Πως έγινε «ανεπίσημος εθνικός φορέας της Kρουαζιέρας» στη χώρα
Η πορεία του προέδρου της Louis Group από τη Λεμεσό στην Αθήνα και το σχέδιο να γίνει «πατέρας» του ελληνικού τουρισμού
O Κωστάκης Λοΐζου, από μικρή ηλικία, βούτηξε σε βαθιά νερά. Ήταν μόλις 14 ετών όταν, σε ταραγμένες εποχές έφυγε από το πατρικό του, στη Λεμεσσό της Κύπρου. Ο πατέρας του, Λούης, τον έστειλε στην Αθήνα για να φοιτήσει εσωτερικός στο Αμερικάνικο Κολλέγιο. Η μόρφωση του κληρονόμου του, ήταν το βασικότερο. Με την αποφοίτησή του από εκεί, δεν γύρισε στη μαρτυρική Μεγαλόνησο, αλλά έφυγε (το ’62) για το Λονδίνο, όπου σπούδασε Οικονομικά στο LSE και έπειτα στη Γενεύη, για να σπουδάσει Διοίκηση Επιχειρήσεων. Μέχρι να ανδρωθεί, ο Κωστάκης ήταν ήδη ένας κοσμοπολίτης. «Ήταν σωστή η απόφαση του πατέρα μου να με στείλει. Έμαθα να παίρνω αποφάσεις και να χειρίζομαι καταστάσεις», λέει ο ίδιος.
Όπως και χρειάζεται, δηλαδή, για έναν άνθρωπο που ηγείται ενός κορυφαίου ταξιδιωτικού ομίλου, που δραστηριοποιείται στα ξενοδοχεία, την κρουαζιέρα, τις αεροπορικές μεταφορές, τις μαρίνες. Και που κυριαρχεί και στην ποντοπόρο ναυτιλία, με την πανίσχυρη Core Marine. Και γι’ αυτό, όταν χρειάστηκε να πάρει τα ηνία της Louis Group σε μάλλον μικρή ηλικία -27 ετών- όταν ο «πατριάρχης» Λοΐζος Λοΐζου έφυγε ξαφνικά από τη ζωή, τα κατάφερε καλά. Μέχρι τότε, όμως είχε χτίσει καλά το δόγμα που θα ακολουθούσε μέσα στο μυαλό του:
«Να προσφέρεις τα ποιοτικότερα, να συμμαχείς μόνο με τους ισχυρότερους». Και αυτό το ακολουθεί, επενδύοντας «στην ομορφότερη χώρα του κόσμου», όπως αποκαλεί την Ελλάδα, όπου, άλλωστε, έζησε έντονα τα νεανικά του χρόνια, διασκεδάζοντας ξέφρενα ως… μόνιμος θαμώνας στα 70s στη ντισκοτέκ «Σκορπιός», που μάζευε όλη την αφρόκρεμα της ελλαδικής και κυπριακής ελίτ.
Η αυτοκρατορία
Κατά κάποιους, ο Κωστάκης Λοΐζου είναι ο «γαλαζοαίματος του τουρισμού». Όχι μόνο επειδή είναι κοσμοπολίτης, με συμπεριφορά και σαβουάρ βιβρ που παραπέμπουν σε δεξιώσεις. Αλλά και επειδή, περίπου σαν να το έχει η μοίρα του, όλα γύρω του έχουν να κάνουν με την ισχύ. Ακόμα και ως Εκτελεστικός Πρόεδρος του Ομίλου Louis, ο Κωστάκης Λοΐζου ανέλαβε θέση σε τουλάχιστον δέκα Διοικητικά Συμβούλια θεσμών και αρχών της Κυπριακής Δημοκρατίας. Μεταξύ αυτών η Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου, το Κυπριακό Διυλιστήριο, το Κυπριακό Ναυτικό Συμβούλιο κ.ά.), ενώ από το 1989 είναι Επίτιμος Γενικός Πρόξενος της Ουγγαρίας.
