Οι θερμότεροι ωκεανοί, στο μέλλον, ενδέχεται να μεταβάλουν σημαντικά τους πληθυσμούς φυτοπλαγκτού, μικροσκοπικών οργανισμών, οι οποίοι θα μπορούσαν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην κλιματική αλλαγή.
Ερευνητές από το Κρατικό Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν βρήκαν ότι έως τα τέλη του αιώνα που διανύουμε, η άνοδος της θερμοκρασίας των ωκεανών θα οδηγήσει αυτούς τους θαλάσσιους μικροοργανισμούς πιο κοντά στους πόλους, ενώ είναι πιθανό να συρρικνώσει τους πληθυσμούς τους στα τροπικά νερά. Καθώς το φυτοπλαγκτόν παίζει ρόλο – κλειδί στην τροφική αλυσίδα και στους κύκλους άνθρακα, φωσφόρου και άλλων στοιχείων, ένας δραστικός περιορισμός του θα είχε σοβαρές συνέπειες.
«Στους τροπικούς ωκεανούς, προβλέπουμε μείωση της ποικιλότητας κατά 40%», λέει ο Μριντούλ Τόμας, ένας εκ των συντακτών της έκθεσης που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Science Express. «Εάν οι ωκεανοί συνεχίσουν να θερμαίνονται με τους ρυθμούς που έχουν προβλεφθεί, θα δούμε απότομη μείωση στην ποικιλότητα του φυτοπλαγκτού στα τροπικά ύδατα και στροφή των θερμικών ζωνών αυτών των ειδών στους πόλους, εάν δεν προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή».
Ιδανικές θερμοκρασίες
Στο πλαίσιο της μελέτης τους, ο Τόμας και οι συνάδελφοί του συγκέντρωσαν δεδομένα δεκαετιών γύρω από την ανοχή του φυτοπλαγκτού σε διαφορετικές θερμοκρασίες. Κάθε είδος χρειάζεται συγκεκριμένη θερμοκρασία και, σε περίπτωση ανόδου, η ανάπτυξή του πλήττεται άμεσα.
Κάποια είδη προσαρμόζονται καλύτερα από άλλα, κατορθώνοντας να επιβιώσουν σε ύδατα που είναι ψυχρότερα κατά λίγους βαθμούς Κελσίου σε σχέση με την ιδανική θερμοκρασία, συνεπώς είναι πιθανό να μπορέσουν να προσαρμοστούν σε περίπτωση ανόδου. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τα τροπικά είδη που αυτή τη στιγμή ζουν σε συνθήκες ιδανικών – ή ελαφρώς υψηλότερων- θερμοκρασιών, γεγονός που τα καθιστά ευάλωτα.
«Φυγή» προς τους πόλους
Η ομάδα χρησιμοποίησε ένα κλιματικό μοντέλο προσομοίωσης των θερμοκρασιών τη δεκαετία του 2090 και χρησιμοποίησε τα αποτελέσματα για να προβλέψει τις μεταβολές στους βιοτόπους του φυτοπλαγκτού. Είδε ότι το εν τρίτο των τροπικών ειδών θα κινηθούν προς τους πόλους, όπου έχουν περισσότερες πιθανότητες να επιβιώσουν.
Θεωρητικά, σύμφωνα πάντα με τον Τόμας, τα είδη φυτοπλαγκτού που θα μείνουν πίσω θα εδραιωθούν. Έτσι, τα ψάρια και οι υπόλοιποι οργανισμοί που τρέφονται με αυτά, δεν θα πεινάσουν.
Κατάρρευση πληθυσμών;
Δεν έχουν όμως όλοι την ίδια άποψη. Όπως υποστηρίζει ο καθηγητής θαλάσσιας βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ Στίβεν Σίμσον, η εμπειρία έχει δείξει ότι σε τέτοιες περιπτώσεις η ποικιλότητα πλήττεται σοβαρά, με αποτέλεσμα να περιορίζεται δραματικά η βάση της τροφικής αλυσίδας.
Φέρνει ως παράδειγμα τον Ελ Νίνιο του 1998, ο οποίος ανέβασε τη θερμοκρασία των υδάτων του Ειρηνικού Ωκεανού. Στη θάλασσα της Γαλλικής Πολυνησίας, τα ενήλικα ψάρια δεν είχαν επαρκή ποσότητα τροφής και δεν μπορούσαν να αναπαραχθούν, με αποτέλεσμα ολόκληροι πληθυσμοί να καταρρεύσουν.
«Εάν μια τέτοια κατάσταση επικρατήσει στους τροπικούς, νευραλγικής σημασίας οικοσυστήματα θα υποβαθμιστούν και πληθυσμοί θα καταρρεύσουν, με καταστροφικές συνέπειες για πολλά από τα φτωχότερα έθνη», προειδοποίησε ο Σίμσον μιλώντας στο New Scientist.
