Μια ιστορική στιγμή για τις προσπάθειες δεκαετιών του ανθρωπίνου γένους να εξερευνήσει το διάστημα έλαβε χώρα το απόγευμα της Τετάρτης όταν το διαστημικό σκάφος «Ροζέτα» της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA), προσεδαφίστηκε με ασφάλεια στον κομήτη 69P/Churyumov-Gerasimenko, (ονομάστηκε από τους Ουκρανούς αστρονόμους που τον εντόπισαν για πρώτη φορά το 1969).
«Είμαστε χαρούμενοι όσο ποτέ. Επιβεβαιώνουμε ότι προσεδαφίστηκε στην επιφάνεια. Καθόμαστε πάνω στην επιφάνεια. Ο Philae μας μιλάει», δήλωσε με έκδηλο ενθουσιασμό μετά την επιτυχή προσεδάφιση του ρομπότ στον κομήτη, ο Άντρακα Ακομάτζο.
Πρόκειται για μια αποστολή εξόχως επικίνδυνη καίτοι προηγήθηκε προετοιμασία περίπου δύο δεκαετιών.
Στόχος της αποστολής να απελευθερωθεί στην επιφάνεια του κομήτη μια ρομποτική συσκευή – εργαστήριο, που φέρει την αρχαία ελληνοαιγυπτιακή ονομασία «Φίλαι» (Philae). Ήδη από τις 11 ώρα Ελλάδος η προσπάθεια αυτή έχει φτάσει στην τελική της φάση καθώς το ρομπότ-εργαστήριο αποκολλήθηκε από το μητρικό σκάφος και κατευθύνεται προς την επιφάνεια του κομήτη. Υπολογίζεται πως θα χρειαστεί περί τις εφτά ώρες για να ολοκληρώσει την πορεία του…
Η επιφάνεια του παγωμένου κομήτη, ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση περίπου μισού δισεκατομμυρίου χιλιομέτρων από την γη είναι ανώμαλη και οι υπεύθυνοι της αποστολής προσπάθησαν να διαλέξουν την λιγότερο επισφαλή τοποθεσία για προσγείωση. Αυτή ήδη ονομάστηκε ως η τοποθεσία «Αγκιλκία».
Το δυσκολότερο κομμάτι της αποστολής θα είναι ο αποχωρισμός του βάρους 100 κιλών οχήματος προσγείωσης «Φίλαι» από το βάρους τριών τόνων σκάφος «Ροζέτα». Συνολικά για την αποστολή έχουν συνεργαστεί μέχρι τώρα πάνω από 50 εταιρείες, 14 ευρωπαϊκές χώρες και η αμερικανική NASA, ενώ το κόστος της αποστολής έχει ξεπεράσει τα 1,3 δισ. ευρώ.
Η αποστολή θεωρείται άκρως ενδιαφέρουσα για τους διαστημικούς επιστήμονες καθώς το σκάφος Rosetta είναι το πρώτο που ακολουθεί έναν κομήτη στην πορεία του γύρω από τον Ήλιο. Λόγω της σύνθεσής του, οι επιστήμονες αποκαλούν τον κομήτη “βουνό από πάγο”.
Στις 8 το πρωί ώρα Ελλάδας, το Rosetta ξεκίνησε να επιταχύνει προς τον κομήτη για να απελευθερώσει τη συσκευή Philae και λίγες ώρες αργότερα, τα μέλη της αποστολής ξέσπασαν σε χειροκροτήματα όταν τελικά αποκολλήθηκε η συσκευή.
«Το σημείο του αποχωρισμού είναι σταθερό στο χρόνο, στο χώρο, την ταχύτητα και το ύψος. Πρέπει να φτάσουμε ακριβώς αυτό το σημείο», είχε επισημάνει ο Άντρακα Ακομάτζο, μηχανικός πτήσης της αποστολής, προσθέτοντας:
«Πρέπει να προβλέψουμε το σημείο του αποχωρισμού με ακρίβεια μερικών δεκάδων μέτρων, αλλιώς θα προσεδαφιστούμε σε διαφορετική περιοχή του κομήτη ή δεν θα προσεδαφιστούμε καν».
Ωστόσο, η αγωνία πέρασε όταν ο διαχωρισμός πραγματοποιήθηκε με επιτυχία με τον Ακομάτζο να λέει: «Τώρα το Philae έχει πάρει το δρόμο του προς τον κομήτη. Είμαστε όλοι χαρούμενοι που λειτούργησε άψογα».
