Ο πρόεδρος του ΣΕΒ τα βάζει με το πελατειακό κράτος και ζητάει τομές.
Aπό ποιους και γιατί κατακρίνεται. Oι φιλοδοξίες του και το Fund Damma που βρέθηκε σε τέλμα
Ένας από τους γνωστότερους παλαιάς κοπής επιχειρηματίες έλεγε πως την κάστα των βιομηχάνων ή την αντιπαθείς σφόδρα ή γίνονται οι καλύτεροί σου φίλοι. Και αυτό επειδή οι περισσότεροι εξ αυτών έχουν ξεκινήσει την επιχειρηματική τους διαδρομή με λίγα, γνωρίζουν τις δυσκολίες της ζωής από πρώτο χέρι, αλλά γίνονται «μισητοί» στο ευρύ κοινό όταν αρχίζουν να παράγουν υπερκέρδη.
Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος ανήκει στην κατηγορία εκείνη που κάθε κίνησή του, είτε ως επιχειρηματίας ή ως πρόεδρος του ΣΕΒ, προκαλεί αίσθηση και γίνεται αντικείμενο θετικής ή αρνητικής κριτικής. Οι δημόσιες παρεμβάσεις του που οι περισσότερες καταλήγουν στο ότι ανακυκλώνεται ένα κράτος- Λεβιάθαν, ένα υδροκέφαλο και πελατοκεντρικό Δημόσιο, το οποίο καλλιεργεί ένα άκρως εχθρικό και αντιεπενδυτικό περιβάλλον, αποτελούν σημείο αναφοράς για τις επιχειρηματικές και πολιτικές εξελίξεις.
Στηλιτεύει τα κακώς κείμενα, προτείνει μέτρα και λύσεις, προάγει την ανάγκη «ανοίγματος» της χώρας προς τους ξένους επενδυτές. Για τους επικριτές του ωστόσο, οι νουθεσίες προς τις κυβερνήσεις με πολιτικό λόγο δεν κρύβουν τίποτε άλλο παρά έναν μύχιο πόθο να ασχοληθεί στο μέλλον με την πολιτική, αν και ο ίδιος ουδέποτε έχει εκφράσει ανοιχτά τέτοιου είδους φιλοδοξίες.
Άλλοι πάλι, ακόμη και από την «συνομοταξία» των επιχειρηματιών, υποστηρίζουν πως έχουν για «φωνή» τους έναν πρόεδρο στον ΣΕΒ, που ο ίδιος δεν είναι πλέον βιομήχανος (αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό). Η πώληση της ΔΕΛΤΑ πριν από τέσσερα χρόνια στην MIG του Ανδρέα Βγενόπουλου είχε προκαλέσει άλλωστε αναταράξεις, με ορισμένους να τονίζουν πως «θυσίασε» την οικογενειακή επιχείρηση στον βωμό του υψηλού τιμήματος που αποκόμισε. Κανείς ωστόσο δεν παραγνωρίζει πως από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε το «τιμόνι» του Συνδέσμου, πέτυχε σημαντικές κατακτήσεις.
Αν αναλογιστεί πως η ηλεκτρική καρέκλα του προέδρου στην δεκαετία του ’90 και στην ανατολή του 2000, είχε ταυτιστεί με ανθρώπους που διέθεταν κομματική ταυτότητα και ο ΣΕΒ θεωρείτο το «μαγαζάκι» των εκάστοτε κυβερνήσεων, ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος κατόρθωσε να αποτινάξει από πάνω του κάθε ταύτιση με κομματικές σκοπιμότητες. Επίσης, κατάφερε να ανοίξει τους… ορίζοντες του Διοικητικού Συμβουλίου πέρα από τα στενά όρια της βιομηχανίας και να εισέλθουν σε αυτό τραπεζίτες, κατασκευαστές, επιχειρηματίες της πληροφορικής, της παροχής υπηρεσιών, των ΜΜΕ κ.α.
Αντιθέσεις
Ο πρόεδρος του ΣΕΒ με το άτεγκτο ύφος αποτελεί μια γεμάτη αντιθέσεις προσωπικότητα. Δεν συμπαθεί το πολιτικό σύστημα, αλλά διαθέτει ισχυρά πολιτικά ερείσματα και διασυνδέσεις στους «κόλπους» των δύο μεγάλων κομμάτων. Αν και αντιμετώπισε προβλήματα από την εποχή της διακυβέρνησης του Κώστα Καραμανλή, εκφράζοντας συχνά την δυσαρέσκειά του για την καθυστέρηση στην προώθηση καίριων για την χώρα και την επιχειρηματικότητα μεταρρυθμίσεων, με τους υπουργούς Οικονομικών, Γιώργο Αλογοσκούφη και Γιάννη Παπαθανασίου διατηρούσε άριστες σχέσεις.
