Την Τρίτη το Κοινοβούλιο ενέκρινε μέτρα για την αύξηση του ρυθμού των ανακαινίσεων με στόχο τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Στόχοι μείωσης των εκπομπώνΜέτρα στήριξης για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειαςΠοιοι εξαιρούνται από τους νέους κανόνεςΕπόμενα βήματαΤο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε τη μείωση των εκπομπών κατά 40%Ευελιξία και διαφάνειαΕπόμενα βήματαΦιλόδοξοι στόχοι για τις «καταβόθρες άνθρακα» με ορίζοντα το 2030Ευρωπαϊκοί και εθνικοί στόχοι για να ενισχυθούν οι φυσικές καταβόθρες άνθρακα μέχρι το 2030Διαχείριση, ευελιξία και εποπτείαΕπόμενα βήματαΗ προτεινόμενη αναθεώρηση της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων έχει ως στόχο να μειώσει σημαντικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και την κατανάλωση ενέργειας στον κτιριακό τομέα της ΕΕ έως το 2030 και να καταστήσει τον τομέα κλιματικά ουδέτερο έως το 2050. Στόχος είναι επίσης να αυξηθεί το ποσοστό ανακαίνισης των ενεργειακά μη αποδοτικών κτιρίων, καθώς και να παρέχονται καλύτερες πληροφορίες όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων γενικότερα.
Ο εισηγητής για την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων Σιάραν Κάφε (Πράσινοι, Ιρλανδία) σημείωσε ότι «η εκτόξευση των τιμών της ενέργειας μας εφιστά την προσοχή στην ενεργειακή απόδοση και την εξοικονόμηση ενέργειας. Η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων στην Ευρώπη θα μειώσει τους λογαριασμούς μας αλλά και την εξάρτησή μας από τις εισαγωγές. Θέλουμε η οδηγία να ελαττώσει την ενεργειακή φτώχεια και τις εκπομπές, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα καλύτερης ποιότητας εσωτερικούς χώρους για την υγεία όλων. Η αναπτυξιακή αυτή στρατηγική για την Ευρώπη θα δημιουργήσει εκατοντάδες χιλιάδες καλής ποιότητας δουλειές σε τοπικό επίπεδο στους τομείς των κατασκευών, των ανακαινίσεων, αλλά και των ΑΠΕ, βελτιώνοντας την ευμάρεια εκατομμυρίων Ευρωπαίων».
Στόχοι μείωσης των εκπομπών
Από το 2028 όλα τα καινούρια κτίρια θα πρέπει να έχουν μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η αντίστοιχη προθεσμία για κτίρια που στεγάζουν, χρησιμοποιούνται ή ανήκουν σε δημόσιες αρχές θεσπίζεται για το 2026. Όλα τα νέα κτίρια θα πρέπει να είναι εξοπλισμένα με τεχνολογίες συλλογής ηλιακής ενέργειας έως το 2028, εφόσον αυτό είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτό, ενώ τα κτίρια κατοικιών που υποβάλλονται σε μεγάλης κλίμακας ανακαίνιση θα έχουν προθεσμία έως το 2032.
Στην κλίμακα ενεργειακής απόδοσης από το Α έως το G, τα κτίρια κατοικιών θα πρέπει να επιτύχουν την κατάταξή τους, τουλάχιστον, στην κατηγορία Ε έως το 2030 και στην D έως το 2033. Η κατηγορία G αντιστοιχεί στο 15% των κτιρίων ενός κράτους μέλους με τις χειρότερες επιδόσεις. Τα μη οικιστικά και τα δημόσια κτίρια θα πρέπει να ανήκουν στις σχετικές κατηγορίες έως το 2027 και το 2030 αντίστοιχα. Η αναβάθμιση της ενεργειακής απόδοσης (η οποία μπορεί να λάβει τη μορφή μονωτικών εργασιών ή βελτίωσης του συστήματος θέρμανσης) θα πραγματοποιείται όταν ένα κτίριο πωλείται ή υποβάλλεται σε σημαντική ανακαίνιση ή, εάν ενοικιάζεται, όταν υπογράφεται νέο συμβόλαιο μίσθωσης.