Και, αν αυτά φαίνονται λίγα, τότε αρκεί να δει κανείς τα ερείσματα που έχει ο επιχειρηματίας στον επιχειρηματικό και πολιτικό κόσμο όλου, σχεδόν του πλανήτη. Άλλωστε, ο εμβληματικότερος, ίσως, πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, τις τελευταίες δεκαετίες, ο αείμνηστος Τάσσος Παπαδόπουλος, ήταν κάποτε εργαζόμενος του Ομίλου του και, ακόμα και όταν ανέλαβε τα καθήκοντα του Προέδρου, συνήθιζε να κάνει διακοπές στη θαλαμηγό του Κωστάκη Λοΐζου. Και, φυσικά, δεν ήταν ο μόνος…
Είτε επειδή μεγάλωσε έτσι, είτε επειδή έτσι τον έμαθε ο πατέρας του, είτε επειδή έτσι τον έσπρωξε η μοίρα, ο Κωστάκης Λοΐζου έκανε συμμαχίες όχι με τους ισχυρούς, αλλά με τους ισχυρότερους. Για παράδειγμα, στο πρόσφατο «κανόνι» της Thomas Cook, η Louis Group ήταν από τις λίγες εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον τουρισμό και δεν επηρεάστηκαν. Γιατί, εδώ και χρόνια, είναι σύμμαχος του μεγαλύτερου tour operator του πλανήτη, της TUI.
Τις τελευταίες ημέρες, το όνομα του Κωστάκη Λοΐζου ήρθε στην επικαιρότητα. Γιατί η Blackstone Real Estate Partners Europe ανακοίνωσε ότι συμφώνησε με την εταιρία του, τη Louis Group, για την εξαγορά πέντε ξενοδοχειακών μονάδων στην Ελλάδα. Το enterprise value της συναλλαγής, αποτιμάται 178,6 εκατ. ευρώ και οι πέντε ξενοδοχειακές μονάδες βρίσκονται σε ελληνικά νησιά.
Βάσει της συμφωνίας, η Louis Group θα συνεχίσει να διαχειρίζεται τα ξενοδοχεία, υπό την διοίκηση της HIP (η μεγαλύτερη εταιρία Hospitality στη νότια Ευρώπη, η οποία ελέγχεται από τη Black-stone μέσω funds συμφερόντων της). Επί του παρόντος, η Louis Hotels διαχειρίζεται 25 ξενοδοχεία, 4 και 5 αστέρων καθώς και τουριστικά θέρετρα τόσο στην Κύπρο όσο και στα ελληνικά νησιά, στην Κρήτη, στην Κέρκυρα, στη Μύκονο, στη Ρόδο και στη Ζάκυνθο.
Με αυτό τον deal, ο Κωστάκης Λοΐζου δεν τίθεται στο πλευρό ενός πανίσχυρου παγκόσμιου «παίκτη» μόνο. Αλλά και εξοπλίζεται με ρευστότητα ικανή να τον «θωρακίσει» από κακές ημέρες, οι οποίες αναμένονται (και) στον τουρισμό, λόγω της επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας, καθώς και να του δώσει την ευελιξία να διευρύνει το χαρτοφυλάκιό του, κάνοντας νέες επενδύσεις.
Από τη μία, από πολύ νωρίς έχει προβλέψει πιο δύσκολες μέρες για το 2019, λέγοντας ότι «οι συνθήκες αβεβαιότητας που σχετίζονται με το Brexit αλλά και ευρύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι οικονομίες των ευρωπαϊκών χωρών σήμερα, αναμένεται να επηρεάσουν αρνητικά τα αποτελέσματα της Louis Hotels για το 2019. Ήδη παρατηρείται μια μείωση στις κρατήσεις και μια τάση για κρατήσεις της τελευταίας στιγμής». Πιέζει δε διαρκώς να ρυθμιστεί το πρόβλημα με τα μη αδειούχα καταλύμματα που προσφέρονται μέσα από διαδικτυακές πλατφόρμες, όπως το Airbnb, που αποτελούν, όπως λέει, «αγκάθι για τον ξενοδοχειακό τομέα».
