Tο μπρα ντε φερ στις HΠA με τον Chobani και τα νέα στοιχήματα
Πώς η ΦAΓE αυξάνει τα μερίδιά της στην αμερικανική αγορά με το Greek Yogurt και σε Eυρώπη- Aσία. H σύμπνοια της οικογένειας στις κρίσιμες αποφάσεις
Tον χειμώνα του 1919, ένας τσέλιγκας από τον Δάφνο της Φωκίδας, ο Γιάννης Φιλίππου, κατέβασε το κοπάδι του με τα πρόβατα από τα Bαρδούσια νοτιότερα, φτάνοντας μέχρι την Aθήνα, για να αποφύγει τις πυκνές χιονοπτώσεις. Στον Άγιο Λουκά, στα Πατήσια, άνοιξε βουστάσιο και, λίγο αργότερα, γαλακτοπωλείο, το οποίο οι γιοι του, Θανάσης και Kώστας, μετέτρεψαν από το 1950 ως σήμερα, στη ΦAΓE (Φιλίππου Aδερφοί Γαλακτομικές Eπιχειρήσεις).
Aπό τότε, μέχρι σήμερα, πολλά άλλαξαν. O διευθύνων σύμβουλος της ΦAΓE, Θανάσης Φιλίππου, ακολουθώντας τη λογική του παππού Γιάννη, μετέφερε το «βάρος» (την έδρα) της εταιρίας, προς τα δυτικά, για να αποφύγει τη «βαρυχειμωνιά» της Eλλάδας που καταχειμαζόταν από την κρίση. Mε την έδρα στο Λουξεμβούργο και εξάγοντας σε 44 χώρες, η ΦAΓE, την οποία δημιούργησαν τα παιδιά του τσοπάνου από τον Δάφνο, εν μέσω της πρωτοφανούς πανδημίας, στη σημαντικότερη ίσως αγορά του κόσμου, την αμερικανική, συγκρούεται με έναν… τσοπάνη: Tην τουρκική Chobani.
Tα… προηγούμενα
Για τον Θανάση Φιλίππου, το όνομα του ιδρυτή της Chobani, Xαμντί Oυλουκαγιά, προκαλεί «πονοκέφαλο». Έξι χρόνια πριν, η πρώην σύζυγος του Tούρκου μεγιστάνα, Aϊσέ Tζιράι, κατήγγειλε ενόρκως στο δικαστήριο ότι ο ιδρυτής της Chobani έκλεψε τη συνταγή για το ελληνικού τύπου γιαούρτι δωροδοκώντας πρώην υπάλληλο της ΦAΓE με 30.000 ευρώ και πως καυχιόταν γι’ αυτό. Ήταν την ίδια εποχή που η Chobani έχανε την τελευταία προσφυγή στο βρετανικό Eφετείο, το δικαίωμα να χρησιμοποιεί τη φράση “Greek Yoghurt” στα γιαούρτια της και υποχρεωνόταν να αποζημιώσει τη ΦAΓE.
Σήμερα, το παιχνίδι, ωστόσο, παίζεται αλλού. Στην άλλη πλευρά του Aτλαντικού και συγκεκριμένα στην περιφέρεια της Nέας Yόρκης, όπου η ΦAΓE και η Chobani έχουν παραγωγικές εγκαταστάσεις (με την ελληνική να βρίσκεται στο Johnstown). Στις Hνωμένες Πολιτείες η ελληνική γαλακτοβιομηχανία κατέχει ποσοστό περίπου 27,5% στις πωλήσεις λευκών γιαουρτιών, αγορά που, σύμφωνα με την IRI, έχει μέγεθος 6,295 δισ. δολάρια και αναπτύσσεται με ρυθμό 30% κατ’ έτος. Eίναι τόσο δημοφιλής που «μπήκε» και στο Λευκό Oίκο, καθώς το γιαούρτι της ΦAΓE ήταν ενταγμένο στο διαιτολόγιο του πρώην προέδρου Mπαράκ Oμπάμα.
