Για την εξαφάνιση πολλών μεγάλου μεγέθους θηλαστικών δεν είναι υπεύθυνη η κλιματική αλλαγή, αλλά άμεσα ο άνθρωπος που τα κυνηγάει για να τα φάει, επισημαίνει την πικρή αλήθεια μια νέα επιστημονική έρευνα που δημοσιεύτηκε την προηγούμενη εβδομάδα στο περιοδικό Science.
Η ανθρωπότητα έχει οδηγήσει με σταθερό ρυθμό στην εξαφάνιση τα μεγαλύτερα χερσαία πλάσματα, όπως τα μαμούθ, τους ρινόκερους και τις γιγάντιες αρκούδες και συνεχίζει να το κάνει σε τέτοιο βαθμό που ύστερα από περίπου 200 χρόνια το μεγαλύτερο ζώο στην ξηρά ενδεχομένως να είναι η αγελάδα, η οποία θα ζυγίζει γύρω στα 900 κιλά.
Καθόλου τυχαία η “έξοδος” των ανθρώπων από την Αφρική, η οποία άρχισε πριν από περίπου 125.000 χρόνια, συνέπεσε με μια δραματική παγκόσμια μείωση του μεγέθους των θηλαστικών. Αντίθετα, δεν βρέθηκαν αρκετές ενδείξεις ότι η κλιματική αλλαγή και γενικά οι περιβαλλοντικές πιέσεις ήταν ο καθοριστικός παράγων είτε για την πλήρη εξαφάνιση πολλών ζώων είτε για τη σμίκρυνση του μεγέθους τους. Όπως είπαν, τόσο τα μεγάλα όσο και τα μικρά ζώα φαίνονται να έχουν υπάρξει μέχρι σήμερα εξίσου ευάλωτα στις μεταβολές της θερμοκρασίας.
Οι λόγοι για τους οποίους τα μεγάλα ζώα σαφώς μπήκαν στο στόχαστρο του “έμφρονος ανθρώπου” (Homo sapiens) και των ξαδέλφων μας, των Νεάντερταλ σύμφωνα με την επίκουρη καθηγήτρια Βιολογίας Κέιτ Λάιονς του Πανεπιστημίου της Νεμπράσκα-Λίνκολν είναι προφανείς: “Αν σκοτώσεις ένα λαγό, θα ταΐσεις την οικογένειά σου για ένα βράδυ, αλλά αν μπορείς να σκοτώσεις ένα μεγάλο θηλαστικό, θα θρέψεις όλο το χωριό σου”.
Είναι ενδεικτικό ότι προτού ξεκινήσει η ανθρώπινη έξοδος του (Homo sapiens) από τη μαύρη ήπειρο πριν από 125.000 χρόνια, στην Αφρική ζούσαν ήδη θηλαστικά με περίπου το μισό μέγεθος σε σχέση με την τότε Ευρασία. Αυτό δείχνει ότι η αλληλεπίδραση ανθρώπων κυνηγών-ζώων είχε κιόλας αρχίσει να γέρνει τη ζυγαριά σε βάρος των δεύτερων.Μετά τις μαζικές μεταναστεύσεις των προγόνων μας, μία ανάλογη σταδιακή συρρίκνωση του μεγέθους των θηλαστικών άρχισε να παρατηρείται σε όλες πλέον τις ηπείρους. Σταδιακά το μέσο μέγεθος των ζώων στις άλλες ηπείρους έπεσε κάτω και από αυτό των αφρικανικών ζώων. Τελικά, οπουδήποτε στον κόσμο, τα ζώα που απέμειναν, είναι πολύ μικρότερα από ό,τι στο μακρινό παρελθόν.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής την καθηγήτρια Βιολογίας Φελίζα Σμιθ του Πανεπιστημίου του Νέο Μεξικό, εκτιμούν ότι έχει υπάρξει πάνω από δέκα φορές μείωση τόσο στο μέσο όσο και στο μέγιστο μέγεθος των θηλαστικών.Ενδεικτικά, στη βόρεια Αμερική το μέσο βάρος των θηλαστικών της ξηράς έχει πέσει από τα 98 στα 7,6 κιλά στη διάρκεια της ύστερης Πλειστοκαίνου περιόδου, που συνέπεσε με την εφεύρεση των όπλων μακρού βεληνεκούς από τους προγόνους μας. Αν αυτή η διαχρονική τάση συνεχισθεί, το μέσο βάρος των θηλαστικών της αμερικανικής ηπείρου αναμένεται να μειωθεί κι άλλο, μόλις στα 4,9 κιλά, μέσα σε λίγες εκατονταετίες.
Το σίγουρο είναι ότι όσο ο άνθρωπος κυνηγά τα υπόλοιπα θηλαστικά που τον ξεπερνάν σε μέγεθος για τροφή ή δόξα, η σμίκρυνσή τους αυτή θα έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις και σε άλλους οργανισμούς και συνολικά στη διαμόρφωση των οικοσυστημάτων.