Και από την άλλη, είναι οι επενδύσεις: Υπάρχει η πρόθεσή του για την διεύρυνση του ξενοδοχειακού χαρτοφυλακίου της θυγατρικής του ομίλου του, Louis Hotels στην Eλλάδα και σε άλλους δημοφιλείς προορισμούς, εκτός των παραπάνω.Τώρα, δίδεται προτεραιότητα στην Xαλκιδική και την Kεφαλονιά, συνδυάζοντάς το με την επαναφορά των σχεδίων του για την αξιοποίηση του λιμανιού του Λαυρίου, κάτι που προοιωνίζει μια «γεμάτη» ατζέντα.
Σε αυτό, «βοηθούν» και οι επιδόσεις του ομίλου του. Στα ξενοδοχεία του, για παράδειγμα, το 2018 καταγράφηκαν 1 εκατομμύριο διανυκτερεύσεις και αυτό, σε συνδυασμό με το μεγάλο πλάνο για την αναβάθμιση των 25 υφιστάμενων μονάδων του σε Eλλάδα και Kύπρο μέχρι το 2022, δίνουν το έναυσμα για την ενίσχυση του «εκτοπίσματός» του.
Σε ήρεμα νερά
Αν και η ιδιοσυγκρασία του Κωστάκη Λοΐζου είναι τέτοια που τον «αναγκάζει» να μελετά πολύ προσεκτικά τις κινήσεις του στην επιχειρηματική σκακιέρα και να «ζυγίζει» τα πράγματα πριν κάνει οποιαδήποτε κίνηση, δεν θα μπορούσε να μην έχει «μαύρες σελίδες» στην επιχειρηματική του καριέρα. Όπως ήταν η συνεργασία του με τον Ανδρέα Ποταμιάνο, με τον οποίο ήρθε σε μεγάλη ρήξη, χαρακτηρίζοντας την εξαγορά του πλειοψηφικού πακέτου της Royal Olympic Cruises το 1999, που οδηγήθηκε στην πτώχευση τρία χρόνια αργότερα το «μεγαλύτερο λάθος» του στις επιχειρήσεις.
Ή, ακόμη μεγαλύτερη «φουρτούνα» με το διαμάντι των θαλασσών, το νεότευκτο Sea Diamond να βυθίζεται, στην καλντέρα της Σαντορίνης, ήρθε το 2007, κάνοντας πολλούς να προβλέπουν ότι ήρθε το τέλος για τη δραστηριοποίηση του Κωστάκη Λοΐζου στην κρουαζιέρα. Όμως αυτός, είχε αποφασίσει να μην τα παρατήσει και να μη μείνει γονατισμένος.
Έτσι, δημιούργησε τη Celestyal, την πρώτη εταιρία κρουαζιέρας στην Aν. Mεσόγειο, αλλά και τη μόνη με έδρα την Eλλάδα, που καλύπτει το 70% του home porting στη χώρα μας. Και, τώρα, είναι ευχαριστημένος. Για τη Celestyal, ο ίδιος πάντα περηφανεύεται ότι είναι η μόνη ελληνική εταιρία που προσφέρει κρουαζιέρες από τον Πειραιά, εξαίροντας το ρόλο της στον ελληνικό τουρισμό. «Είμαστε ουσιαστικά ο ανεπίσημος εθνικός φορέας Κρουαζιέρας της Ελλάδας. Έχουμε επενδύσει πολλά και έχουμε χάσει πολλά. Ευελπιστούμε όμως ότι έχουμε ξεπεράσει τις δύσκολες μέρες και βαδίζουμε σε πιο ήσυχα νερά».
Η επιμονή του να πετύχει στην κρουαζιέρα δικαιώθηκε. Μπορεί το deal με τους Κινέζους για την είσοδο στρατηγικού επενδυτή στη Celestyal να ναυάγησε, όμως και… χωρίς αυτούς, η εταιρία τα πάει καλά. Το 2018, για παράδειγμα, ήταν μια χρονιά για τη Celestyal Cruises που δικαιολογεί αυτό το «βαδίζουμε σε πιο ήσυχα νερά» που λέει ο Κωστάκης Λοΐζου.
