Η σχέση της σερραϊκής γαλακτοβιομηχανίας με τον… Λευκό Οίκο, το «κασάτο», το DNA της ανθεκτικότητας και της καινοτομίας που έδωσε ο ιδρυτής της
Ο μοναδικός αίγαγρος κρι-κρι δεν έχει, ουσιαστικά, θηρευτές. Το κρι κρι είναι «εξοπλισμένο» με κέρατα μήκους 1 μέτρου, έχει ικανότητα αλμάτων μέχρι 8 μέτρων και ζει σε απόκρημνες κορυφές, πολλές φορές με το… τίποτα. Όχι τυχαία, και τα χαρακτηριστικά του ακόμα παραλληλίζονται με την ομώνυμη γαλακτοβιομηχανία. Η Κρι Κρι, ως «αγριοκάτσικο» της αγοράς, μπορεί να μην είναι ένας εντυπωσιακός γίγαντας, όμως έχει «όπλο» τη ρευστότητα και τη συνοχή της ομάδας της, έχει στο DNA της το ένστικτο της επιβίωσης και σκαρφαλώνει με εντυπωσιακά άλματα προς την κορυφή της παγκόσμιας αγοράς.
Ο επικεφαλής της, άλλωστε, ο Σερραίος Παναγιώτης Τσινάβος είναι γεννημένος survivor και το έχει αποδείξει αυτό στη ζωή και στο στίβο των επιχειρήσεων. Ήταν μόλις 6 ετών όταν ο πατέρας του έφυγε από τη ζωή, αλλά κατάφερε να σπουδάσει και όχι μόνο να διατηρήσει αλλά να γιγαντώσει την επιχείρηση που άνοιξε ο Γιώργος Τσινάβος, 66 χρόνια πριν. Και ας ήταν στρωμένος ο δρόμος του με ατυχίες, μπροστά στις οποίες άλλοι θα είχαν καταρρεύσει.
Πολλοί θα φανταστούν ότι πρόκειται για έναν σκληροτράχηλο, «μπαρουτοκαπνισμένο», δύστροπο επιχειρηματία. Η πραγματικότητα θα τους διαψεύσει, αφού και στο ΧΑ -όπου είναι εισηγμένη η Κρι Κρι- συχνά συζητείται το «ζεν» κλίμα που έχει η εταιρία. Όχι μόνο μεταξύ των μελών της οικογένειας, αλλά γενικότερα, αφού ο πάντα χαμογελαστός Π. Τσινάβος έχει αποδείξει πως νοιάζεται για τους ανθρώπους της Κρι Κρι, όχι «μόνο» φτιάχνοντας παιδικούς σταθμούς για τα παιδιά τους, αλλά στηρίζοντάς τους και στις πιο σκοτεινές, δύσκολες εποχές.
Truman Story
Με τον κρητικό αίγαγρο η σύνδεση της Κρι Κρι είναι τυχαία, όμως, κατά ένα περίεργο τρόπο, συνδέθηκε το DNA της με αυτόν. Rewind λοιπόν στη γέννησή της, το 1950, όταν και ξεκινά η πραγματικά συναρπαστική ιστορία της Κρι Κρι. Τότε, η Ελλάδα έχει μόλις βγει από τον πόλεμο και προσπαθεί να ορθοποδήσει με το Πακέτο Μάρσαλ.
Ένας Χανιώτης, ο Ευτύχης Πρωτοπαπαδάκης, αποφασίζει, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για τη βοήθεια από την άλλη άκρη του Ατλαντικού, να δωρίσει στον Αμερικανό πρόεδρο, Χάρι Τρούμαν, ένα «αγρίμι», ένα κρι-κρι που είχε βρει και μεγαλώσει ο ίδιος. Ο Τρούμαν το δέχεται και αυτό που ακολουθεί είναι πρωτόγνωρο: Στην Κρήτη διοργανώνεται πολυήμερο γλέντι για το «αγρίμι» που πάει στα ξένα, στην Αθήνα κάνει… παρέλαση σε κάμπριο και, όταν φτάνει στις ΗΠΑ, διασχίζει τους δρόμους της Ουάσινγκτον με αυτοκινητοπομπή, μέσα σε φορτηγό με (ελληνικές και αμερικανικές) σημαίες και πανό που γράφουν “Welcome Kri Kri”. Οι Αμερικανοί, το «βαφτίζουν» κρι κρι από το Kre-tan Creature. Το ενδιαφέρον για το πλάσμα είναι τεράστιο και κυριαρχεί στα αμερικανικά ΜΜΕ της εποχής.