Επί ΠΑΣΟΚ, συμπαθεί και διατηρεί καλές σχέσεις με τους υπουργούς στους οποίους αναφέρονται οι παραγωγικές τάξεις, τον Ευάγγελο Βενιζέλο και τον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, αλλά τα… βάζει με τα μέλη της κυβέρνησης που δεν «τρέχουν» τις αποκρατικοποιήσεις και που με τους νόμους που ψηφίζουν αναπαράγουν ένα γραφειοκρατικό καθεστώς που πολλές φορές έχει καυτηριάσει ως ανασταλτικό παράγοντα για την έλευση νέων επενδυτών στην χώρα μας.
Μόλις προχθές πραγματοποίησε μια ακόμη παρέμβαση, αυτή την φορά για το φορολογικό σύστημα, υποστηρίζοντας πως το ήδη υπάρχον ευνοεί αντί να καταπολεμά την φοροδιαφυγή, ότι οι υψηλοί συντελεστές φορολόγησης αποτελούν ένα «ληστρικό» μέτρο που αυξάνουν την κοινωνική αγανάκτηση και προτείνει δέκα αλλαγές- τομή για να επιτευχθεί η φορολογική συνέπεια και να αυξηθούν τα έσοδα του Δημοσίου.
Γενικότερα ο ίδιος πιστεύει πως η οικονομική κρίση που βιώνει η Ελλάδα αυτή την στιγμή είναι η τελευταία της ευκαιρία για να αναδιοργανωθεί, να διορθώσει λάθη δεκαετιών και να… αναγεννηθεί από τις στάχτες της. Ταυτόχρονα, ενώ στηλιτεύει τους επιχειρηματίες εκείνους που δεν στηρίζουν την χώρα στη δύσκολη στιγμή, ο ίδιος, σύμφωνα με τους πολέμιούς του, επέλεξε για έδρα του fund του, Damma Holdings το Λουξεμβούργο. Και στο βάθος κόμμα;
Άνθρωπος της πράξης και του αποτελέσματος ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, έχει τη στόφα του επιχειρηματία που θέλει να χειρίζεται κρίσιμες καταστάσεις, ακόμη και αν αυτές αφορούν τον δημόσιο βίο και τα κοινά και όχι τα στενά όρια του επιχειρείν. Τα χαρακτηριστικά αυτά και το γεγονός ότι είναι ένας επιχειρηματίας που προέρχεται από τον χώρο της βιομηχανίας, γνωρίζει από μέσα τη λειτουργία και τις στρεβλώσεις της αγοράς, και διαθέτει πολιτικό λόγο, τον φέρουν να ηγείται στο μέλλον ενός πολιτικού μορφώματος που θα αποτελείται από εξωκοινοβουλευτικούς παράγοντες.
Πολλοί είναι άλλωστε εκείνοι που τον προτρέπουν να προχωρήσει σε μια τέτοια κίνηση. Άνθρωποι που τον ξέρουν καλά, τονίζουν ότι δεν θα αρνηθεί «να κάνει το καθήκον του» σε περίπτωση μιας εθνικής κρίσης. Το fund Δύο χρόνια μετά την πώληση της Vivartia ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος ίδρυσε στο Λουξεμβούργο το fund Damma Holdings, συστρατεύοντας στο πλευρό του μερικά από τα πιο ηχηρά ονόματα της ελληνικής επιχειρηματικής και εφοπλιστικής «αφρόκρεμας», μεταξύ των οποίων ακούγονται εκείνα των Ευ. Μυτιληναίου, Θανάση Λαβίδα κ.α, με τους οποίους διατηρεί και φιλικές σχέσεις.
Με μετοχικό κεφάλαιο κοντά στα 600 εκατ. ευρώ ο πρόεδρος του ΣΕΒ αναζητά επενδυτικές ευκαιρίες προκειμένου να τοποθετηθεί, με το κέντρο βάρους να πέφτει κυρίως στην ελληνική αγορά. Ωστόσο από τότε που ξέσπασε η οικονομική κρίση, οι επενδυτικές κινήσεις έχουν μετριαστεί, με αποτέλεσμα πολλοί να μιλούν για πενιχρές επιδόσεις και ένα ακόμη μετέωρο βήμα του Δασκαλόπουλου μετά την πώληση της Vivartia. Ωστόσο, όσοι τον γνωρίζουν καλά τονίζουν πως διατηρεί την συγκεκριμένη «αμυντική» τακτική περιμένοντας την κατάλληλη χρονική στιγμή.
