Η τρύπα στο στρώμα του όζοντος ενδεχομένως να αποτελεί ένα από τα λίγα παραδείγματα ελπίδας στη μάχη που δίνεται κατά της κλιματικής αλλαγής. Κι αυτό γιατί σύμφωνα με υπηρεσία παρακολούθησης της ατμόσφαιρας του Copernicus (CAMS) η τρύπα του 2019 αναμένεται να είναι η μικρότερη στα τελευταία 30 χρόνια, χάρη εν μέρει στο Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ, το οποίο εγκρίθηκε το 1987 για την προστασία του στρώματος του όζοντος.
Πίσω στο 1985, Βρετανοί επιστήμονες είχαν ανακοινώσει μια τρομακτική ανακάλυψη: υπήρχε μια τρύπα στο στρώμα του όζοντος πάνω από την Ανταρκτική, γεγονός που έδειχνε ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες είχαν αντίκτυπο στη στρατοσφαιρική ασπίδα που μας προστατεύει από την piuan;a επιβλαβή υπεριώδη ακτινοβολία.
Το όζον συνεχώς παράγεται και καταστρέφεται στη στρατόσφαιρα, περίπου 20-30 χιλιόμετρα πάνω από τη Γη. Σε μια ατμόσφαιρα χωρίς ρύπους, αυτός ο κύκλος παραγωγής και αποσύνθεσης βρίσκεται σε ισορροπία. Όμως, οι χημικές ουσίες που περιέχουν χλώριο και βρώμιο που απελευθερώνονται από την ανθρώπινη δραστηριότητα δεν έχουν εξισορροπεί τη διαδικασία, με αποτέλεσμα την απώλεια όζοντος. Αυτή τείνει να είναι μεγαλύτερη τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο.
Το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ, το οποίο υπέγραψαν οι κυβερνήσεις το 1987, προσπάθησε να αντιμετωπίσει την κατάσταση απαγορεύοντας την παραγωγή και χρήση των πλέον επιβλαβών χημικών ουσιών.
Στην κορύφωση του φαινομένου, η τρύπα μετρούσε περίπου 25 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα. Φέτος το μέγεθός της αναμένεται να είναι μικρότερο από 10 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, δήλωσε στο Euronews ο Vincent-Henri Peuch, επικεφαλής της Υπηρεσίας Επιτήρησης της Ατμόσφαιρας του Copernicus (CAMS). Το μέγεθος της εξακολουθήσει να είναι παρόμοιο με αυτό της έκτασης των Ηνωμένων Πολιτειών ή της Κίνας, ως μέτρο σύγκρισης.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ενώ η αραίωση φέτος ξεκίνησε νωρίτερα από το φυσιολογικό, ανεκόπη από ένα ξαφνικό γεγονός που αύξησε τις θερμοκρασίες στη στρατόσφαιρα κατά 20-30 μοίρες. Αυτό αποσταθεροποίησε τη διαδικασία καταστροφής του όζοντος. Ο Richard Engelen αναπληρωτής επικεφαλής της CAMS κάνει λόγο για ενθαρρυντική εξέλιξη, αλλά προειδοποιεί να μην υπάρξει εφησυχασμός. «Αυτή τη στιγμή νομίζω ότι πρέπει να το δούμε αυτό ως μια ενδιαφέρουσα ανωμαλία. Πρέπει να μάθουμε περισσότερα για το τι το προκάλεσε» τόνισε στο BBC.
«Δεν σχετίζεται πραγματικά με το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ, όπου προσπαθήσαμε να μειώσουμε το χλώριο και το βρώμιο στην ατμόσφαιρα, αλλά με ένα δυναμικό γεγονός: Ο άνθρωποι προφανώς θα θέτουν ερωτήματα σχετικά με την αλλαγή του κλίματος, αλλά εμείς απλά δεν μπορούμε να απαντήσουμε σε αυτό το σημείο» πρόσθεσε.
Παρ’ όλα αυτά, εξακολουθεί να είναι μια περιβαλλοντική ιστορία επιτυχίας. “Αυτό είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα για το πώς η επιστημονική ανακάλυψη του προβλήματος της τρύπας οδήγησε σε αποφάσεις με διεθνή διάσταση”, δήλωσε ο Peuch. «Ακόμη και αν μας πάρει 40 χρόνια για να επιτύχουμε μια κατάσταση παρόμοια με τις προ-βιομηχανικές συνθήκες».
