Στη χώρα μας είναι ευρέως γνωστοί οι ηλιακοί θερμοσίφωνες με τους οποίους θερμαίνεται το ζεστό νερό χρήσης, το νερό δηλαδή με το οποίο κάνουμε μπάνιο και μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε στα πλυντήρια πιάτων και ρούχων.
Οι ηλιακοί θερμοσίφωνες είναι συστήματα θερμικής ηλιακής ενέργειας, με τα οποία η ηλιακή ενέργεια μετατρέπεται σε θερμότητα.
Τα θερμικά ηλιακά συστήματα μπορούν εκτός από το ζεστό νερό χρήσης να εξασφαλίσουν:
1) Θέρμανση χώρων, υποκαθιστώντας π.χ. το καλοριφέρ
2) Ψύξη χώρων, υποκαθιστώντας τα κλιματιστικά μηχανήματα.
Η αρχή λειτουργίας ενός τέτοιου συστήματος είναι απλή. Το νερό ζεσταίνεται από τον ήλιο, αντί να ζεσταίνεται από το πετρέλαιο ή το αέριο, και στη συνέχεια διοχετεύεται στα στοιχεία που θερμαίνουν το χώρο. Η θερμότητα χρησιμοποιείται απευθείας ή μέσω ενός εναλλάκτη μεταφέρεται στη τελική χρήση.
Η θερμότητα από ηλιακή ενέργεια αξιοποιείται σε ένα ευρύ φάσμα εφαρμογών που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, τη θέρμανση νερού χρήσης, θέρμανση χώρων, θερμότητα για βιομηχανικές διεργασίες, κλιματισμό, ξήρανση. Ο σχεδιασμός των συστημάτων, η απόδοση και η αξιοπιστία συνεχώς βελτιώνονται. Παράλληλα το κόστος μειώνεται.
Πάντως, η θέρμανση και ψύξη χώρων με ηλιακή ενέργεια έχει αυξημένο αρχικό κόστος εγκατάστασης. Η απόσβεση του κόστους αυτού γίνεται με την εξοικονόμηση της ενέργειας που επιτυγχάνεται.
Το κόστος ενός οικιακού συστήματος θέρμανσης χώρων και ζεστού νερού χρήσης με 20 τετρ. μέτρα ηλιακών συλλεκτών υψηλής απόδοσης είναι περίπου 12.000 ευρώ. Η εξοικονόμηση που μπορεί να επιφέρει είναι περίπου 770 λίτρα πετρελαίου και 3.000 κιλοβατώρες ηλεκτρικού ρεύματος ετησίως.
Γενικά, τα συστήματα αυτά αποτελούνται από το κύκλωμα των ηλιακών συλλεκτών (παραγωγή ενέργειας), το θερμοδοχείο αδράνειας (αποθήκευση ενέργειας), ένα σύστημα βοηθητικής ενέργειας (ηλεκτρικός λέβητας, λέβητας πετρελαίου ή φυσικού αερίου, βιομάζας, αντλία θερμότητας), ένα σύστημα θέρμανσης (θερμαντικά σώματα, ενδοδαπέδια, fan coils) και ένα σύστημα ελέγχου.
Η ιδανική εφαρμογή του ηλιακού θερμικού συστήματος είναι για συστήματα θέρμανσης χαμηλών θερμοκρασιών (ενδοδαπέδια, fan coils), ενώ για θέρμανση με συμβατικά θερμαντικά σώματα αναμένεται μια μείωση της απόδοσης κατά 10−15% (αντιμετωπίζεται με υπερδιαστασιολόγηση της εγκατάστασης).
Το εφεδρικό σύστημα θέρμανσης, ωστόσο, θα πρέπει να είναι ικανό να παράσχει το 100% των απαιτήσεων θέρμανσης, δεδομένου ότι κατά τις περιόδους νεφελώδους καιρού το ηλιακό σύστημα μπορεί να έχει μηδενική ή πολύ μικρή συμβολή στην κάλυψη των αναγκών θέρμανσης.
Η διάδοση των ηλιακών συστημάτων στην Ελλάδα ξεκίνησε το 1974. Η χώρα μας είναι μέσα στην ομάδα που προηγείται τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί σημαντική εξαγωγική δραστηριότητα. Τα ελληνικά προϊόντα είναι συνήθως μέσα στις πρώτες επιλογές σε όλες σχεδόν τις αγορές.
Οι Έλληνες κατασκευαστές έχουν βελτιώσει τόσο την απόδοση όσο και την αξιοπιστία που πιστοποιείται και από τα αποτελέσματα δοκιμών κατά EN και τα πιστοποιητικά κατά SolarKeymark που διαθέτουν.
Σήμερα στην Ελλάδα υπάρχουν 2,8 GWth εγκατεστημένης ισχύος. Τα περισσότερα συστήματα είναι ηλιακοί θερμοσίφωνες που αποτρέπουν την εκπομπή 2 εκατομμυρίων τόνων διοξειδίου του άνθρακα κάθε χρόνο.