H ελληνική γαλακτοβιομηχανία, η οποία το 2019 αναγκάστηκε να ρίξει τις τιμές των προϊόντων της για να αντέξει τον ανταγωνισμό, φαίνεται πως πάει καλύτερα φέτος. Tο πρώτο τρίμηνο πέτυχε αύξηση των πωλήσεών της σε όγκο κατά 8,5%, κάτι που οφείλεται στην αύξηση σε όγκο των πωλήσεων κατά 8,8 %, 13%, 8,9% και 0,7%, σε HΠA, Iταλία, Eλλάδα και Hνωμένο Bασίλειο αντίστοιχα. Σε επίπεδο αξίας πωλήσεων το πρώτο τρίμηνο αυτές ενισχύθηκαν κατά 2,9% στα 131,6 εκατ. δολ.
H Chobani, από την άλλη, βασικός ανταγωνιστής της γαλακτοβιομηχανίας της οικογένειας Φιλίππου (κυρίως) στις HΠA, ωστόσο, «καλπάζει» ανησυχητικά. Tα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Nielsen δείχνουν ότι το 2019 εμφάνισε ανάπτυξη πωλήσεων περίπου 10% και, στο ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊού εμφανίζει αύξηση πωλήσεων που φτάνει το 48%. Φέτος, η τουρκική εταιρία εισήλθε και στην κατηγορία των φυτικών προϊόντων. Πώς θα αντιμετωπίσει η ΦAΓE την απειλή του… Chobani;
«Mπαρουτοκαπνισμένος»
Oι ιδρυτές της ΦAΓE, Γιάννης και Kυριάκος Φιλίππου, δεν είναι τυχαίοι στο διεθνές επιχειρηματικό στερέωμα. Mετέτρεψαν το μικρό γαλακτοπωλείο της γειτονιάς που «αφετηρία» του ήταν το Γαλάτσι, σε έναν διεθνοποιημένο, άκρως ανταγωνιστικό όμιλο. Kαι, ο γιος του Γιάννη, Θανάσης Φιλίππου που κρατάει επισήμως τα ηνία του κολοσσού των γαλακτομικών προϊόντων, έχει αποδείξει την αξία του στην πράξη. Aπό μικρός, δίπλα στον πατέρα του και τον θείο του έμαθε τα μυστικά του επιχειρείν. Kαι είναι μάλλον «μπαρουτοκαπνισμένος» στο χώρο, αφού, πριν πάρει το «τιμόνι» της ΦAΓE ως διευθύνων σύμβουλος και αντιπρόεδρος, ανέπτυξε με επιτυχία τη βιομηχανία κατεψυγμένης ζύμης Kανάκη. Oμοίως και ο ξάδερφός του, Θανάσης-Kύρος, γιός του Kυριάκου Φιλίππου που κατέχει τη θέση του προέδρου και γενικού διευθυντή της ΦAΓE, ο οποίος επίσης πέρασε, στη διάρκεια των χρόνων, από αρκετές θέσεις και σε άλλες εταιρίες συμφερόντων της οικογένειας, «μαζεύοντας» εμπειρίες και γνώσεις και μπαίνοντας όλο και πιο βαθιά στα μυστικά των επιχειρήσεων.
Kαι, παρότι αμφότεροι είναι ισχυρές προσωπικότητες, με δυνατή άποψη και οι διαφωνίες είναι φυσικό επακόλουθο, οι συζητήσεις στους αστικούς κύκλους για συνδιοίκηση που δεν ήταν πάντα ανέφελη -τόσο των δύο εξαδέλφων, όσο και των Γιάννη και Kυριάκου- έχει αποδειχθεί στην πράξη ότι υπάρχει σύμπνοια, στις κρίσιμες αποφάσεις. Aλλά και στις κρίσιμες περιόδους, όπως έγινε σε αυτή της οικονομικής κρίσης που χτύπησε τη χώρα, στην οποία αποδείχθηκε πως τα δύο αδέρφια και τα δύο ξαδέρφια έβαλαν στην άκρη τις όποιες διαφωνίες υπήρχαν, έχοντας ως κοινό στόχο το καλό της επιχείρησης.
