Όπως κάνουν και οι άνθρωποι όταν βιώνουν περιόδους έντονου άγχους, οπότε και εκφράζουν την ανησυχία τους με κραυγές, έτσι αντίστοιχα πιθανότατα να συμπεριφέρονται και τα φυτά, παρ’ όλο που οι ανθρώπινες αισθήσεις δεν το αντιλαμβάνονται, αναφέρει μια μια νέα επιστημονική μελέτη.
Αντίθετα από τις ανθρώπινες κραυγές, οι ήχοι των φυτών είναι πολύ υψηλής συχνότητας για να τους ακούσουμε, σύμφωνα με την έρευνα που δημοσιεύτηκε στις 2 Δεκεμβρίου στη βάση δεδομένων bioRxiv (ακόμη δεν έχει υπάρξει κανονική επιστημονική δημοσίευση). Αλλά όταν ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ με επικεφαλής τον Ιτζάκ Καΐτ, τοποθετούσαν μικρόφωνα κοντά σε καταπονημένα φυτά ντομάτας και καπνού, τα όργανα έλαβαν τις υπερηχητικές “κραυγές” των καλλιεργειών από απόσταση περίπου 10 εκατοστών.
Οι θόρυβοι εκτείνονταν σε ένα φάσμα από 20 έως 100 kilohertz, ένταση που “θα μπορούσε να ανιχνευθεί από μερικούς οργανισμούς μέχρι και αρκετά μέτρα μακριά”, σημειώνουν οι συγγραφείς της μελέτης. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι κραυγές αυτές ακούγονται από ορισμένα έντομα, άλλα ζώα και φυτά. Θα μπορούσαν όμως να τις ακούσουν και οι άνθρωποι με τα κατάλληλα όργανα, πράγμα που θα ειδοποιούσε έγκαιρα π.χ. για την έλλειψη νερού στις γεωργικές καλλιέργειες.
Όπως τα ζώα, έτσι και τα φυτά αντιδρούν στο φυσικό στρες με διάφορους τρόπους, π.χ. την απελευθέρωση χημικών ουσιών με διακριτές οσμές, την αλλαγή του χρώματος ή του σχήματος τους κ.α. Μελέτες έχουν δείξει ότι αρκετά ζώα φαίνεται να αναγνωρίζουν και να ανταποκρίνονται σε αυτά τα σήματα, ενώ ακόμη και άλλα φυτά ανιχνεύουν τις οσμές-σήματα στον αέρα. Είχε επίσης διαπιστωθεί παλαιότερα ότι ορισμένα φυτά αντιδρούν στους ήχους, αλλά η νέα έρευνα πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα, υποστηρίζοντας ότι τα ίδια βγάζουν ηχητικά σήματα, όταν κάτι δεν πάει καλά στο περιβάλλον τους.
Σε προηγούμενες μελέτες, οι ερευνητές είχαν τοποθετήσει συσκευές ηχογράφησης μέσα στα φυτά για να ακούσουν μυστικούς ήχους μέσα στους μίσχους τους. Στα φυτά που καταπονούνται από την ξηρασία, σχηματίζονται φυσαλίδες αέρα, που προκαλούν δονήσεις μέσα στον ιστό που συνήθως μεταφέρει το νερό στα στελέχη των φυτών. Η διαδικασία, γνωστή ως “σπηλαίωση”, καταγράφθηκε από τις ενσωματωμένες συσκευές καταγραφής, αλλά οι ισραηλινοί ερευνητές ήθελαν να μάθουν αν αυτοί οι ήχοι των φυτών θα μπορούσαν να ταξιδέψουν στον αέρα.
Έτσι, η ερευνητική ομάδα έβαλε μικρόφωνα κοντά σε “αγχωμένα” φυτά ντομάτας και καπνού τοποθετημένα είτε σε ηχομονωμένο κουτί είτε σε ανοιχτό χώρο θερμοκηπίου. Οι ερευνητές υπέβαλαν ένα σύνολο καλλιεργειών σε συνθήκες ξηρασίας και ένα άλλο σε σωματικές βλάβες (κομμένα στελέχη). Μια τρίτη ανέγγιχτη ομάδα χρησίμευσε ως σημείο σύγκρισης.
Σύμφωνα με τα ισραηλινά πειράματα τα διαφορετικά είδη φυτών βγάζουν διαφορετικούς ήχους και ακόμη ότι το ίδιο φυτό «κραυγάζει» διαφορετικά ανάλογα με την αιτία που του προκαλεί το στρες που βιώνει (λειψυδρία, κόψιμο φύλλου κ.α.). Τα διψασμένα φυτά του καπνού π.χ. έχουν πιο δυνατή «φωνή» από τα φυτά που τους κόβονται τα φύλλα. Οι ντοματιές βγάζουν κατά μέσο όρο περίπου 35 υπερηχητικές κραυγές την ώρα σε περίπτωση έλλειψης νερού και 25 όταν κάποιος κόβει ένα κλαδί τους. Στα φυτά του καπνού οι κραυγές στις δύο αυτές περιπτώσεις στρες είναι 11 και 15 αντίστοιχα. Από την άλλη, φυτά χωρίς τέτοιους παράγοντες στρες εκπέμπουν λιγότερη από μια υπερηχητική κραυγή ανά ώρα.
Με τη βοήθεια προγράμματος τεχνητής νοημοσύνης, που έκανε αναλύσεις των ήχων σε υπολογιστή, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι κάθε φυτό έχει τη δική του υπερηχητική «υπογραφή», ξεχωριστή για τις τρεις κατηγορίες «ξηρασία», «κόψιμο», «ανέπαφο». Στο μέλλον, οι γεωργοί μπορεί να χρησιμοποιούν αυτή την τεχνολογία για να «ακούνε» τις καλλιέργειες στα χωράφια τους, κατά πόσο χρειάζονται περισσότερο νερό, κάτι το οποίο είναι ολοένα και πιο αναγκαίο λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Ένα ερώτημα προς διερεύνηση είναι κατά πόσο τα φυτά «ουρλιάζουν» επίσης σε περίπτωση ασθένειας, υπερβολικού αλατιού στο χώμα, ακραία χαμηλής ή υψηλής θερμοκρασίας κ.α. Επίσης είναι άγνωστο κατά πόσο όλα τα φυτά βγάζουν ήχους ή μόνο μερικά. Και τα δύο αυτά ζητήματα χρειάζονται περισσότερη έρευνα.
Σύμφωνα πάντως με δηλώσεις του Edward Farmer, καθηγητή φυτικής μοριακής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Λωζάννης στην Ελβετία, στο New Scientist είναι γνωστό ότι ότι τα έντομα ευνοούν ορισμένα φυτά για διάφορους λόγους και αμφιβάλλει ότι ο υπερβολικός θόρυβος είναι ένας από τους λόγους αυτούς. Επιπλέον, η νέα μελέτη δεν κατάφερε να λάβει υπ’ όψιν τους ήχους που μπορεί να δημιουργεί η ξηραμένη γη από μόνη της, καθώς και διάφορους άλλους θορύβους που ενδέχεται να μπερδεύουν καθώς κατεγράφησαν στα μικρόφωνα των ερευνητών.