Λίγες ώρες μετά το διαχωρισμό, η πρώτη φωτογραφία εστάλαη από το Philae και δόθηκε στη δημοσιότητα, αποτυπώνοντας τους ηλιακούς συλλέκτες του Rosetta.
Στο μεταξύ, η επαφή ανάμεσα στο διαστημικό σκάφος Rosetta και το ρομπότ Philae αποκαταστάθηκε με τον Πάολο Φέρι, επικεφαλής των επιχειρήσεων στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Διαστημικών Επιχειρήσεων (ESOC) της ESA, να επιβεβαιώνει ότι η Rosetta λαμβάνει το σήμα του Philae.
Αν η αποστολή στεφθεί με επιτυχία, το Philae θα μεταδίδει εικόνες την ώρα που προσεγγίζει την επιφάνεια του κομήτη και θα προσεδαφιστεί τελικά στη θέση «Αγκιλκία» στις 17.30 ώρα Ελλάδας. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κομήτης απέχει από τη Γη 510 εκατομμύρια χιλιόμετρα, το σήμα θα φτάσει στο κέντρο της Ευρωπαικής Διαστημικής Υπηρεσίας περίπου μισή ώρα αργότερα.
Στην περίπτωση που η συσκευή το Philae δεν καταφέρει να στερεωθεί, η αποστολή του Rosetta θα συνεχιστεί και για τον επόμενο χρόνο το σκάφος θα ακολουθεί τον κομήτη. Τα δεδομένα που θα συγκεντρώσει θα μπορούσαν να επιβεβαιώσουν ή να διαψεύσουν τη θεωρία που θέλει τους κομήτες να έφεραν το νερό της Γης.
Το παράθυρο προσεδάφισης του Philae έχει ήδη ανοίξει, σύμφωνα με τους ειδικούς και η επιβεβαίωση της προσεδάφισης αναμένεται λεπτό προς λεπτό.
Μόλις τα πρώτα στοιχεία της προσεδάφισης φτάσουν στο έδαφος, το Philae θα έχει ήδη γαντζωθεί στον κομήτη για πάνω από 28 λεπτά, καθώς αυτό το χρονικό διάστημα είναι απαραίτητο για να ταξιδέψουν τα στοιχεία μέχρι τη Γη.
Επισημαίνεται δε, ότι η προσεδάφιση δεν είναι στον έλεγχο των επιστημόνων στο κέντρο της Ευρωπαικής Διαστημικής Υπηρεσίας.
«Είχαμε πολλά να κάνουμε τα τελευταί 10 με 20 χρόνια, αλλά και τους τελευταίους μήνες, τις τελευταίες εβδομάδες, ακόμα και εχθές», δήλωσε ο Άντρακα Ακομάτζο, ο οποίος πρόσθετε πως η αποστολή εξαρτάται και στον παράγοντα τύχη, καθώς δεν ελέγχουν τις συνθήκες προσεδάφισης.
Ο κομήτης 67P που… βρομάει
Πρόκειται για τον κομήτη Τσουριούμοφ/Γερασιμένκο, από τον οποίο αναδύονται δυσάρεστες οσμές. Οι φασματοσκοπικές αναλύσεις της αποστολής Rosetta αποκαλύπτουν ότι η διαστημική χιονόμπαλα αναδίδει μάλλον δύσοσμα αέρια, τα οποία όμως μπορούν να μας διαφωτίσουν για τη γέννηση του Ηλιακού Συστήματος.
Από τον περασμένο Αύγουστο, το Rosetta της ESA κινείται σε τροχιά γύρω από τον κομήτη και παρακολουθεί την επιφάνειά του. Ο κομήτης απέχει πάνω από 400 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τον Ήλιο.
Από τις τελευταίες φασματοσκοπικές μετρήσεις της Rosetta προκύπτει ότι, οι εκπομπές του κομήτη περιέχουν αμμωνία, μεθάνιο, μεθανόλη, φορμαλδεΰδη, υδρόθειο, υδροκυάνιο, διοξείδιο του θείου και δισουλφίδιο του άνθρακα. «Το άρωμα του κομήτη 67P είναι αρκετά δυνατό, θυμίζει κλούβιο αυγό…