Η εταιρία καταγράφει αύξηση των επιβατών της κατά 8%, φιλοξενώντας 108.000 επιβάτες στα κρουαζιερόπλοια Celestyal Olympia και Celestyal Crystal με την «πελατεία» να προέρχεται κυρίως από Βόρεια Αμερική (32%). Οι αριθμοί και οι ποσοστώσεις, είναι καλοί εν αναμονή της «θύελλας» του Brexit και ό,τι θα σημάνει αυτή στον παγκόσμιο τουρισμό και επιτρέπουν στη Celestyal να επεκτείνει τη φετινή σεζόν με δύο νέα δρομολόγια, με αφετηρία τον Πειραιά και δυνατότητα επιβίβασης από τη Λεμεσό. Για το 2020 δε, προσθέτει ένα ακόμα νέο δρομολόγιο με αφετηρία τη Βενετία και προορισμό την Αδριατική θάλασσα.
Με την εταιρία να προσδοκά ότι οι 108.000 επιβάτες θα γίνουν 130.000 το 2020, ο επικεφαλής του Louis Group δεν έχει λόγο να ποντάρει πάντα και στην περαιτέρω ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του στην κρουαζιέρα. Έτσι εξηγείται και η επαναφορά της πρότασής του για το λιμάνι του Λαυρίου, ως home porting για τις κρουαζιέρες της Celestyal Cruises, που χρησιμοποιούσε ως το 2017 τον σταθμό της νοτιοανατολικής Aττικής για τις αφίξεις και αναχωρήσεις των πλοίων της. Εντυπωσιακή επιστροφή για ένα λιμάνι στο οποίο, μόλις το 2017 έλεγε ότι πήρε τη «δύσκολη απόφαση», να αποχωρήσει, επιρρίπτοντας τις ευθύνες στην κυβέρνηση για τη μη αναβάθμιση των υποδομών του λιμένα-, και να μην ξαναδέσει εκεί.
ΜΑΡΙΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΥΗΣ
Η τρίτη γενιά έτοιμη να αναλάβει τα ηνία
Όταν ρωτούν τον Κωστάκη Λοΐζου εάν έχει σκεφτεί, ή σκέφτεται ακόμα για τη διάδοχη κατάσταση στον κολοσσό της Louis Group, η απάντησή του είναι… διπλή.
Από τη μία, υπενθυμίζει ότι δεν είναι τόσο μεγάλος, δα, για να σχεδιάζει τη διαδοχή στις επιχειρήσεις του. «Προς το παρόν», λέει, «είμαι σε ολική απασχόληση.
Δεν έρχεται μια μέρα που να πω, “Σήμερα δεν θα πάω στο γραφείο και θα μείνω να ξεκουραστώ”. Τα Σαββατοκύριακα έχω κάποιες στιγμές χαλάρωσης, όπου βρίσκω και τον χρόνο να μελετώ Ιστορία, μιας και μου αρέσει η ελληνική Ιστορία της περιόδου 1800 έως σήμερα».
Αυτό βέβαια, δεν σημαίνει ότι, ακόμα και αφού εργάζεται full time και έχει όρεξη να το κάνει για πολλά χρόνια, δεν βλέπει την πορεία των παιδιών του.
Όπως έκανε και ο ίδιος, εργαζόμενος στον οικογενειακό όμιλο και… ακούγοντας συνεχώς «όχι» από τον πατέρα του, έτσι και τα δύο του παιδιά έχουν «ανδρωθεί» στην επιχείρηση, στο πλευρό του, εργαζόμενα σε όλα τα πόστα και μαθαίνοντας πώς θα τη διοικήσουν ενωμένα, όταν θα έρθει η ώρα. Και ο Κωστάκης Λοΐζου φαίνεται τόσο σίγουρος, όσο και περήφανος για την πρωτότοκη Μαρίσσα και τον γιο του, Λούη, που φέρει το όνομα του παππού και ιδρυτή της εταιρίας:
«Όσον αφορά τη διαδοχή», λέει, «ευτυχώς υπάρχει ικανό νέο αίμα στην εταιρία. Τα παιδιά μου, ο Λούης και η Μαρίσσα, είναι στην εταιρία εδώ και χρόνια και ακολουθούν το πνεύμα και το πάθος της οικογένειας».
