Το καλοκαίρι στη Νάξο δεν είναι τόσο ειδυλλιακό όσο ακούγεται. Το νησί αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα διαχείρισης σκουπιδιών, που επιτείνονται με την έναρξη της τουριστικής περιόδου. Βουνό από σκουπίδια στο χείλος απόκρημνου γκρεμού λειτουργεί ως ο μοναδικός χώρος ανεξέλεγκτης απόθεσης απορριμμάρων (XAΔΑ), παρά τον κίνδυνο κατάρρευσης στη θάλασσα.
«Σε μικρή απόσταση από τη Χώρα μπορείτε να δείτε έναν από τους πιο άθλιους σκουπιδότοπους της χώρας, αν όχι της Ευρώπης», αναφέρει ο διευθυντής της εφημερίδας «Κυκλαδική» Παναγιώτης Καρανίκας. Στο μεταξύ τα προβλήματα της τοπικής κοινωνίας εισακούσθηκαν από γερμανικά ώτα, όταν πριν από ένα χρόνο ο επιτετραμμένος της γερμανικής κυβέρνησης για την Ελλάδα Χανς Γιόαχιμ Φούχτελ επισκέφθηκε μαζί με τον περιφερειάρχη του Σβέμπις Χαλ τη Ρόδο.
Εκεί ξεκίνησε σειρά επαφών του κ. Μπάουερ με την περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και τον δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων με θέμα την ανταλλαγή απόψεων για την επιτυχημένη και «πράσινη» διαχείριση των σκουπιδιών. Παρά τις καλές προθέσεις, φαίνεται να σκοντάφτει σε εμπόδια μια ευρύτερη ελληνογερμανική συνεργασία.
Μονάδα καύσης σκουπιδιών αντί ΧΑΔΑ;
Η Νάξος διαθέτει σήμερα 11 ανενεργούς XAΔΑ, ενώ η κατασκευή χώρου υγειονομικής ταφής απορριμμάτων (ΧΥΤΑ), χρηματοδοτούμενου από το πρόγραμμα ΕΣΠΑ με κονδύλια ύψους 9 εκατομ. € συναντά διοικητικά και δικαστικά κωλύματα. Αγκάθι αποτελεί, σύμφωνα με τον κ. Καρανίκα, ο καθορισμός της τιμής μονάδας για τις αναγκαστικές απαλλοτριώσεις, για τις οποίες εκκρεμεί δικαστική απόφαση. Την ίδια ώρα πληθαίνουν οι φωνές κατοίκων και περιβαλλοντικών οργανώσεων κατά της δημιουργίας ΧΥΤΑ και αποκατάστασης των παλιών χωματερών, λύσεις που θεωρούνται απαρχαιωμένες και όχι συμβατές με τα ευρωπαϊκά στάνταρτς.
Ποια θα μπορούσε όμως να είναι η εναλλακτική οδός για να δοθεί τέλος στο πρόβλημα; Ο κ. Γκέρχαρντ Μπάουερ αναφέρει:«Όταν τον Οκτώβριο του 2012 πήγαμε στη Νάξο είδαμε τον σκουπιδότοπο που εγκυμονεί κινδύνους και για το θαλάσσιο περιβάλλον.
Έπειτα κάναμε μια γνωμοδότηση στις αρμόδιες τοπικές αρχές με προτάσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος, προκρίνοντας τη δημιουργία χώρων καύσης των απορριμμάτων, όπως συμβαίνει και στη Γερμανία». Τον Ιούνιο του 2013 διοργανώθηκε στο Σβέμπις Xαλ και σχετικό workshop, όπου συμμετείχε εκπρόσωπος της Νάξου.
«Εκεί παρουσιάσαμε πώς λειτουργεί η ανακύκλωση, ο διαχωρισμός αλλά και η καύση των σκουπιδιών στη Γερμανία, ενώ έγινε ξενάγηση και στη μονάδα καύσης απορριμμάτων της Στουτγκάρδης», λέει ο κ. Μπάουερ.
Η μονάδα καύσης απορριμμάτων της Στουτγάρδης έχει χωρητικότητα έως και 470.000 τόνων, ενώ oκ. Μπάουερ εκτιμά πως για τη Νάξο θα αρκούσε μία μονάδα 200.000 τόνων. Το νησί ενδείκνυται, λόγω του μεγέθους του, για την κατασκευή μίας μικρής μονάδας καύσης στο πρότυπο αντίστοιχων γερμανικών, όπως αυτής του Βίρτσμπουργκ.
Mια τέτοια μονάδα θα μπορούσε να επιτελέσει διπλό ρόλο: για τη διαχείριση των σκουπιδιών και για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από την καύση των σκουπιδιών. Βέβαια η υλοποίησή ενός τέτοιου μεγαλόπνοου σχεδίου στην Ελλάδα θα προσέκρουε, σύμφωνα με τον κ. Μπάουερ, σε αντικειμενικές δυσκολίες τόσο σε γραφειοκρατικό επίπεδο, μέχρι να ληφθούν οι διαδοχικές αδειοδοτήσεις όσο και σε οικονομικό.
425 κάδοι ανακύκλωσης για αρχή
Από την άλλη πλευρά ο δήμαρχος Νάξου Μανόλης Μαργαρίτης και ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου Γιάννης Μαχαιρίδης, αναγνωρίζουν την ανάγκη άμεσων λύσεων, θεωρούν όμως τις γερμανικές προτάσεις «ασύμφορες» και «ανεδαφικές», αφού δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα του νησιού και στις υπάρχουσες υποδομές με αποτέλεσμα μία περαιτέρω ελληνογερμανική συνεργασία να φαντάζει έτσι δύσκολη.
«Έχουμε μια απλή επικοινωνία. Ίσως η συνεργασία γίνει στο μέλλον», δήλωσε ο κ. Μαργαρίτης. Ο κ. Μπάουερ αναφέρει ωστόσο πως υπάρχει γερμανικό ενδιαφέρον σε επίπεδο ιδιωτικών φορέων. Κάνει λόγο μάλιστα για ένα μηχανικό από τη Στουτγκάρδη, ειδικό στην κατασκευή μεσαίου μεγέθους χώρων καύσης απορριμμάτων, ο οποίος βρίσκεται σε επικοινωνία με ελληνική εταιρεία.
Προς το παρόν πάντως το μόνο που έχει ήδη συμφωνηθεί μεταξύ Σβέμπις Χαλ και Νάξου είναι η μεταφορά 425 μεταχειρισμένων κάδων ανακύκλωσης από τη Γερμανία στο ελληνικό νησί. «Οι κάδοι βρίσκονται ήδη στη διάθεση του νησιού και αναμένουμε από τις Αρχές της Νάξου να τους παραλάβουν (…) ώστε να ξεκινήσει σε μία πρώτη φάση ο διαχωρισμός των σκουπιδιών», λέει ο κ. Μπάουερ.
Αν και πρόκειται για μια κίνηση μικρής εμβέλειας σε σχέση με τα αρχικά σχέδια, αναμένεται οι κάδοι να ανακουφίσουν το νησί. Είναι τουλάχιστον μια καλή αρχή ειδικά σε καιρούς κρίσης, όπου η αλληλεγγύη και αντίστοιχες συνεργασίες θα πρέπει να αποτελούν μοχλό χάραξης πολιτικής. Και γιατί όχι εκκινώντας από τοπικό επίπεδο. Ας σημειωθεί ότι το Σβέμπις Χαλ βρίσκεται ήδη σε αντίστοιχες επαφές με την Ικαρία, την Καλαμάτα και την Περιφέρεια Πελοποννήσου.