Eξάλλου, έτσι ενεργεί πάντα. O Δασκαλόπουλος περιμένει να ωριμάσουν τα πράγματα και μετά από περίοδο σιωπής βγαίνει και ταράζει τα νερά. Άλλωστε δέκα μεγάλοι όμιλοι που τον θέλουν για συνέταιρό τους, έχουν καταθέσει προσφορές για συνεργασία. Πρόκειται για εταιρείες τροφίμων, από γαλακτοβιομηχανίες και πτηνοτροφικές επιχειρήσεις μέχρι πολυεθνικές εισαγωγικές εταιρείες, αλλά και ομίλους που δραστηριοποιούνται στα χρηματοοικονομικά και τις τηλεπικοινωνίες, μέχρι το λιανεμπόριο, τα καλλυντικά και τα φάρμακα.
Η πιο γνωστή επένδυση της Damma Holdings είναι η δημιουργία της εταιρείας Milgauss Ltd στην Κύπρο, θυγατρική της Κορρές, όπου ο όμιλος Κορρέ ελέγχει το 17% και το υπόλοιπο το fund του Δασκαλόπουλου, ενώ λέγεται ότι εκείνος άνοιξε τον δρόμο για τη συνεργασία του Γιώργου Κορρέ με την αμερικανική Johnson&Johnson. Το όνομα του προέδρου του ΣΕΒ είχε εμπλακεί πριν από λίγο καιρό και στα ποδοσφαιρικά δρώμενα, αφού παράγοντες της ΠΑΕ Παναθηναϊκός ήθελαν να του πουλήσουν το 25% των μετοχών, αλλά ο Δασκαλόπουλος δεν ήθελε να εμπλακεί με τους «νόμους» των γηπέδων.
Μανιώδης Συλλέκτης
Στόχος να ιδρύσει μουσείο για τα έργα του στην Αθήνα
Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος εκτός από «μαθήματα» στους πολιτικούς και τους επιχειρηματίες, διδάσκει και πώς ένας Έλληνας συλλέκτης μεταμορφώνεται σταδιακά στο βαρύ πυροβολικό της σύγχρονης αγοράς έργων τέχνης ανά τον πλανήτη. Και αν ο πρόεδρος του ΣΕΒ με το αυστηρό και το άτεγκτο παρουσιαστικό του δε θυμίζει σε τίποτε τους εκκεντρικούς συλλέκτες, ωστόσο τους συναναστρέφεται. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως μαζί με τον Δάκη Ιωάννου και τον Γιώργο Δαυίδ της Coca Cola 3 Ε συγκαταλέγεται μεταξύ των 100 ισχυρότερων προσωπικοτήτων της τέχνης.
Η διάσημη συλλογή του, η οποία αποτιμάται σε μερικές δεκάδες εκατομμυρίων δολαρίων εκτίθεται σε ορισμένα από τα σπουδαιότερα μουσεία του κόσμου. Η αρχή έγινε στο Λονδίνο στις αρχές του έτους, ενώ συλλεκτικά «κομμάτια» σπουδαίων ζωγράφων εκτέθηκαν από τον Απρίλιο μέχρι και το τέλος Σεπτεμβρίου προς τέρψιν του φιλότεχνου κοινού στο διάσημο μουσείο Guggenheim στο Μπιλμπάο της Ισπανίας.
Ως μέλος της International Director’s Councils του Guggenheim Museum και της Tate Gallery, το περιοδικό «Economist» έχει κάνει πολλές φορές μνεία στον «Έλληνα μεγιστάνα, ο οποίος δαπάνησε 1,5 εκατ. δολάρια για να αγοράσει το γλυπτό Flight Fantasy του David Hammons. Η αγάπη του για τα αριστουργήματα της τέχνης τον οδήγησαν και στο να συμπεριλάβει ως έναν από τους σκοπούς του fund του, Damma Holdings και την χρηματοδότηση πολιτιστικών εκδηλώσεων, αν και είναι γεγονός ασυνήθιστο για τα ελληνικά δεδομένα.
Στόχος του είναι κάποια στιγμή να ιδρύσει το δικό του μουσείο σύγχρονης τέχνης στην Αθήνα, όπου θα εκθέσει την προσωπική του συλλογή και το οποίο θα γίνει σημείο συνάντησης των συλλεκτών ανά τον κόσμο. Ο ίδιος συμμετέχει σε μερικές από τις μεγαλύτερες δημοπρασίες οίκων σε Ευρώπη και Αμερική για την απόκτηση σπάνιων έργων ή αναλαμβάνει χορηγίες σχετικών εκδηλώσεων και εκθέσεων.