Την ίδια περίοδο (1954), ο δαιμόνιος Ηπειρώτης Γιώργος Τσινάβος έχει ανοίξει ένα μικρό ζαχαροπλαστείο στις Σέρρες, που παράγει παγωτά και είδη ζαχαροπλαστικής στην περιοχή. Μέσα σε αυτή την μικρή επιχείρηση ο ίδιος μαθαίνει την τέχνη του γάλακτος και ξεκίνησε να δημιουργεί διάφορα παρασκευάσματα. «Κεφαλαιοποιώντας» τον διεθνή… χαμό με το κρι κρι τότε, αποφασίζει να δώσει αυτό το όνομα στην επιχείρησή του, για να προωθήσει ένα καινούριο προϊόν, το οποίο και θα έμενε στην ιστορία.
«Έγινα κασάτο», είναι η φράση που έχει επικρατήσει για κάποιον που κρυώνει. Προέρχεται από το διάσημο «παγωτό κασάτο» που λάνσαρε το ’54 ο Γιώργος Τσινάβος και αποτέλεσε την βάση για την επιχείρηση που στήθηκε στη συνέχεια. Ήταν ένα σάντουιτς με βάφλες και γάλα και ήταν το πρώτο προϊόν που έβγαλε ο πατέρας του σημερινού προέδρου.
Τα «κασάτα» τοποθετούνταν σε ειδικά κασελάκια με πάγο και αλάτι, τα οποία «φορτώνονταν» οι πωλητές και πούλαγαν ως πλανόδιοι. Γρήγορα, το κασάτο της Κρι Κρι έγινε διάσημο σε όλη την Ελλάδα. Και, τη δεκαετία του ’60, όταν τοποθετούνται τα πρώτα ηλεκτρικά ψυγεία με παγωτά στην περιοχή των Σερρών, ο Γιώργος Τσινάβος αποφασίζει να μεταφερθούν σε ιδιόκτητους χώρους. Δεν θα προλάβει να χαρεί την επιτυχία. Θα φύγει από τη ζωή, σε ηλικία μόλις 35 ετών.
Πίσω στις ΗΠΑ, ο αίγαγρος δεν έζησε πολύ στην αμερικανική πρωτεύουσα. Δεν κατάφερε να εγκλιματιστεί. Η συνονόματή του, εταιρία, ωστόσο, συνεχίζει τα άλματα και ο πρόεδρός της, συχνά ταξιδεύει στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, αναζητώντας συνεργασίες, μιας και η αγορά γιαουρτιού, εκεί, είναι γιγαντιαία και αναπτυσσόμενη…
Από τη στάχτη
Ίσως, τελικά, η Κρι Κρι να είναι αρκετά πιο σκληροτράχηλη από το κρι κρι στο οποίο οφείλει το όνομά της. Γιατί δεν είναι λίγες οι φορές που αναλυτές, επιχειρηματίες και άλλοι έχουν προεξοφλήσει το τέλος της, για να διαψευστούν, αφού τη βλέπουν να γεννιέται -κυριολεκτικά- από τις στάχτες της, ισχυρότερη.
Όπως έγινε ανήμερα τα Χριστούγεννα του 2013. Τότε, το εργοστάσιο παραγωγής γιαουρτιού στις Σέρρες κάηκε ολοσχερώς. Ήταν η εποχή που η εταιρία επιχειρούσε δυναμική επέκταση στο εξωτερικό, ενώ στην Ελλάδα, μέσα σε μια δεκαετία είχε αμφισβητήσει ανοιχτά των κυριαρχία των «μεγάλων» της αγοράς γάλακτος, κερδίζοντας μερίδιο 11% στο γιαούρτι.
Η ανάκαμψη, φαινόταν αδύνατη. Ο Παναγιώτης Τσινάβος, το πήρε κυριολεκτικά πάνω του. «Θα τα καταφέρουμε. Μπορεί η φωτιά να έκαψε τις εγκαταστάσεις μας, αλλά άναψε ακόμα περισσότερο την πίστη, την θέληση και το όραμα των ανθρώπων μας», έλεγε και, την επόμενη της πυρκαγιάς, μπροστά στις κάμερες δήλωνε ότι το εργοστάσιο θα ξαναχτιστεί σε 7 μήνες και ότι θα είναι καλύτερη από αυτή που έγινε στάχτη. Με τους ειδικούς να δίνουν «τουλάχιστον ενάμιση χρόνο» για να ξαναχτιστεί η μονάδα, πολλοί ήταν αυτοί που γέλασαν τότε.