Όσο για τη σύζυγό του, Έλενα Πελεκάνου – Λοΐζου; Μπορεί να έχει μεν μετοχές στη Louis, όμως, όπως εξηγεί ο Κωστάκης Λοΐζου, «δεν ασχολείται καθόλου με τα επαγγελματικά μου διότι έχει πιο δύσκολο έργο να επιτελέσει:
Να… με ανέχεται και να ακούει τους προβληματισμούς μου».
ΠΩΣ Ο ΛΟΥΗΣ ΕΧΤΙΣΕ ΜΙΑ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ
Ο «πατέρας του κυπριακού τουρισμού»
“Mr Louis”. Έτσι αποκαλούν τον Κωστάκη Λοΐζου οι δημοσιογράφοι, σε μια προσπάθεια να συνδέσουν το όνομά του με τον όμιλό του. Μόνο που υπάρχει μια… σύγχυση. Το όνομα του ομίλου, Louis, είναι παραπομπή στο κυπριακό χαϊδευτικό του Λοΐζου, Λούης, που ήταν και το όνομα του πατέρα του Κωστάκη Λοϊζου, ιδρυτή του ομίλου και, κατά γενική παραδοχή «πατέρα του κυπριακού τουρισμού».
Σε νεαρή ηλικία, ο Λούης Λοΐζου, αποφάσισε να ασχοληθεί με κάτι που στη Μεγαλόνησο ήταν εντελώς άγνωστο: Τον τουρισμό. Γέννημα θρέμα της Λεμεσού, το 1935 έκανε μια γραμμή μεταφορών, με λεωφορεία που έκαναν τη γραμμή Λεμεσού-Λευκωσίας, Λεμεσού-Πλατρών κ.α. «Αδελφότης», ήταν το όνομα της εταιρίας. Και, όταν, το 1952 μετακόμισε, μαζί με τη σύζυγό του, Ευφροσύνη (έφυγε από τη ζωή το 2016) και το παιδί τους στη Λευκωσία, για να είναι πιο κοντά στο αεροδρόμιο, η ιδέα για την οποία τον κοροϊδευαν, θα γινόταν πραγματικότητα.
«Αυτό που θέλουμε να κάνουμε, είναι να φέρουμε τουρίστες στην Κύπρο», συνήθιζε να λέει ο Κωστάκης Λοϊζου, κερδίζοντας τη… χλεύη των συνομιλητών του που, όπως περιγράφει γλαφυρά ο Κωστάκης Λοϊζου, του απαντούσαν: «Άτε Λούη τωρά, τι θα έρτει να κάνει στην Κύπρο ένας τουρίστας»; Ο Λούης Λοΐζου όμως, δεν τα παρατούσε εύκολα. Όπως θυμάται ο γιος του, πήγαινε σε ταξιδιωτικά συνέδρια στην Αμερική, στην Ευρώπη, στην Ασία και έδινε ενημερωτικά φυλλάδια για την Κύπρο. Και κάθε φορά τον ρωτούσαν: «Τι είναι αυτή η Κύπρος, πού βρίσκεται»; Η επιμονή του δημιουργούσε στους ξένους ταξιδιωτικούς πράκτορες το ερώτημα: «Γιατί αυτός ο άνθρωπος δείχνει τόσο πάθος για την Κύπρο; Φαίνεται πως κάτι υπάρχει».
Ο γιος του, Κωστάκης, λέει πως η επιμονή του πατέρα του, ήταν και είναι οδηγός του: «Αυτή η προσπάθειά του είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους τον θαυμάζω. Είχε πάθος και αγάπη για την Κύπρο». Όχι αδίκως, ο Λούης Λοΐζου αποκαλείται «πατέρας του κυπριακού τουρισμού», καθώς με προσωπικούς αγώνες και πολλή αγάπη, κατάφερε να τοποθετήσει την Κύπρο στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