Άλλωστε τόσο στο σπίτι του, όσο και στον χώρο, όπου στεγάζονται οι νέες επιχειρηματικές του δραστηριότητες στο Μαρούσι, τα έργα τέχνης από την προσωπική του συλλογή κατέχουν δεσπόζουσα θέση.
Αναταράξεις μετά την πώληση
Οι «ψυχρές» σχέσεις με τον Θεοδωρόπουλο ελέω Vivartia Η πώληση της Vivartia στον Ανδρέα Βγενόπουλο πριν από τέσσερα χρόνια μπορεί να δημιούργησε «πολιτισμικό και επιχειρηματικό σοκ», αφού λίγοι πίστευαν πως ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος θα «απαρνιόταν» την οικογενειακή επιχείρηση, η οποία ξεκίνησε από ένα μικρό γαλακτοπωλείο στα Εξάρχεια και γιγαντώθηκε στον κολοσσό της ΔΕΛΤΑ, όμως, έγινε και η αιτία για να διαταραχθούν οι φιλικοί του δεσμοί με τον πρώην συνέταιρό του, Σπύρο Θεοδωρόπουλο.
Ακόμη και σήμερα οι σχέσεις τους δεν έχουν αποκατασταθεί πλήρως και τα τελευταία χρόνια οι πληροφορίες θέλουν να διάγουν περίοδο ψυχρότητας. Ο Σπύρος Θεοδωρόπουλος φέρεται να μην του συγχώρεσε ποτέ ότι προχώρησε στην συμφωνία με τον Ανδρέα Βγενόπουλο, χωρίς να τον έχει ενημερώσει προηγουμένως. Χαρακτηριστικό είναι πως στη μίνι γιορτή που διοργανώθηκε στο γραφείο του Δασκαλόπουλου στις τότε εγκαταστάσεις της ΔΕΛΤΑ, λίγο αφότου οι δύο άντρες είχαν δώσει τα χέρια, ενώ όλοι του έδιναν συγχαρητήρια για το υψηλό τίμημα των 450 εκατ. ευρώ που έδωσε την επιχείρηση, ο μόνος κακόκεφος ήταν ο Θεοδωρόπουλος. Είπε μόνο δύο λόγια αβροφροσύνης και αποχώρησε. Οι δρόμοι τους ωστόσο δεν αποκλείεται να συναντηθούν και πάλι στον ΣΕΒ.
Κάποια σενάρια φέρουν το «αφεντικό» της Chipita να σκέφτεται επιστροφή στον Σύνδεσμο και μάλιστα ακόμη και την διεκδίκηση της προεδρίας. Σε σιβυλλική του δήλωση μετά από ερώτηση για το αν θα τον ενδιέφερε κάτι τέτοιο, υποστήριξε πως «δεν μου το έχουν προτείνει», αφήνοντας όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά. Οπότε και αυτό σημαίνει πως θα… διασταυρώσει τα ξίφη του με τον κ. Δασκαλόπουλο. Η απόφαση του Δημήτρη Δασκαλόπουλου να πουλήσει την εταιρεία που ίδρυσε ο πατέρας του Αριστείδης στην MIG μόνο εύκολη δεν ήταν.
Απλώς ως θιασώτης της φιλοσοφίας πως για να αναπτυχθεί κάποιος πρέπει να επεκτείνεται σε νέους κλάδους και νέα προϊόντα την κατάλληλη χρονική στιγμή προχώρησε στο μεγάλο βήμα. Και ας είπαν οι πολέμιοί του πως το έκανε για να εισπράξει το παχυλό τίμημα. Άλλωστε από τη στιγμή που με τον Ανδρέα Βγενόπουλο γνωρίζονται πάνω από μια δεκαετία και διατηρούν φιλία ετών, ήξερε πως αφήνει την εταιρεία του σε καλά χέρια με στόχο να μετατραπεί σε μια από τις μεγαλύτερες ελληνικές εταιρείες τροφίμων. Ο ίδιος πιστεύει επίσης πως πλέον οι επιχειρήσεις δεν πρέπει να ταυτίζονται μόνο με έναν ιδιοκτήτη ή μεγαλομέτοχο, αλλά με ηγέτες. Και ηγετικές φυσιογνωμίες δεν είναι μόνο οι ιδιοκτήτες των ομίλων.