Η “πρασινη” δεξαμενή σκέψης The Green Tank σε νέα της σημερινή έκθεση με τίτλο «Προτεραιότητα στη Φύση: Αξιολόγηση της υλοποίησης της Εθνικής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα» αξιολογεί την πορεία υλοποίησης της Εθνικής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα, με σημείο αφετηρίας την έγκρισή της το 2014 μέχρι το 2020 και του πρώτου Σχεδίου Δράσης εφαρμογής της.
Η έκθεση αποτελεί παραδοτέο το έργου «Προτεραιότητα στη Φύση» που υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Active citizens fund των EEA Grants, με φορέα υλοποίησης το Green Tank κι απαντά στο ερώτημα σε τι βαθμό έχει ανταποκριθεί μέχρι σήμερα η Ελλάδα στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει για τη βιοποικιλότητα, Η ανάλυση του Green Tank καταλήγει ότι για κανέναν από τους 13 γενικούς στόχους ή τους 39 ειδικούς στόχους της Εθνικής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα δεν έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος. Μάλιστα, σε 12 από τους 39 στόχους η πρόοδος είναι μηδαμινή.
Παρ’ όλο που η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση σε σύγκριση με άλλες χώρες σχετικά με την ανεπάρκεια και την αναποτελεσματικότητα των μέτρων αντιμετώπισης της απώλειας της βιοποικιλότητας, η έκθεση τονίζει ότι είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη η χώρα να αποκτήσει μία εθνική πολιτική για τη βιοποικιλότητα που αρμόζει στον φυσικό πλούτο που διαθέτει.
Εξάλλου, η συγκυρία δεν θα μπορούσε να είναι πιο κατάλληλη, καθώς σε διεθνές επίπεδο διαμορφώνεται το νέο παγκόσμιο πλαίσιο πολιτικής για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας μετά το 2020, ενώ η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία που ανακοινώθηκε πριν έναν χρόνο έθεσε τη διατήρηση της βιοποικιλότητας στην καρδιά της νέας αναπτυξιακής στρατηγικής της Ευρώπης.
Όντας μία από τις πρώτες χώρες που ένθερμα υποστήριξε την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, η Ελλάδα πρέπει τώρα να υλοποιήσει τη δέσμευση της. Τα συμπεράσματα και οι προτάσεις της νέας έκθεσης του Green Tank μπορούν να συνδράμουν σε αυτή την κατεύθυνση.Η έκθεση διατυπώνει τις ακόλουθες προτάσεις για το νέο εθνικό πενταετές Σχέδιο Δράσης για τη Βιοποικιλότητα, το οποίο η πολιτεία πρέπει να καταρτίσει στο επόμενο διάστημα:
• Να προβλέπει στοχευμένα μέτρα για τη διερεύνηση και την αντιμετώπιση νέων απειλών, όπως είναι τα ξενικά εισβλητικά είδη.
• Να δοκιμάσει ολιστικές προσεγγίσεις στη διατήρηση της βιοποικιλότητας ενσωματώνοντας, για παράδειγμα τη διάσταση της προστασίας του τοπίου.
• Να δώσει έμφαση στην αποκατάσταση της φύσης. Με αυτόν τον τρόπο θα αποκατασταθούν οι φυσικές οικοσυστημικές λειτουργίες, όπως είναι η αντιπλημμυρική προστασία, θα προωθηθούν λύσεις βασισμένες στη φύση για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και θα αναδειχθούν νέες δυνατότητες για κλάδους της οικονομίας που μέχρι σήμερα δεν έχουν δοκιμαστεί σε αυτή την προσέγγιση.
• Να ενσωματώσει οριζόντια τη διατήρηση της βιοποικιλότητας σε όλες τις πολιτικές και κυρίως σε τομείς όπως είναι ο χωρικός σχεδιασμός, ο τουρισμός, και ο πρωτογενής τομέας. Ενδεικτικά, θέτοντας μετρήσιμους στόχους όπως είναι η μείωση στο μισό της χρήσης χημικών φυτοφαρμάκων ή την αύξηση των εκτάσεων στο 25% που καλλιεργούνται με βιολογικό τρόπο μπορεί να επιταχυνθεί η μετάβαση της ελληνικής γεωργίας σε βιώσιμες πρακτικές.