Όμως ο Παναγιώτης Τσινάβος είχε σχεδιασμένο το «θαύμα». Στις 11 Αυγούστου είχε πει ότι θα κάνει εγκαίνια, στις 13 άρχισε τη λειτουργία το νέο εργοστάσιο των 12 χιλιάδων τ.μ., με ό,τι πιο σύγχρονο τεχνολογικά, με διπλάσια σε σχέση με πριν δυναμική παραγωγής και με τους ίδιους εργαζόμενους.
Αναγεννημένη από τις στάχτες της, κυριολεκτικά, η Κρι Κρι, ξαναπήρε την παραγωγή που είχε δώσει «φασόν» σε ανταγωνιστές της για να μη μείνει εκτός αγοράς και ανακοίνωσε συμφωνίες για ξένες αγορές.
Και, τότε ήταν που ήρθε ένα ακόμα χτύπημα. Μόλις είχε κλείσει το deal για την είσοδο της Κρι Κρι στην τεράστια αγορά της Ρωσίας με τις μεγάλες προοπτικές, προέκυψε το ρωσικό εμπάργκο, το οποίο ανέκοψε την υλοποίηση συμφωνιών για εξαγωγές εκεί. Ο Π. Τσινάβος, απλά έβαλε το σχέδιο σε “hold”, δίνοντας έμφαση κυρίως τις αγορές της Ευρώπης αλλά και του Ιράκ.
Ακούγεται κλισέ, αλλά ο Παναγιώτης Τσινάβος συνηθίζει να λέει αυτό που είναι απτή πραγματικότητα για την Κρι Κρι: Ότι καταφέρνει να μετατρέψει την απειλή σε ευκαιρία.
Έτσι, από το 1982 που ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο τμήμα Xημικών Mηχανικών του A.Π.Θ. με μετεκπαίδευση στο Mιλάνο της Iταλίας σε θέματα τεχνολογίας του γάλακτος και ανέλαβε την Κρι Κρι, της διεύρυνε τους ορίζοντές, την έβαλε στο χρηματιστήριο (το 2003) και τη μετέτρεψε σε έναν εκ των leaders της αγοράς, εξάγοντας το 40% της παραγωγής της -κυρίως γιαούρτι- συνολικά σε 30 χώρες. Και, απ’ ότι φαίνεται, έχει πολύ δρόμο ακόμα μπροστά…
ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ ΤΟΥ Π. ΤΣΙΝΑΒΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΙΝΑ
Η πανδημία της… έκανε καλό
Η λογική λέει ότι η κρίση της πανδημίας και το lockdown θα έφερνε πίεση (και) στην Κρι Κρι, όπως έκανε άλλωστε σε όλες τις βιομηχανίες. Όμως αυτό δε συνέβη. Ο Παναγιώτης Τσινάβος λέει πως τα ποσοστά στις πωλήσεις παγωτού αυξήθηκαν την περίοδο των περιοριστικών μέτρων και της αναγκαστικής παραμονής στο σπίτι, λόγω πανδημίας.
«Η κατανάλωση στο σπίτι για όλη την οικογένεια ήταν αυξημένη ιδιαίτερα κατά την περίοδο του εγκλεισμού και πράγματι ο κόσμος έφαγε περισσότερα παγωτά. Φαίνεται πως είχαμε την ανάγκη από γεύση και δροσιά και επιπλέον ήταν εύκολο να τα προμηθευτεί κάποιος από τα ψυγεία της γειτονιάς επιστρέφοντας στο σπίτι από τον περίπατο που ήταν και η μοναδική έξοδος. Δυστυχώς όμως θα μειωθεί η πώληση στους τουριστικούς προορισμούς», εξηγεί.
Και το ερώτημα, είναι αυτονόητο: Ποιο θα είναι λοιπόν το επόμενο βήμα του survivor; Τιμώντας το… όνομα, η Κρι Κρι σκοπεύει να εκμεταλλευθεί τη, σε βαθμό υστερίας ζήτηση για παγωτό-γιαούρτι στο εξωτερικό και να σκαρφαλώσει στην κορυφή των πωλήσεων. Για να το καταφέρει αυτό, ο Παναγιώτης Τσινάβος στρέφει το βλέμμα του προς τη γιγαντιαία αγορά της χώρας του Δράκου.
«H παγκόσμια αγορά του παγωτού ξεπερνά τα 60 δισ. Από αυτά, τα 20 δισ. αφορούν την ευρωπαϊκή αγορά και το 50% από αυτό είναι προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Aυτή λοιπόν η αγορά είναι και αγορά στόχος για την Kρι-Kρι αφού διαθέτει τεχνογνωσία, σύγχρονη μονάδα παραγωγής και έχει χτίσει σχέσεις μέσω του γιαουρτιού με τους μεγαλύτερους λιανέμπορους της Eυρώπης.