Τα μέτρα που απαιτούνται για την επίτευξη αυτών των στόχων θα καθοριστούν από τα κράτη μέλη στα λεγόμενα εθνικά σχέδια ανακαίνισης.
Μέτρα στήριξης για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας
Τα εθνικά σχέδια ανακαίνισης θα πρέπει να περιλαμβάνουν μηχανισμούς στήριξης που θα διευκολύνουν την πρόσβαση σε επιχορηγήσεις και χρηματοδότηση. Τα κράτη μέλη οφείλουν επίσης να δημιουργήσουν σημεία δωρεάν πληροφόρησης και να θεσπίσουν προγράμματα ανακαίνισης με ουδέτερο κόστος. Θα πρέπει επίσης να προσφέρουν χρηματοδότηση που θα πριμοδοτεί τις ριζικές ανακαινίσεις, ιδίως για τα κτίρια με τις χειρότερες επιδόσεις, ενώ εξειδικευμένες επιχορηγήσεις και επιδοτήσεις θα πρέπει να παρέχονται σε ευάλωτα νοικοκυριά.
Ποιοι εξαιρούνται από τους νέους κανόνες
Από τους νέους κανόνες θα εξαιρούνται τα κτίρια μνημειακού χαρακτήρα. Κατά περίπτωση, οι χώρες της ΕΕ μπορούν επίσης να αποφασίζουν να εξαιρούνται κτίρια που προστατεύονται για την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική ή ιστορική τους αξία, τεχνικά κτίρια, κτίρια που χρησιμοποιούνται προσωρινά, καθώς και εκκλησίες και χώροι λατρείας. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να εξαιρούν τις δημόσιες κοινωνικές κατοικίες, όπου οι ανακαινίσεις θα οδηγούσαν σε αυξήσεις ενοικίων που δεν μπορούν να αντισταθμιστούν από την εξοικονόμηση στους λογαριασμούς ενέργειας.
Οι ευρωβουλευτές ζητούν επίσης να επιτραπεί στα κράτη μέλη να προσαρμόζουν τους νέους στόχους σε περιορισμένο ποσοστό κτιρίων ανάλογα με την οικονομική και τεχνική σκοπιμότητα των ανακαινίσεων και τη διαθεσιμότητα ειδικευμένου εργατικού δυναμικού.
Επόμενα βήματα
Το Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του με 343 ψήφους υπέρ, 216 ψήφους κατά και 78 αποχές. Οι ευρωβουλευτές θα αρχίσουν τώρα διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο για να συμφωνήσουν επί της τελικής μορφής της νομοθεσίας.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε τη μείωση των εκπομπών κατά 40%
Ο νέος κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον επιμερισμό των προσπαθειών με στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, μειώνει το μέγιστο όριο για εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στα κράτη μέλη από τις μεταφορές, τα κτίρια και τη γεωργία έως το 2030.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε σήμερα με 486 ψήφους υπέρ, 132 κατά και 10 αποχές την αναθεώρηση του κανονισμού «για τον επιμερισμό των προσπαθειών». Ο κανονισμός στην υφιστάμενη μορφή του καλύπτει το 60% περίπου των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ και ορίζει δεσμευτικούς στόχους μείωσης των εκπομπών για κάθε κράτος μέλος, όσον αφορά τις οδικές μεταφορές, τη θέρμανση κτιρίων, τη γεωργία, τις μικρές βιομηχανικές εγκαταστάσεις και τη διαχείριση αποβλήτων.
Μετά την ψηφοφορία, η εισηγήτρια Τζέσικα Πολφγιαρντ (ΕΛΚ, Σουηδία) ανέφερε ότι «με αυτόν τον κανονισμό ερχόμαστε ένα βήμα πιο κοντά στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ για το κλίμα. Οι νέοι κανόνες για τις εθνικές περικοπές εκπομπών διασφαλίζουν ότι όλα τα κράτη μέλη θα συμβάλλουν στις προσπάθειες και ότι κλείνουν όλα τα κενά που υπήρχαν στην υφιστάμενη νομοθεσία. Με αυτόν τον τρόπο, στέλνουμε ένα σαφές μήνυμα ότι η ΕΕ καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να υπερασπιστεί και να προωθήσει παγκοσμίως μια ανταγωνιστική και αποτελεσματική ατζέντα για το κλίμα».
