και άλλες αραβικές χώρες πλανάται πλέον η απειλή του ντόμινο.
Υεμένη, Ιορδανία, Αλγερία, Σουδάν, αλλά και Συρία, αποτελούν χώρες – υψηλού κινδύνου, ανάλογων εξελίξεων. Ενώ συνυπολογίζεται, ότι σε περίοδο πολιτικής αστάθειας ξαναμπήκαν, το τελευταίο διάστημα, Αλβανία, ΠΓΔΜ και Κόσσοβο, με άγνωστες εξελίξεις. Έτσι, η κυβέρνηση παρακολουθεί πολύ στενά και σε τέσσερα επίπεδα καταρχήν τις εξελίξεις στην Αίγυπτο, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή και προετοιμάζεται αναλόγως.
Το πρώτο, αφορά καθαρά θέματα ασφάλειας των Ελλήνων πολιτών, που βρίσκονται για οποιονδήποτε λόγο στην Αίγυπτο και άλλες αραβικές εστίες κρίσης. Η κυβέρνηση, παρακολουθεί εξαρχής κάθε εξέλιξη, ενώ ήδη έχουν πραγματοποιηθεί με επιτυχία οι πρώτες επιχειρήσεις μεταφοράς Ελλήνων πολιτών από το Κάιρο και την Αλεξάνδρεια.
Το δεύτερο, σχετίζεται με την μεταναστευτική πτυχή του θέματος, υπό δύο εκδοχές. Από τη μια, οι συνεχιζόμενες ταραχές στην Αίγυπτο να προκαλέσουν έκρηξη μεταναστευτικού κύματος από τη γείτονα προς βορρά, είτε μέσω Κύπρου, είτε μέσω άλλων αραβικών κρατών και Τουρκίας. Η πιθανότητα αυτή οδήγησε τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη Χρ. Παπουτσή, να διατάξει «πορτοκαλί» συναγερμό των επιτελικών του στελεχών, που παρακολουθούν τις εξελίξεις, ενώ οι ελληνικές αρχές βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία με εκείνες άλλων γειτονικών χωρών προς ανταλλαγή πληροφοριών. Φόβος πιθανής έκρηξης λαθρομετανάστευσης υπάρχει ακόμα και στην περίπτωση οριστικής επικράτησης των δυνάμεων, που επιδιώκουν την άμεση ανατροπή Μουμπάρακ. Η ανησυχία μεγεθύνεται και από την πιθανότητα μετάδοσης των εξεγέρσεων σε άλλες αραβικές χώρες.
Από την άλλη, στενή είναι η παρακολούθηση της κινητικότητας των βορειοαφρικανών μεταναστών στην Αθήνα και σε άλλα αστικά κέντρα, καθώς η κρίση σε Τυνησία και Αίγυπτο έρχεται να προστεθεί στα γεγονότα της περασμένης εβδομάδας στη Νομική Σχολή της Αθήνας, που κατελήφθη από τους 237 λαθρομετανάστες. Το τρίτο επίπεδο αφορά στα ελληνικά εγκατεστημένα επιχειρηματικά συμφέροντα, σε όλες αυτές τις χώρες. Οι σχέσεις τόσο της σημερινής, όσο και των προηγούμενων ελληνικών κυβερνήσεων με την διαχρονική ηγεσία Μουμπάρακ, τον ανατραπέντα Τυνήσιο Μπεν Αλί, αλλά και τις πολύχρονης επίσης διάρκειας άλλες αραβικές ηγεσίες (π.χ. Άσαντ, Αμπντάλα, Καντάφι κλπ) είναι εξαιρετικές και έχουν συμβάλει στην επιχειρηματική εξάπλωση πολλών ελληνικών ομίλων και εταιρειών στις χώρες αυτές. Στο Μαξίμου και το ΥΠΕΞ εκτιμούν ότι ακόμα και σε περίπτωση αλυσίδας ανατροπών ηγεσιών, οι σχέσεις αυτές δεν θα διακυβευτούν, πλην ίσως της περίπτωσης να προκύψουν ισχυρές ισλαμιστικές κυβερνήσεις, πράγμα που δεν φαίνεται ωστόσο ως το πλέον πιθανό σενάριο.
Κίνδυνος γενικευμένης αστάθειας
Το τέταρτο επίπεδο είναι το πλέον σοβαρό, αφού σχετίζεται με την ανάλυση της γεωπολιτικής και γεωστρατηγικής πτυχής των ραγδαίων εξελίξεων. Και η αλήθεια είναι πως οι αρμόδιοι κυβερνητικοί πολιτικοί, στρατιωτικοί και διπλωματικοί «εγκέφαλοι» αδυνατούν να εξάγουν σαφή και ολοκληρωμένα συμπεράσματα, για την εξέλιξη των πραγμάτων. Γεγονός, που αυξάνει την συνολική ανησυχία της κυβέρνησης, σε σχέση με το πού θα οδηγηθούν και σε ποια νέα ισορροπία θα σταθούν τα πράγματα.
Ο πρωθυπουργός έχει συστήσει στάση αναμονής και ψυχραιμία σε πρώτη φάση. Ήδη, το γεγονός, ότι η Αθήνα αποφεύγει να ακολουθήσει σε τόνους την Ουάσιγκτον ή τις Βρυξέλες δείχνει την ρευστότητα των εξελίξεων και την αδυναμία αποτελεσματικής ερμηνείας των γεγονότων από ελληνικής πλευράς. Η Αθήνα, όπως και η Λευκωσία, αλλά και η Τουρκία και το Ισραήλ, για τους δικούς τους λόγους, ανησυχούν για την πιθανότητα μετατροπής ολόκληρης της περιοχής της ανατολικής Μεσογείου σε ζώνη γενικευμένης αστάθειας και ρευστότητας, με πολλαπλές πλέον εστίες κρίσης. Ο ισλαμιστικός κίνδυνος δεν εκλείπει, με τις «ειδήσεις» από το Ιράν και τη Χεζμπολάχ, να ενισχύουν τους συγκεκριμένους φόβους.
Την ίδια ώρα όμως, στα βόρεια σύνορα της χώρας, για πρώτη φορά μετά από μια δεκαετία σχεδόν, επανεμφανίζονται η αστάθεια. Νέες κρίσεις, με την κυβέρνηση Μπερίσα, αφενός να κλονίζεται σε συνθήκες εκκολαπτόμενης εξέγερσης τύπου ’97 και τις πολιτικές δυνάμεις στα Σκόπια, να βρίσκονται σε συνθήκες ολοκληρωτικής ρήξης μεταξύ τους, εντείνουν την ανησυχία στην Αθήνα, που είναι υποχρεωμένη να παρακολουθεί πλέον με αυξημένη προσοχή τις εξελίξεις, σε όλες σχεδόν τις γειτονικές της χώρες.