H Kίνα είναι μια τεράστια αγορά και φυσικά μας ενδιαφέρει». Αντιθέτως, εγκαταλείπει το project των περαιτέρω επενδύσεων στη νοτιοανατολική Ασία, λόγω της γεωπολιτικής αστάθειας, ενώ στην «ατζέντα» του μπαίνει και η «πράσινη ενέργεια» (το πλεόνασμα της οποίας θα πωλείται στην ΔEH), με επένδυση στον τομέα των Aνανεώσιμων Πηγών Eνέργειας και πιο συγκεκριμένα, σε ένα σταθμό βιοαερίου που θα χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη τα λύματα του εργοστασίου, παράγοντας ηλεκτρικό ρεύμα.
Ταυτόχρονα, συνεχίζει να επενδύει στην ελληνικότητα των προϊόντων της, ενώ στο πρότυπο της μακρόχρονης συνεργασίας της με την σοκολατοβιομηχανία ION για την παραγωγή «κοινών» κωδικών στο παγωτό, η Kρι Kρι πρόσθεσε αυτή με την βιομηχανία μπισκότων Παπαδοπούλου.
ΟΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΙΝΕΙ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΔΕ ΒΙΑΖΕΤΑΙ
Θα μπει επενδυτής στο.. γαλακτικό χωριό;
Στο γαλακτικό χωριό, στην εύφορη κοιλάδα του Στρυμόνα, η ζωή κυλά πολύ ήρεμα. Αυτό μπορεί να το διαπιστώσει κανείς έστω και διαδικτυακά, αφού μέσω της Κρι Κρι μπορεί κανείς να περιηγηθεί σε αυτό, να χαλαρώσει με τους φυσικούς ήχους της λίμνης Κερκίνης, να γνωρίσει τους ξεχωριστούς «κατοίκους» του χωριού αλλά και να κατεβάσει ονειρεμένες φωτογραφίες. Είναι τέτοια η επιτυχία του «χωριού» που η διοίκηση της εταιρίας σχεδιάζει την κατασκευή ενός θεματικού πάρκου για εκπαιδευτικούς σκοπούς, που θα επισκέπτονται μαθητές από όλη την Eλλάδα για να κατανοήσουν την αξία του ελληνικού γάλακτος και των προϊόντων που παράγονται από αυτό.
Σχέδια όμως, δεν υπάρχουν μόνο για το… γαλακτικό χωριό, αλλά για την Κρι Κρι, γενικότερα. Η οικογένεια Τσινάβου (Παναγιώτης, CEO και τα παιδιά του Γιώργος Τσινάβος-Sales/Operations, Νατάσα Τσινάβου-Brand Manager) ελέγχει το 74% της εταιρίας και έχει στο χρηματιστήριο ένα free float της τάξης του 26%. Για κάποιους, θεωρείται θέμα λίγου χρόνου η είσοδος στρατηγικού επενδυτή (με εξαγορά μικρών ποσοστών από τα τρία μέλη) στην εταιρία.
Ο ίδιος πρόεδρος, διευθύνων σύμβουλος και μεγαλομέτοχος της εταιρίας άλλωστε, το έχει κάνει σαφές, μιλώντας στη “Deal”, ότι «φυσικά είμαστε ανοιχτοί σε νέους επενδυτές, με στόχο να βελτιώσουμε την εμπορευσιμότητα της μετοχής». Από την άλλη, αυτό δεν σημαίνει ότι για να γίνει κάτι τέτοιο δεν θα υπάρχουν προϋποθέσεις.
«Δεν ψάχνουμε», έχει πει ο κ. Τσινάβος, καθώς συνεργασία θα προκύψει κάτω από προϋποθέσεις που θα δώσουν σημαντική ώθηση στην εταιρία. Με τους μετόχους να είναι ευχαριστημένοι και το κλίμα να χαρακτηρίζεται «ιδανικό» στις Γ.Σ., η διοίκηση δεν… βιάζεται να προχωρήσει σε εκχώρηση ποσοστού, αφού η εταιρία επενδύει συνεχώς, έχει ελάχιστο δανεισμό, σημαντική ανάπτυξη και είναι κερδοφόρα. Ομοίως, η Κρι Κρι δεν ενδιαφέρεται να προχωρήσει σε εξαγορά άλλης εταιρίας, αφού, όπως έχει εξηγήσει, «η ελληνική αγορά είναι πολύ μικρή για μια εταιρεία να διαθέτει πολλά brands στην ίδια κατηγορία».
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