«Στο στάδιο της γάτας βρίσκεται η Ελλάδα στον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Σκάβουμε ένα λάκκο, βάζουμε μέσα τα σκουπίδια και τα σκεπάζουμε. Πολλές φορές μάλιστα δεν κάνουμε ούτε αυτό». Με τη συγκεκριμένη φράση περιέγραψε την κατάσταση της χώρας μας ο πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΚΔΔΑ), Νικόλαος Χλέπας, μιλώντας σε ημερίδα επιμόρφωσης περιφερειακών και δημοτικών συμβούλων για τον «Καλλικράτη».
Όλα αυτά συμβαίνουν τη στιγμή που η ευρωπαϊκή νομοθεσία καλεί την Ελλάδα να μεταβεί από το στάδιο των Χώρων Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) σε εκείνο των Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ), αξιοποιώντας πρακτικές όπως η ανακύκλωση, η κομποστοποίηση και η παραγωγή ενέργειας από την επεξεργασία των σκουπιδιών.
Παρουσιάζοντας στοιχεία της Eurostat, η Καθηγήτρια Οικολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) Μυρτώ Πυροβέτση, επισήμανε ότι το 1987 η χώρα μας παρήγαγε 600 τόνους σκουπίδια ημερησίως (που ισοδυναμούν με ένα κιλό ανά πολίτη), το 2002, 1300 τόνους και το 2009 1850 με 2000 τόνους (που ισοδυναμούν με δύο κιλά ανά πολίτη). Αντίστοιχα στην Ευρώπη το ίδιο ποσοστό κυμαίνεται από 400 έως 700 τόνους ημερησίως.
Σε ό,τι αφορά τους χώρους ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων (ΧΑΔΑ) ανέφερε, ότι ενώ κανονικά θα έπρεπε να μεταβαίνουμε στο στάδιο των ΧΥΤΥ, υπάρχουν σήμερα στην Κεντρική Μακεδονία 35 χωματερές, από τις οποίες απειλούμαστε με πρόστιμα της τάξης των 34.000 ευρώ ημερησίως.
Στο πλαίσιο αυτό οι ομιλητές της ημερίδας, υπογράμμισαν την ανάγκη λήψης πρωτοβουλιών από την τοπική αυτοδιοίκηση ώστε οι δημότες να αποκτήσουν βιωματική σχέση με την ανακύκλωση και την κομποστοποίηση. Ενδεικτικά, η κ. Πυροβέτση, ανέφερε αντίστοιχα παραδείγματα που εφαρμόστηκαν στους δήμους Νάουσας, Θέρμης, Θερμαϊκού, Πεύκων, Συκεών, Σταυρούπολης, Πολίχνης, Θέρμης και Πανοράματος.
Διεθνή παραδείγματα καλής πρακτικής περιβαλλοντικής διαχείρισης περιλαμβάνονται άλλωστε σε έντυπο της Ελληνικής Εταιρείας Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης, που διανεμήθηκε στους νέους περιφερειακούς και δημοτικούς συμβούλους.
Το πρόγραμμα της πόλης Austin στις ΗΠΑ
Σε αυτό συμμετείχαν 141.000 νοικοκυριά και 2.200 επιχειρήσεις. Η συλλογή των απορριμμάτων γινόταν δύο φορές εβδομαδιαίως με τη χρήση καλαθιών χωρητικότητας 30, 60 και 90 γαλονιών. Οι συμμετέχοντες αποδέχτηκαν σχετικά εύκολα το νέο σύστημα γιατί τους έδινε τη δυνατότητα ελέγχου πάνω στις δικές τους δαπάνες για την αποκομιδή των απορριμμάτων.
Το πρόγραμμα του Βελγίου
Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να αγοράσουν τις σακούλες αποκομιδής και συνεπώς χρεώνονται ανάλογα με την ποσότητα που αγοράζουν. Για να μπορέσουν να μειώσουν τον αριθμό των σακουλών που καταναλώνουν καλούνται να περιορίσουν τον όγκο των απορριμμάτων τους μέσω του διαχωρισμού και της ανακύκλωσης.
Το πρόγραμμα της Δανίας
Ο δήμος Μπογκένς της Δανίας εφάρμοσε ένα πρόγραμμα βασισμένο στο βάρος των απορριμμάτων. Οι συμμετέχοντες είναι εξοπλισμένοι με κάδους χωρητικότητας 260 λίτρων με χώρισμα που επιτρέπει την ταυτόχρονη συλλογή των οργανικών και των υπολοίπων απορριμμάτων. Το τέλος της αποκομιδής, αποτελείται από ένα σταθερό ετήσιο τέλος και ένα μεταβαλλόμενο τέλος ανάλογα με τη χρήση των κάδων. Μεγαλύτερη χρήση τους συνεπάγεται περισσότερη ανακύκλωση, αυξημένη ευαισθητοποίηση των δημοτών, προώθηση της κομποστοποίησης και περιορισμό του όγκου των σκουπιδιών.
Το πρόγραμμα της Ιταλίας
Ο δήμος Ναβίλι της Ιταλίας εφαρμόζει ένα πρόγραμμα κατ’ οίκον αποκομιδής με σάκους που φέρουν ετικέτες. Το τέλος για την αποκομιδή απορριμμάτων αποτελείται από ένα σταθερό ποσό ανάλογα με το μέγεθος και τον τύπο της οικίας καθώς και τον αριθμό των ατόμων και από ένα μεταβαλλόμενο τέλος ανάλογα με τον αριθμό σάκων που χρησιμοποιούνται. Κάθε νοικοκυριό διαθέτει μια μαγνητική κάρτα με κωδικό που συνδέεται αυτόματα σε ένα προσωπικό σετ σάκων και ετικετών. Κατά την παράδοση των απορριμμάτων αναγνωρίζεται το ποσό των σκουπιδιών και υπολογίζεται το ποσό που πρέπει να πληρώσει ο δημότης.
Το νέο πλαίσιο του «Καλλικράτη» δίνει αναπτυξιακές δυνατότητες στις περιφέρειες και στους δήμους, τόνισε, από την πλευρά του ο Λέκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών Χ. Κουταλάκης. «Το βασικό πρόβλημα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, εν μέσω οικονομικής κρίσης, είναι ότι τα τελευταία 30 χρόνια, παρόλο που εισέρρευσαν στην αυτοδιοίκηση τεράστια κονδύλια από την ΕΕ, 8 από τις 13 περιφέρειες βρίσκονται κάτω από τα όρια της σύγκλισης με την Ευρωπαϊκή Ενωση», είπε και υπογράμμισε την ανάγκη λήψης αναπτυξιακών πρωτοβουλιών ώστε να μειωθούν οι οργανωτικές και διαχειριστικές ανισότητες μεταξύ των αυτοδιοικήσεων της χώρας.