Δεν είναι αποκλειστική ικανότητα του ανθρώπου και του πιθήκου η νοσηλεία άλλων μελών του είδους τους που αντιμετωπίζουν τραυματισμούς, όπως υποστηρίζεται σε μια νέα επιστημονική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό βιολογίας “Proceedings of the Royal Society B” της Βασιλικής Εταιρείας Επιστημών της Βρετανίας.
Σύμφωνα με το “Science” και το “New Scientist”, τα “Ματαμπέλε”, ένα είδος αφρικανικού μυρμηγκιού, παρατηρήθηκαν να περιποιούνται τους τραυματίες τους, γλείφοντας τις πληγές τους και βοηθώντας τους έτσι να επιβιώσουν. Αυτά τα μυρμήγκια, τα οποία φθάνουν σε μήκος τα δύο εκατοστά, είναι ένα μαχητικό είδος που περνάει τη ζωή του εμπλεκόμενο σε συνεχείς συγκρούσεις, ιδίως με τερμίτες. Αρκετές φορές μέσα στη μέρα, “στρατιές” 200 έως 600 μυρμηγκιών εκστρατεύουν ενάντια σε φωλιές τερμιτών. Οι τελευταίοι αμύνονται με ισχυρές δαγκωματιές που συχνά κόβουν ένα ή περισσότερα άκρα των μυρμηγκιών.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον συμπεριφοριστή οικολόγο Έρικ Φρανκ του γερμανικού Πανεπιστημίου του Βίρτσμπουργκ, βιντεοσκόπησαν για πρώτη φορά τα Ματαμπέλε όχι απλώς να μεταφέρουν τους τραυματίες τους πίσω στη μυρμηγκοφωλιά τους, αλλά επίσης μέσα σε αυτήν να γλείφουν με το στόμα τους για αρκετή ώρα (έως τέσσερα λεπτά) τα τραύματα των συντρόφων τους. “Δείξαμε, για πρώτη φορά στο ζωικό βασίλειο, μια κανονική θεραπεία εστιασμένη σε ένα τραύμα. Είχαμε έως τώρα ανεκδοτολογικές παρατηρήσεις περιποίησης τραυμάτων σε άλλα ζώα, αλλά κανένα που να έχει μελετηθεί επιστημονικά”, δήλωσε ο Φρανκ.
«Δεν γνωρίζουμε ακόμη αν τα μυρμήγκια απλώς καθαρίζουν τις πληγές και απομακρύνουν τη σκόνη, όπως κάνουμε κι εμείς με τα τραύματά μας για να αποτρέψουμε τη μόλυνση, ή αν επίσης μέσα στο σάλιο τους διαθέτουν κάποιες αντιμικροβιακές ουσίες» πρόσθεσε.
Αν και οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακόμη αν τα μυρμήγκια απλώς καθαρίζουν τις πληγές και απομακρύνουν τη σκόνη, απομακρύνοντας το ενδεχόμενο μόλυνσης, όπως και οι άνθρωποι, ή αν επίσης μέσα στο σάλιο τους διαθέτουν κάποιες αντιμικροβιακές ουσίες. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η θεραπεία φέρνει θεαματικά αποτελέσματα:
Οι επιστήμονες πειραματίσθηκαν με μερικά μυρμήγκια εμποδίζοντάς τα να γλείψουν τις πληγές των τραυματιών και διαπίστωσαν ότι τότε το 80% των ακρωτηριασμένων μυρμηγκιών πέθανε μέσα σε λίγες ώρες. Αντίθετα, όταν οι πληγές τους είχαν τύχει περιποίησης, το 90% επέζησε, πράγμα που επιβεβαιώνει ότι το γλείψιμο είναι σωτήριο. Ακόμη και με ένα ή δύο πόδια λιγότερα, τα θεραπευμένα ακρωτηριασμένα μυρμήγκια τρέχουν μετά εξίσου γρήγορα με τα αρτιμελή.
Το κίνητρο για τα μυρμήγκια -κατ’ εξοχήν κοινωνικά έντομα- δεν θεωρείται πιθανό να είναι αλτρουιστικό, αλλά μάλλον η επιβίωσή τους ως κοινωνίας. Ιδίως για τα Ματαμπέλε που ζουν σε μικρές αποικίες στην υποσαχάρια Αφρική, έχουν χαμηλή γεννητικότητα και ρισκάρουν καθημερινά τη ζωή τους με τους τερμίτες, η επιβίωση τους εξαρτάται απόλυτα από την περιποίηση των μελών της ομάδας, Περίπου το ένα τρίτο των μυρμηγκιών κάθε αποικίας έχει χάσει τουλάχιστον ένα άκρο, ενώ η περιποίηση των τραυμάτων αποτρέπει την εξάπλωση μιας λοίμωξης σε όλη την κοινότητα.
Σημειώνεται, ότι είναι το πρώτο ζώο -εκτός από τους ανθρώπους- που διαπιστώθηκε ότι έχει τέτοια συμπεριφορά, δηλαδή κάνει χρήση “νοσοκόμων”. Παρόλο που οι πίθηκοι είναι γνωστό ότι περιποιούνται τα δικά τους τραύματα, είναι η πρώτη φορά που έχει παρατηρηθεί επιστημονικά ένα ζώο πλην του ανθρώπου να παρέχει στοχευμένη ιατρική φροντίδα -και μάλιστα αποτελεσματική- στους ομοίους του.