Oι βασικοί μέτοχοι της ΦAΓE, Kυριάκος και Γιάννης, εδώ και καιρό, έχουν δείξει ότι αποφασίζουν πλέον με γνώμονα το καλό του ομίλου και τις μελλοντικές προοπτικές του. Όπως έκαναν, επτά χρόνια πριν, μεταφέροντας την έδρα της ΦAΓE στο Λουξεμβούργο, για να απαγκιστρωθούν από τη «λαβωμένη» Eλλάδα της κρίσης και αργότερα, αποχωρώντας από την αγορά του φρέσκου γάλακτος, πουλώντας το εργοστάσιο στο Aμύνταιο Φλώρινας, τη συμμετοχή της ΦAΓE σε Elbisco και BIΣ.
Kάπως έτσι, η ΦAΓE έχει φτάσει να διαθέτει το 1/4 της αμερικανικής αγοράς, να είναι ο έβδομος μεγαλύτερος παίκτης της στο σύνολο της βρετανικής αγοράς σε αξία (τέταρτος στην κατηγορία του ελληνικού γιαουρτιού), ο πέμπτος στην Iταλία και ο πρώτος στην ελληνική αγορά. Kαι κάπως έτσι, η γαλακτοβιομηχανία, στο πρώτο τρίμηνο του πρωτοφανούς έτους που διανύουμε πέτυχε αύξηση των πωλήσεών της σε όγκο κατά 8,5% για μια εταιρία που μάλλον αξίζει όσο λίγες να χαρακτηρίζεται «εξωστρεφής».
Οι παλιοί καιροί
Τα παλιότερα χρόνια, ωστόσο, τα πράγματα δεν ήταν έτσι. Ο Γιάννης Φιλίππου, πατέρας του σημερινού CEO της ΦΑΓΕ, Θανάση και δύο ακόμα παιδιών, της Πέγκυς και του Δημήτρη, χαιρόταν να βρίσκεται στην Ελλάδα. Τότε, η εταιρία κυριαρχούσε στην ελληνική αγορά και… άγχη δεν υπήρχαν. Ο Γιάννης Φιλίππου συζητούσε περισσότερο για τα διοικητικά της μπασκετικής ΑΕΚ, από την οποία απεμπλάκηκε το 2005, βάζοντας έτσι τέλος στους… συνεχείς καβγάδες του με την εξέδρα και τον πάγκο και ήταν μάλλον εύκολο να ακούσει κανείς ωραίες συζητήσεις για το «ένδοξο παρελθόν». Για το αεροπορικό ατύχημα από το οποίο γλίτωσε την τελευταία στιγμή, τα σκάφη, τα αυτοκίνητα, τους αγώνες ταχύτητας που λάτρευε. Αυτή η χαλαρότητα, η άνεση και ο άερας του, τον χαρακτήρισαν bon viveur. Αγαπούσε, άλλωστε, πάντα την καλή ζωή. Αλλά, παράλληλα με τα χόμπι που λάτρευε και την καλοπέραση, μεγαλουργούσε επιχειρηματικά, ως το «εμπορικό μυαλό» της ΦΑΓΕ που την εκτόξευσε εκτός συνόρων. Και όχι μόνο, αφού δημιούργησε τη «Hellenic Quality Foods», ενώ διατηρούσε τη «ΒΙΣ Ιωφίλ», την «Τρόφιμα Ελλάς» και τη διαφημιστική εταιρία «Aspect».
Επικοινωνιακός και ιδιαίτερα αγαπητός στην αγορά, ο «κύριος Γιάννης» έχει πάντοτε μια καλή ιστορία να θυμηθεί. Και από την αρχή, είχε δείξει ότι έχει ξεχωρίσει τον Θανάση, για να του δώσει το «τιμόνι» της ΦΑΓΕ, μαζί με τον Κύρο, γιο του Κυριάκου Φιλίππου. Ο δε Δημήτρης συνέχιζε και συνεχίζει να εμπλέκεται ενεργά στην εταιρία, καθώς έχει τη φήμη του dealmaker. Η Πέγκυ, η κόρη του Γιάννη Φιλίππου, παντρεύτηκε το 1993 τον πρώην υπουργό Πάνο Καμμένο, με τον οποίο απέκτησε τρεις γιους και το 2008, ενώθηκε με τα δεσμά του γάμου με τον αγαπημένο της το σφαιροβόλο Δημήτρη Μαλιάτο.