• Να κατευθύνει με δεσμευτικό τρόπο τον σχεδιασμό της νέας προγραμματικής περιόδου 2021-2027 και του Ταμείου Ανάκαμψης αξιοποιώντας τη σπάνια ευκαιρία που δημιουργεί η χρονική σύμπτωση της κατάρτισης του νέου πενταετούς Σχεδίου Δράσης για τη Βιοποικιλότητα, με τον σχεδιασμού των νέων συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων. Με αυτόν τον τρόπο, μάλιστα, η Ελλάδα μπορεί να πετύχει ακόμα και νωρίτερα από το προβλεπόμενο (2024) τη δέσμευση του 7,5% των ευρωπαϊκών πόρων ετησίως στη διατήρηση της βιοποικιλότητας, και να καρπωθεί νωρίς τα σχετικά οφέλη.
• Να ενθαρρύνει την ανάληψη πρωτοβουλιών πράσινης διπλωματίας με στόχευση τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, κυρίως στη νοτιοανατολική Ευρώπη και τη Μεσόγειο.
Παράλληλα, η Ελλάδα πρέπει να ενισχύσει τη διατήρηση της φύσης με την εφαρμογή των υφιστάμενων δεσμεύσεων της, όπως είναι ο πλήρης χαρακτηρισμός των προστατευόμενων περιοχών. Μάλιστα, πέρα από δράσεις προστασίας η Ελλάδα έχει την ευκαιρία να αναδείξει τις προστατευόμενες περιοχές ως πρότυπα βιώσιμης ανάπτυξης, ενσωματώνοντας δράσεις για τη δημιουργία μίας εθνικής εταιρικής ταυτότητας για τη φύση (π.χ. Nature Greece), η οποία θα αποδώσει προστιθέμενη αξία σε τοπικά προϊόντα και θα φέρει νέες ευκαιρίες στον τουρισμό. Για όλα τα παραπάνω το ΥΠΕΝ πρέπει να αναλάβει συντονιστικό και εποπτικό ρόλο εδραιώνοντας τη συνεργασία μεταξύ των συναρμόδιων υπουργείων και τη δικτύωση όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
«Δεν πρέπει να μείνουμε στην αποθαρρυντική εικόνα για την πορεία υλοποίησης των μέτρων για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας μέχρι σήμερα. Πρέπει να σταθούμε στην ελπίδα που δίνουν οι επιστήμονες ότι αν προχωρήσουμε σε ριζικές αλλαγές, η φύση μπορεί να ανακάμψει και μαζί να θωρακίσει τη δημόσια υγεία και τη μετάβαση σε μία βιώσιμη οικονομία. Θέτοντας τώρα σε προτεραιότητα τη φύση, η Ελλάδα μπορεί όχι μόνο να διατηρήσει τον μοναδικό της φυσικό πλούτο, αλλά και να προχωρήσει στον μετασχηματισμό της εθνικής οικονομίας στη βάση της βιωσιμότητας», δήλωσε η Ιόλη Χριστοπούλου, Διευθύντρια πολιτικής, του Green Tank.
Σημειώνεται ότι το πρόγραμμα Active citizens fund, ύψους € 12εκ, χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία και είναι μέρος του χρηματοδοτικού μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) περιόδου 2014 – 2021, γνωστού ως EEA Grants. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ενδυνάμωση και την ενίσχυση της βιωσιμότητας της κοινωνίας των πολιτών και στην ανάδειξη του ρόλου της στην προαγωγή των δημοκρατικών διαδικασιών, στην ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τη διαχείριση της επιχορήγησης του προγράμματος Active citizens fund για την Ελλάδα έχουν αναλάβει από κοινού το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το SolidarityNow.
