Η κυριαρχία του ανθρώπου στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη έχει κάνει τα θηλαστικά ζωά πιο… τεμπέλικα δείχνει μια νέα διεθνής επιστημονική έρευνα, καθώς πλέον διανύουν μόνο το ένα τρίτο ή και το ήμισυ των αποστάσεων, σε σχέση με ό,τι κάνουν όταν περιφέρονται στην άγρια φύση.
115 ερευνητές, με επικεφαλής τη βιολόγο δρα Μάρλι Τάκερ του Πανεπιστημίου Γκέτε της Φρανκφούρτης και του γερμανικού Κέντρου Ερευνών Βιοποικιλότητας και Κλίματος Σένκενμπεργκ, έκαναν μια σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science», που αναφέρει ότι, ανεξαρτήτως του μεγέθους τους, όλα λίγο-πολύ τα ζώα έχουν περιορίσει σημαντικά την κινητικότητά τους στις περιοχές όπου το φυσικό περιβάλλον έχει τροποποιηθεί από την ανθρώπινη παρουσία και παρέμβαση.
Η έρευνα έβαλε για πρώτη φορά ως επιστημονικό ζητούμενο να μετρηθεί η επιρροή των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων στις κινήσεις των ζώων, από την στιγμή που το 50% έως 70% του εδάφους του πλανήτη έχει καταληφθεί ή τροποποιηθεί από τον άνθρωπο με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Με τη βοήθεια συσκευών GPS που είχαν προσαρτηθεί στα ζώα και κατέγραφαν δορυφορικά τις κινήσεις τους, οι επιστήμονες συνέλεξαν στοιχεία για 803 ζώα από 57 είδη θηλαστικών σε όλη τη Γη. Έπειτα, τα στοιχεία για την κινητικότητα των ζώων συσχετίσθηκαν με τον Δείκτη Ανθρώπινου Αποτυπώματος, που μετρά πόσο μια περιοχή έχει αλλάξει από τις διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες (δρόμοι, υποδομές, γεωργία, οικισμοί κ.α.).
Υπό… φυσιολογικές συνθήκες τα περισσότερα θηλαστικά βρίσκονται καθημερινά σε διαρκή κίνηση για την αναζήτηση τροφής, συντρόφου ή καταφυγίου. Κάποια διανύουν μεγαλύτερες αποστάσεις (π.χ. λιοντάρια, ζέβρες ή ελέφαντες), ενώ άλλα μικρότερες (π.χ. λαγοί, σκίουροι ή ποντίκια). Στις περιοχές, σύμφωνα με την έρευνα, με έντονο ανθρώπινο «αποτύπωμα» (π.χ. σε ένα τυπικό αγροτικό τοπίο) διαπιστώθηκε ότι, στη διάρκεια μιας περιόδου δέκα ημερών, ένα ζώο καλύπτει μόνο το ένα τρίτο έως το μισό της απόστασης, σε σύγκριση με το ίδιο ζώο σε ένα φυσικό περιβάλλον πιο ανέγγιχτο από τον άνθρωπο.
Δύο βασικοί λόγοι που τα ζώα κινούνται λιγότερο, είναι ότι κοντά στους ανθρώπους μπορεί να βρουν πιο εύκολα τροφή και ότι εξαιτίας των ανθρωπίνων κατασκευών (φράχτες, δρόμοι, γραμμές τρένων κ.α.) δυσκολεύονται να διασχίσουν μεγάλες αποστάσεις. Πάντως, οι επιστήμονες φροντίζουν να επισημάνουν ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν περισσότερο μεσοπρόθεσμη επίδραση, παρά βραχυπρόθεσμη: σε μικρά χρονικά διαστήματα, π.χ. διάρκειας μιας ώρας, η μέση κινητικότητα των ζώων δεν διαφέρει στις «ανθρώπινες» από τις «άγριες» περιοχές.
Το καταληκτικό συμπέρασμα των ερευνητών είναι ότι δεν πρέπει να υποτιμάμε την σημασία της ελεύθερης κίνησης για τα ζώα, καθώς αυτά έτσι εκπληρώνουν καλύτερα διάφορες ζωτικές λειτουργίες για την υγεία των οικοσυστημάτων, όπως η μεταφορά θρεπτικών ουσιών και σπόρων από μέρος σε μέρος.
