O Στουρνάρας, ο Mανιάτης και το «παιχνίδι» των αρμοδιοτήτων
Φωτιές έχει ανάψει στις σχέσεις ανάμεσα στα υπουργεία Οικονομικών και ΥΠΕΚΑ και ιδιαίτερα μεταξύ Στουρνάρα και Mανιάτη η διαρροή του σχεδίου νόμου για τη λειτουργία του Χρηματιστηρίου Ενεργειακών Προϊόντων που έκανε το οικονομικό επιτελείο.
Κορυφαία στελέχη του ΥΠΕΚΑ δεν κρύβουν την ενόχληση και τη δυσφορία τους για το Υπουργείο Οικονομικών που χωρίς καμία συνεννόηση έσπευσε να δημοσιοποιήσει ένα σχέδιο νόμου που στην ουσία αναθέτει τις αρμοδιότητες για χρηματιστηριακές πράξεις ενεργειακών προϊόντων στην ΕΧΑΕ αντί του ΛΑΓΗΕ όπως είναι σήμερα.
Ήδη από το ΥΠΕΚΑ έχει ανατεθεί στις νομικές υπηρεσίες του υπουργείου να διερευνήσουν τις δυνατότητες που έχουν ώστε να παρέμβουν σε αυτό το σχέδιο νόμου ή να κάνουν δικό τους και στη συνέχεια να συνεργαστούν εάν είναι εφικτό, με τις υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών. Τα χρηματιστήρια ενέργειας παρέχουν τη δυνατότητα σε επιχειρήσεις και κυβερνήσεις να διαπραγματεύονται αξίες με ενδιαφερόμενους επενδυτές, προσφέροντας χαμηλό κόστος συναλλαγών, ανωνυμία και υπηρεσίες σε περίπτωση ανάγκης διαμεσολάβησης, προωθώντας, ταυτόχρονα, στην ενεργειακή αγορά τις «απαραίτητες» πληροφορίες.
Στο σχέδιο νόμου που διέρρευσε προβλέπεται η μεταφορά στο Χρηματιστήριο Ενέργειας των αρμοδιοτήτων του ΛΑΓΗΕ που έχουν να κάνουν με τη λειτουργία της αγοράς, κίνηση που βρίσκει ριζικά αντίθετη την ηγεσία του ΥΠΕΚΑ. Μέχρι τώρα όλες οι αρμοδιότητες που αφορούν στην ενέργεια ανήκαν αποκλειστικά στο ΥΠΕΚΑ και τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και το Υπουργείο Οικονομικών επικουρικά βοηθούσε.
Διεκδικεί ρόλο
Τώρα,το Υπουργείο διεκδικεί νέο ρόλο μπροστά στις προοπτικές που ανοίγονται στην ενεργεαική αγορά Το νέο χρηματιστήριο αναμένεται να ξεκινήσει στις αρχές του 2014, ενώ ακόμη υπάρχουν πολλά σημεία που χρήζουν ειδικότερης επεξήγησης. Στις χρηματιστηριακές αγορές ενέργειας αντικείμενο συναλλαγών είναι ενεργειακά προϊόντα χονδρικής, εφόσον δεν συνιστούν χρηματοπιστωτικά μέσα.
Το χρηματιστήριο ορίζει τους ειδικότερους όρους και τις προϋποθέσεις για τον καθορισμό των ενεργειακών προϊόντων χονδρικής. Σημειώνεται ότι η άδεια για τη λειτουργία της χρηματιστηριακής αγοράς ενέργειας θα χορηγηθεί μετά τη σύμφωνη γνώμη της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας. Μέλη θα μπορούν να γίνουν πρόσωπα που κατ’ επάγγελμα ασκούν δραστηριότητες παραγωγής, εμπορίας ή προώθησης των εμπορευμάτων ή άλλες σχετιζόμενες με τα σχετικά εμπορεύματα δραστηριότητες και υπηρεσίες. Επίσης, μπορούν να γίνουν οι ΕΠΕΥ καθώς και πιστωτικά ιδρύματα. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς θα μπορεί να επιβάλει πρόστιμα που θα ανέρχονται έως 3 εκατ. ευρώ σε περιπτώσεις χειραγώγησης.
Το ΥΠΕΚΑ επιμένει ότι οι αρμοδιότητες της λειτουργίας του ΥΠΕΚΑ για το θέμα αυτό είναι το γεγονός ότι το Μάιο ο ΛΑΓΗΕ έγινε πλήρες μέλος στην Europex, τη μη κερδοσκοπική Ένωση των Ευρωπαϊκών Χρηματιστηρίων Ενέργειας, με έδρα τις Βρυξέλλες. Σήμερα, η Europex έχει 20 μέλη και στο διοικητικό συμβούλιο της συμμετέχει και ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΛΑΓΗΕ Τάσος Γκαρής.