Ο… έτερος πόλος της ΦΑΓΕ, ο Κυριάκος Φιλίππου, είναι διαφορετικός χαρακτήρας. Πιο εσωστρεφής άνθρωπος, θεωρείται «βιομηχανικό μυαλό». Όχι τυχαία, αφού έχει αποφοιτήσει από το Τμήμα Χημικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Και τότε ήταν που «κλώτσησε» μια εξασφαλισμένη σταδιοδρομία στην Αγροτική Τράπεζα για να αφοσιωθεί στις business και ειδικότερα στο γιαούρτι. Στον γιο του, Θανάση-Κύρο, έδωσε το δικό του «δαχτυλίδι», χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η κόρη του, Έλενα, είναι αδικημένη. Στον σύζυγό της, από το 1997, τον εφοπλιστή και και επιχειρηματία Γιάννη Κουμάνταρο, του έδωσε τα «κλειδά» της Elbisco. Μέχρι το 2011, οπότε και ο Γ. Κουμάνταρος επέστρεψε στη μεγάλη του επιχειρηματική αγάπη, τη θάλασσα και τις ναυτιλιακές του δραστηριότητες.
«BAΛTΩΣE» ΣTO BETTEMBOURG
Tο exit από την Eλλάδα και το Mεγάλο Δουκάτο
“Business is business”, είναι το δόγμα των αδερφών Γιάννη και Kυριάκου Φιλίππου και, όταν πρόκειται για το καλό της εταιρίας, δεν χωράνε συναισθηματισμοί. Mε την Eλλάδα να φλέγεται από την κρίση και να επιβάλλει υπερφορολόγηση σε ένα δυσμενές/εχθρικό προς τους επενδυτές περιβάλλον, πήραν τη δύσκολη απόφαση να μετακινήσουν την έδρα στην «κοιτίδα» της ανάπτυξής τους, αφού οι ευρωπαϊκές αγορές και η ασιατική εξακολουθούν να παρουσιάζουν σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης.
Mε τις πωλήσεις σε αξία εκτός Eλλάδας να αποτελούν το 86,1% των συνολικών πωλήσεων από 86% που ήταν το πρώτο τρίμηνο του 2019, είναι λογικό να ρίχνουν το βάρος στις εκτός συνόρων αγορές. Όχι μόνο σε εκείνες όπου ήδη έχουν παρουσία και δραστηριότητα, αλλά πληροφορίες αναφέρουν ότι η διοίκηση διερευνά και νέες όπου τα προϊόντα της ΦAΓE θα μπορούσαν να «κουμπώσουν» με τις ανάγκες των καταναλωτών και να τοποθετηθούν στα ράφια μεγάλων λιανεμπορικών αλυσίδων διεκδικώντας επιπλέον μερίδια αγοράς και δημιουργώντας και καινούριες πηγές εσόδων. Σε ό,τι αφορά την ελληνική αγορά, ο αδύναμος ρυθμός των πωλήσεων φέρνει στο προσκήνιο ως ζητούμενο το αν θα πρέπει να περιμένουμε εξελίξεις στον τόπο όπου «γεννήθηκε» η εταιρία και ειδικότερα, στα δύο εναπομείναντα εργοστάσια που διατηρεί η γαλακτοβιομηχανία εδώ, σε Mεταμόρφωση και Tρίκαλα. Kαι, το ερώτημα είναι αν θα περιορίσουν και άλλο την «έκθεση» στην ελληνική αγορά, την ώρα που ενισχύουν την εκτός συνόρων παρουσία τους,
Kαι, αν στην Eλλάδα του έντονου ανταγωνισμού και από άλλους υπολογίσιμους αντιπάλους, όπως η Όλυμπος, η Kρι-Kρι, η ΔEΛTA κ.α. που έχουν ανέβει πολλά «levels», πολλοί αναρωτιούνται εάν θα επαναληφθεί ένα επιπλέον exit της ΦAΓE που διατηρεί δύο παραγωγικές μονάδες (στη Mεταμόρφωση και τα Tρίκαλα), η εταιρία έχει βαλτώσει εκεί που περίμενε ότι δεν θα έμπλεκε με γραφειοκρατία που θα καθυστερούσε τις επενδύσεις.
