Μελέτη με τίτλο «Δίκαιη Μετάβαση και Απασχόληση στην Ελλάδα» παρουσιάσε σήμερα το WWF Ελλάς, στην οποία εξετάζει τις επιπτώσεις (άμεσες και μεσο-μακροπρόθεσμες) για τους εργαζόμενους, αλλά και τις περιοχές που επηρεάζονται από τη διαδικασία απολιγνιτοποίησης στη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη.
Η μελέτη εντάσσεται στον συνεχή αγώνα για μία πραγματικά δίκαιη μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών σε μια βιώσιμη οικονομία μηδενικών εκπομπών, με ορίζοντα το 2050 το αργότερο.Η απεξάρτηση από τον λιγνίτη και η στροφή σε καθαρές μορφές ενέργειας αποτελούν επιτακτική ανάγκη, καθώς η κλιματική κρίση εντείνεται, αναφέρει στην ανακοίνωσή του το WWF Ε λλάς.Όμως, η μετάβαση των κοινωνιών που εξαρτώνται από τον λιγνίτη πρέπει να γίνει δίκαια και με σωστό σχεδιασμό. Η νέα μελέτη του WWF Ελλάς έρχεται να συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση, αναλύοντας τις επιπτώσεις της διαδικασίας και προτείνοντας στοχευμένες παρεμβάσεις, ώστε να διασφαλιστούν οι θέσεις εργασίας και να μην μείνει κανένας πίσω.
Σύμφωνα με την περιβαλλοντική οργάνωση, “η ανακοίνωση του πρωθυπουργού τον περασμένο Σεπτέμβριο (2019) για το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας αποτελεί μία γενναία πρωτοβουλία, που όμως απαιτείται να σχεδιαστεί σωστά προκειμένου να αποτελέσει μοχλό ενός νέου βιώσιμου αναπτυξιακού μοντέλου των λιγνιτικών περιοχών. Η επόμενη μέρα πρέπει να σχεδιαστεί με στόχο τη δίκαιη μετάβαση των τοπικών κοινωνιών που επί δεκαετίες υπήρξαν οι βασικοί πυλώνες της ηλεκτροδότησης της χώρας”.
«Οι υφιστάμενες μελέτες και τα σχέδια που εκπονούνται δεν έχουν ακόμα εντοπίσει τις επιπτώσεις σε ένα μέρος του εργατικού δυναμικού που θα πληγεί άμεσα από τη διαδικασία κλεισίματος των λιγνιτικών μονάδων. Το WWF Ελλάς φέρνει στο φως στοιχεία που αποδεικνύουν ότι περίπου 2.200 εργαζόμενοι βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο απώλειας εργασίας και εισοδήματος στις δύο υπόψη περιοχές (1.833 στη Δ. Μακεδονία και 375 στη Μεγαλόπολη). Εφόσον δεν ληφθεί μέριμνα για το σύνολο αυτών, υπάρχει κίνδυνος να τεθούν σε επισφάλεια επιπλέον περίπου 6.000 θέσεις εργασίας, ως προκαλούμενη επίπτωση λόγω της απώλειας εισοδήματος στις εν λόγω περιοχές (cascade effect)», συνεχίζει η περιβαλλοντική οργάνωση.
Με συναίσθηση της ευθύνης όλων μας απέναντι στις τοπικές κοινωνίες που επί δεκαετίες προσφέρουν στη χώρα ηλεκτρισμό, με μεγάλο κόστος στην υγεία και το περιβάλλον των λιγνιτικών περιοχών, το WWF Ελλάς επισημαίνει την ανάγκη για ένα ειδικό και άμεσης εφαρμογής πρόγραμμα εργασιακής μετάβασης των πιο ευάλωτων στην ανεργία ομάδων. Άμεσος στόχος είναι η συγκράτηση των επιπτώσεων και η δημιουργία ενός δικτύου ασφαλείας (safety net).
Σύμφωνα με τη μελέτη, οι ομάδες που επηρεάζονται πιο έντονα στο διάστημα 2021-2023 είναι οι υπεργολάβοι της ΔΕΗ στις κατηγορίες των οδηγών, μηχανοδηγών και χειριστών, οι τεχνίτες κατασκευών, οι τεχνικοί και οι ανειδίκευτοι εργάτες. Επίσης, οι εποχικής απασχόλησης εργαζόμενοι στους κλάδους των χειριστών μηχανημάτων τεχνικών έργων, οι ηλεκτροτεχνικοί και μηχανοτεχνικοί εγκαταστάσεων και εξοπλισμού, οι ηλεκτρονικοί, καθώς επίσης οι οδηγοί, μηχανοδηγοί και ανειδίκευτοι εργάτες.
Από τους κλάδους που προκρίνονται προς ανάπτυξη για τη μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή, εκείνοι που έχουν τη μεγαλύτερη ένταση εργασίας και εμφανίζουν τη μεγαλύτερη συνάφεια με το επίπεδο κατάρτισης των εργαζομένων που επηρεάζονται από τη μείωση της λιγνιτικής δραστηριότητας είναι οι εργασίες αποκατάστασης γαιών, οι εργασίες παροπλισμού και αποξήλωσης των μονάδων λιγνίτη, η ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, οι επενδύσεις σε ΑΠΕ και η κυκλική οικονομία.
Ο ρόλος της ΔΕΗ είναι κομβικός για τη μεταβατική περίοδο, ενώ τα έργα παροπλισμού των λιγνιτικών μονάδων και αποκατάστασης εδαφών μπορούν να υποστηρίξουν μια ομαλότερη μετάβαση, συγκρατώντας την απομείωση των άμεσων και έμμεσων θέσεων εργασίας.
Το WWF Ελλάς επισημαίνει την επείγουσα ανάγκη για ανάπτυξη ενός προγράμματος που θα γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ της μακροπρόθεσμης διαφοροποίησης των τοπικών οικονομιών από τον λιγνίτη και της άμεσης προστασίας και μετάβασης των επηρεαζόμενων εργαζομένων σε κλάδους που παρουσιάζουν συνάφεια αντικειμένου και δεξιοτήτων, ενώ ταυτόχρονα επιτυγχάνεται και η απαραίτητη βιωσιμότητα της διαδικασίας.
Η Ελλάδα αποτελεί μία από τις πρώτες χώρες που εκπονούν ένα Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ). Με βάση τη μελέτη που ανακοινώνεται σήμερα, το WWF Ελλάς υπέβαλε σχόλια και προτάσεις στη διαβούλευση για το ΣΔΑΜ, η οποία λήγει σήμερα.
«Όραμά μας είναι μία επόμενη ημέρα με θετική επίδραση για τους εργαζόμενους και τις οικονομίες. Χωρίς να μείνει κανείς πίσω. Μία επόμενη μέρα που θα πρέπει να σχεδιαστεί από κοινού, μαζί με τις τοπικές κοινωνίες. Το οποιοδήποτε σχέδιο μετάβασης που απαιτεί κολοσσιαίων παρεμβάσεων μετασχηματισμούς, θα πρέπει να απολαμβάνει της ισχυρής στήριξης και συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών, αλλά και τη μεγιστοποίηση του οφέλους για αυτές σε βιώσιμη κατεύθυνση και με το βλέμμα στο μέλλον. Πρέπει και μπορούμε να τα καταφέρουμε» δήλωσε ο υπεύθυνος Ενεργειακής Πολιτικής του WWF Ελλάς, Δημήτρης Τσέκερης.