Kαλή εξέλιξη
Πολλοί υποστηρίζουν ότι με την εικόνα που υπάρχει αυτή τη στιγμή θα ήταν μία πολύ καλή εξέλιξη ο ΛΑΓΗΕ να μετεξελιχθεί σε Χρηματιστήριο Ενέργειας και μάλιστα αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, υπάρχει σε εξέλιξη σχέδιο από την Europex για την ενιαία λειτουργία όλων των μελών της ως Χρηματιστήρια Ενέργειας, στο οποίο συμμετέχει και ο ΛΑΓΗΕ.
Στον αντίποδα, στελέχη του Υπουργείου Οικονομικών υποστηρίζουν ότι ο ρόλος αυτός ανήκει στο Χρηματιστήριο που διαθέτει την εμπειρία για να κινηθεί και να δράσει σε αυτή την προοπτική. «Η χρηματιστηριακή αγορά ενεργειακών προϊόντων πρέπει να ανατεθεί στην ΕΧΑΕ, προκειμένου να διευρυνθεί και έτσι να ενισχυθεί ο ρόλος του Χρηματιστηρίου» ανέφερε στη “Deal News” στελεχος του Υπουργείου Οικονομικών.
Ήδη, μέσω του τελευταίου γίνονται οι δημοπρατήσεις ρύπων, κάτι το οποίο δεν έχει τη σύμφωνη γνώμη, ΥΠΕΚΑ Και συμπληρώνουν την περίπτωση εκείνη που η ΡΑΕ είχε καταθέτει πρόταση δημιουργία Προθεσμιακής Αγοράς Ενέργειας, που ενσωματώθηκε στη συνέχεια στην ΕΧΑΕ αλλά ποτέ δεν υλοποιήθηκε Η παρουσία τους και η δυναμική τους
Tα τέσσερα Eυρωπαϊκά που δείχνουν το δρόμο
Τα κυριότερα χρηματιστήρια ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ενωση είναι τα εξής:
• NordPool
Πρόκειται για το μεγαλύτερο και ισχυρότερο χρηματιστήριο ενέργειας στην Ευρώπη, με «πεδίο δράσης» τη Νορβηγία (όπου και η έδρα του, από το 2002), τη Σουηδία, τη Φινλανδία και τη Δανία, με παρουσία όμως και στη Γερμανία.
Το 2008, 319 ενδιαφερόμενοι «χρησιμοποίησαν» την πλατφόρμα του συγκεκριμένου χρηματιστηρίου ενέργειας, ενώ «από τα χέρια του» πέρασε το 60% της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας των παραπάνω χωρών.
• ΕΕΧ (European Energy Exchange)
Πρόκειται για το πιο «δραστήριο» χρηματιστήριο ενέργειας της Κεντρικής Ευρώπης, με έδρα τη Φρανκφούρτη και έτος ίδρυσης το 2002. Το 2010, καταγράφηκαν 147 «παρουσίες» από τη Γερμανία, την Αυστρία, τη Γαλλία και την Ελβετία.
• ΙΡΕΧ (Italian Power Exchange)
Πρόκειται για το χρηματιστήριο ενέργειας της Ιταλίας, «ενεργό» από το 2004.
Συστάθηκε με αφορμή την προσπάθεια της τότε κυβέρνησης να απελευθερώσει την εγχώρια ενεργειακή αγορά και με στόχο την προσέλκυση του ενδιαφέροντος ξένων επενδυτών.
Όμως, το σχετικό νομοσχέδιο το οποίο οριοθετούσε το πλαίσιο λειτουργίας του είχε εγκριθεί από το ιταλικό κοινοβούλιο το 1999! Μέσα σε μία τριετία, από το 2002 έως το 2007, οι «συμμετοχές» αυξήθηκαν από τις 73 στις 127.
• Powernext
Πρόκειται για το χρηματιστήριο ενέργειας της Γαλλίας, με έδρα το Παρίσι και έτος ιδρύσεως το 2001.
Το Powernext προσφέρει κυρίως ηλεκτρονικές πλατφόρμες διαπραγμάτευσης που αφορούν στον ευρωπαϊκό ενεργειακό τομέα.
Τα κεφάλαια για την ίδρυσή του προσέφεραν δώδεκα ευρωπαϊκές εταιρείες διαχείρισης δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, μεταξύ των οποίων οι RTE, GRTgaz, EDF, GDF Suez, αλλά και ενεργειακοί όμιλοι όπως η Total.