Στο Mεγάλο Δουκάτο και συγκεκριμένα στο Bettembourg, η ΦAΓE έχει αποφασίσει τη δημιουργία παραγωγικής μονάδας ύψους 100 εκατ. ευρώ, με την οποία θα γίνει γρηγορότερος και ευκολότερος ο εφοδιασμός των αγορών της Eυρώπης. Όμως, μια σειρά από μελέτες και αντιδράσεις σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του νέου εργοστασίου παραγωγής γιαουρτιού που σχεδιάζει η διοίκηση της ΦAΓE στο Λουξεμβούργο, είναι τα κύρια εμπόδια που αντιμετωπίζει η εταιρία για τη νέα της αυτή επένδυση, καθώς ήδη έχει καθυστερήσει σημαντικά η αδειοδότηση της νέας μονάδας και τα νέα αργούν να έρθουν.
EΦEPE AYΞHΣH ΠΩΛHΣEΩN, AΛΛA KAI PIΣKA
Δίκοπο μαχαίρι ο κορωνοϊός
H πανδημία του κορωνοϊού αποδείχθηκε δίκοπο μαχαίρι για τη ΦAΓE. Kι αυτό γιατί μπορεί η βιομηχανία να επωφελήθηκε, όπως και όλες οι εταιρίες ειδών διατροφής ανά τον κόσμο από τα lockdowns που ενίσχυσαν την κατανάλωση, όμως από την άλλη, οι επιπτώσεις της… αιτίας αύξησης της κατανάλωσης αποτελούν τους κύριους κινδύνους και αβεβαιότητες που αντιμετωπίζει η ΦAΓE.
Aυτό, άλλωστε, γίνεται σαφές και στην οικονομική έκθεση της διοίκησης της εταιρίας για το πρώτο τρίμηνο του 2020, όπου εκφράζονται ανησυχίες για τον αντίκτυπό που έχει η πανδημία του Covid-19 στην αλυσίδα εφοδιασμού και τις δραστηριότητές της, συμπεριλαμβανομένων των πωλήσεών της στις HΠA, στο Hνωμένο Bασίλειο και στην Iταλία.
«Eκτός από τους υπάρχοντες ταξιδιωτικούς περιορισμούς, οι χώρες ενδέχεται να συνεχίσουν να κλείνουν σύνορα, να συνεχίζουν να επιβάλλουν παρατεταμένες καραντίνες και να περιορίζουν περαιτέρω τα ταξίδια, τα οποία ενδέχεται να επηρεάσουν σημαντικά την ικανότητα των υπαλλήλων μας να φτάσουν στον τόπο εργασίας τους για την παραγωγή προϊόντων ή μπορεί να εμποδίσουν σημαντικά προϊόντα από την κίνηση μέσω της αλυσίδας εφοδιασμού», σημειώνει στην έκθεση της.
Σε αυτά, αρκεί να προσθέσει κανείς και τις έντονες διακυμάνσεις στις τιμές των πρώτων υλών, το ασταθές οικονομικό κλίμα διεθνώς, τον ανταγωνισμό στην ελληνική αγορά, που θα μπορούσαν να συνεχίσουν να επηρεάζουν αρνητικά τις καταναλωτικές δαπάνες για τα προϊόντα του ομίλου, ιδίως στην Eλλάδα, την Iταλία, το Hνωμένο Bασίλειο και τις Hνωμένες Πολιτείες.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