Η αναθεώρηση του κανονισμού θέτει νέους στόχους μείωσης των εκπομπών κατά 40% (έναντι του 30% που ίσχυε πριν) σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005. Για πρώτη φορά όλες οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και οι στόχοι μείωσης για καθεμία από αυτές θα κυμαίνονται μεταξύ 10 και 50%. Οι εθνικοί στόχοι για το 2030 θα βασίζονται στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ και τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να διασφαλίζουν ότι δεν υπερβαίνουν τα ετήσια δικαιώματα εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου.
Ευελιξία και διαφάνεια
Ο νέος κανονισμός μεριμνά ώστε να διαθέτουν οι χώρες της ΕΕ την απαραίτητη ευελιξία για την επίτευξη των στόχων τους, διασφαλίζοντας παράλληλα μια ισότιμη και κοινωνικά δίκαιη μετάβαση. Φροντίζει, επίσης, να καλυφθούν κενά στη νομοθεσία, ώστε να επιτευχθεί ο συνολικός στόχος μείωσης των εκπομπών της ΕΕ. Για τον σκοπό αυτό, ο κανονισμός ορίζει ανώτατο όριο στον όγκο των εκπομπών που μπορούν τα κράτη μέλη να εξοικονομήσουν από τα προηγούμενα έτη ή να δανειστούν από τα επόμενα χρόνια, καθώς και στην εμπορία των πιστώσεων ανάμεσά τους.
Επιπλέον, κατόπιν αιτήματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να ενισχυθεί ο έλεγχος των κρατών μελών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα δημοσιεύει πληροφορίες σχετικά με τις δράσεις που αναλαμβάνει η κάθε χώρα, στις οποίες οι πολίτες θα έχουν εύκολη πρόσβαση.
Επόμενα βήματα
Το κείμενο του κανονισμού θα πρέπει πλέον να εγκριθεί επίσημα από το Συμβούλιο. Στη συνέχεια θα δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και θα τεθεί σε ισχύ 20 ημέρες αργότερα.
Φιλόδοξοι στόχοι για τις «καταβόθρες άνθρακα» με ορίζοντα το 2030
Με τη νέα νομοθεσία η ΕΕ αυξάνει τον στόχο για την απορρόφηση άνθρακα στη χρήση γης και τη δασοκομία, ώστε να μειωθούν τα αέρια του θερμοκηπίου στην ΕΕ ως και κατά 57% σε σχέση με το 1990.
Με 479 ψήφους υπέρ, 97 κατά και 43 αποχές, το Κοινοβούλιο ενέκρινε σήμερα την αναθεώρηση του κανονισμού για τη χρήση γης, την αλλαγή της χρήσης γης και τη δασοκομία (LULUCF). Στόχος της αναθεώρησης είναι να βελτιωθεί η απορρόφηση άνθρακα από φυσικές καταβόθρες, ώστε η ΕΕ να γίνει η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050 και να βελτιωθεί η βιοποικιλότητα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Μετά την ψηφοφορία, ο εισηγητής Βίλε Νιίστο (Πράσινοι, Φινλανδία) ανέφερε ότι «τα τελευταία δέκα χρόνια οι καταβόθρες άνθρακα της ΕΕ μειώνονται. Η νομοθεσία που εγκρίναμε σήμερα θα εξασφαλίσει ότι ο τομέας της γης θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, καθώς πλέον έχουμε θέσει έναν πιο φιλόδοξο στόχο και έχουμε θεσπίσει δικλείδες ασφαλείας, όπως τη βελτίωση της συλλογής δεδομένων και αυστηρότερες υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων, περισσότερη διαφάνεια, καθώς και επανεξέταση των κανόνων το αργότερο το 2025. Για πρώτη φορά η νομοθεσία λαμβάνει υπόψη τόσο τη βιοποικιλότητα όσο και την κλιματική κρίση, ενώ τα κράτη μέλη οφείλουν πλέον να λαμβάνουν υπόψη την αρχή της μη πρόκλησης σημαντικής ζημίας».
Ευρωπαϊκοί και εθνικοί στόχοι για να ενισχυθούν οι φυσικές καταβόθρες άνθρακα μέχρι το 2030
Ο στόχος της ΕΕ για το 2030 όσον αφορά τις καθαρές απορροφήσεις αερίων του θερμοκηπίου στον τομέα της γης, της αλλαγής χρήσης γης και της δασοκομίας ορίζεται σε 310 εκατομμύρια τόνους ισοδύναμου CO2, αυξάνεται δηλαδή περίπου 15% σε σύγκριση με τις σημερινές τιμές. Ο νέος αυτός στόχος της ΕΕ αναμένεται να μειώσει περαιτέρω τα αέρια του θερμοκηπίου στην ΕΕ το 2030 από 55% σε περίπου 57% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
Για κάθε κράτος μέλος της ΕΕ θα οριστεί δεσμευτικός στόχος για το 2030 όσον αφορά τις απορροφήσεις και τις εκπομπές χερσαίας προέλευσης, με βάση πρόσφατα δεδομένα και τις δυνατότητες περαιτέρω βελτίωσής τους. Οι υφιστάμενοι κανόνες, σύμφωνα με τους οποίους οι χώρες της ΕΕ πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από δραστηριότητες χρήσης γης, αλλαγής χρήσης γης και δασοκομίας δεν υπερβαίνουν τις ποσότητες που έχουν αφαιρεθεί από την ατμόσφαιρα, θα παραμείνουν σε ισχύ έως το 2025. Από το 2026 και μετά οι χώρες της ΕΕ θα έχουν έναν τετραετή προϋπολογισμό για την περίοδο 2026-2029, αντί για δεσμευτικούς ετήσιους στόχους.
Διαχείριση, ευελιξία και εποπτεία
Για να επιτύχουν τους στόχους τους, τα κράτη μέλη θα μπορούν να αγοράζουν και να πωλούν πιστωτικά μόρια για την απορρόφηση άνθρακα στο πλαίσιο δύο κανονισμών (LULUCF και κανονισμός περί επιμερισμού των προσπαθειών). Επίσης θεσπίζεται μηχανισμός ο οποίος θα διασφαλίζει ότι τα κράτη μέλη θα μπορούν να αποζημιώνονται σε περίπτωση φυσικών καταστροφών, όπως π.χ. δασικές πυρκαγιές.
Ο νέος κανονισμός θα βελτιώσει τις διαδικασίες εποπτείας, υποβολής στοιχείων και επαλήθευσης όσον αφορά τις εκπομπές και την απορρόφηση άνθρακα. Αυτό θα επιτευχθεί μεταξύ άλλων με τη χρήση περισσότερων γεωγραφικών δεδομένων και μεθόδων τηλεπισκόπησης, ώστε οι χώρες της ΕΕ να μπορούν να παρακολουθούν με μεγαλύτερη ακρίβεια την πρόοδο που σημειώνουν για την επίτευξη των στόχων τους.
Οι χώρες της ΕΕ θα υποχρεούνται να λαμβάνουν διορθωτικά μέτρα, αν διαπιστωθεί ότι δεν σημειώνουν επαρκή πρόοδο προς την επίτευξη των στόχων τους. Επίσης θα επιβάλλονται ποινές σε όσες χώρες δεν συμμορφώνονται με τους κανόνες: συγκεκριμένα, αν μια χώρα ξεπεράσει τον προϋπολογισμό της όσον αφορά τα αέρια του θερμοκηπίου για την περίοδο 2026-2029, θα προστεθεί στον στόχο της για το 2030 το 108% της ποσότητας αυτών των αερίων. Για να διασφαλιστεί ότι η ΕΕ θα επιτύχει τους στόχους της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα υποβάλει έκθεση προόδου το αργότερο έξι μήνες μετά τον πρώτο παγκόσμιο απολογισμό που συμφωνήθηκε στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού. Αν κριθεί σκόπιμο, η Επιτροπή θα καταθέσει συμπληρωματικές νομοθετικές προτάσεις.
Επόμενα βήματα
Το κείμενο πρέπει πλέον να εγκριθεί επίσημα από το Συμβούλιο. Στη συνέχεια θα δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και θα τεθεί σε ισχύ 20 ημέρες αργότερα.
