Η άλλη όψη του νομίσματος στον Ψηφιακό Μετασχηματισμό της χώρας: τα στενά χρονοδιαγράμματα και οι τεράστιες ελλείψεις σε εξειδικευμένο προσωπικό
Του Μιχάλη Κοσμετάτου
Οι ρυθμοί ανάπτυξης του κλάδου της Πληροφορικής στην Ελλάδα έρχονται ώρες, είναι αλήθεια, που υπερβαίνουν ακόμα και τις… δυνατότητες των ίδιων των εταιριών οι οποίες εμπλέκονται στον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας.
Ο τεράστιος όγκος των έργων, σε συνδυασμό με τις σοβαρές ελλείψεις σε εξειδικευμένο προσωπικό, καθίσταται συχνά αιτία για την πρόκληση καθυστερήσεων, χωρίς να θεωρείται η μόνη, με συνέπεια να προκύπτουν ανησυχίες για το αν θα προλάβουν όσοι όμιλοι τα υλοποιούν (Πληροφορικής ή τηλεπικοινωνιών, είτε σε κοινοπραξίες είτε αυτόνομα) τις προθεσμίες για τα μεγαλύτερα από αυτά, που αφορούν τον δημόσιο τομέα και είναι χρηματοδοτούμενα από το Ταμείο Ανάκαμψης. Με τα μέχρι τώρα δεδομένα, υπάρχει χρονικός ορίζοντας έως το 2026, χωρίς να ληφθεί υπόψη το ενδεχόμενο πιθανών παρατάσεων.
Την ίδια ώρα, οι εταιρίες του κλάδου της Πληροφορικής διατηρούν ένα ανεκτέλεστο συμβασιοποιημένων έργων από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα αθροιστικής αξίας άνω των 2 δισ. ευρώ, που ναι μεν τους εξασφαλίζει «δουλειά και χρήμα» για τα επόμενα χρόνια, αλλά ταυτόχρονα παρατηρείται το οξύμωρο αυτό «απόθεμα» να εξελίσσεται πολλές φορές σε… βάρος.
Διότι, στην περίπτωση των διαγωνισμών για τα projects ψηφιοποίησης του Δημοσίου οι απορροφήσεις των σχετικών κονδυλίων αργούν, ενώ οι τεχνολογικές επιχειρήσεις υποχρεώνονται σε πλήθος προσλήψεων ή ακόμα και να δανείζονται για να τα τρέξουν, και παράλληλα να μπορέσουν ανταποκριθούν στην υψηλή ζήτηση από χιλιάδες επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα ή και το εξωτερικό για τις πιο διεθνοποιημένες από αυτές ως προς τις δραστηριότητές τους, με αποτέλεσμα να αυξάνουν τα κόστη λειτουργίας τους, όπως και τα αντίστοιχα χρηματοοικονομικά, δίχως να συμβαίνει το ίδιο με τα έσοδά τους από τη συγκεκριμένη πηγή.
Μοιραία, δημιουργείται ένας προβληματισμός, καθώς οι… πληροφορικάριοι αισθάνονται ότι βρίσκονται μπροστά σε Συμπληγάδες Πέτρες, τις οποίες θα πρέπει να επιταχύνουν για να τις περάσουν και να αποφύγουν την ασφυκτική πίεση που τους ασκείται, αλλά και τον κίνδυνο να συνθλιβούν από αυτές.
Δεν είναι τυχαίο ότι κορυφαία στελέχη μεγάλων ομίλων Πληροφορικής δεν δίστασαν το τελευταίο χρονικό διάστημα να παραδεχτούν και ανοικτά σε διάφορες συζητήσεις ότι υπάρχει πράγματι αυτός ο προβληματισμός για τα χρονοδιαγράμματα και τις πληρωμές των ψηφιακών έργων του RRF για το Δημόσιο, λέγοντας σε μια χαρακτηριστική περίπτωση ότι «οι ευκαιρίες στο εξωτερικό, από την αγορά της Πληροφορικής, είναι περισσότερες, τελικά, σε σχέση με την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα».
ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ
Το θέμα των καθυστερήσεων στα έργα αυτά έχει θιγεί και από αρμόδιους φορείς, για παράδειγμα από τη διοίκηση της Κοινωνίας της Πληροφορίας, με τον CEO του φορέα Σταύρο Ασθενίδη να προειδοποιεί το τελευταίο δεκαήμερο του Μαΐου ότι ίσως δεν θα δημοπρατηθούν κάποια από αυτά στα τέλη του 2024 με ορίζοντα υλοποίησης πέραν του 2025, απλά γιατί δεν θα προλάβουν να τελειώσουν, και αποκάλυψε ότι θα επιταχυνόταν η προκήρυξη 60 έργων συνολικής αξίας 300 εκατ. ευρώ.
Τις προηγούμενες ημέρες επίσης εκφράσθηκαν αμφιβολίες για την πρόοδο του mega project της ένταξης των δήμων της Ελλάδας στο πρόγραμμα ψηφιακού μετασχηματισμού των ΟΤΑ, που έχει προκηρυχθεί από το 2022, για τις «έξυπνες πόλεις», με προϋπολογισμό 235,28 εκατ. ευρώ, καθώς η διαδικασία προχωρά μόλις για 52 από αυτούς, από ένα σύνολο 350, δηλαδή περίπου για το 1/7!
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, τα συνηθέστερα προβλήματα που αποκαλύπτονται κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης αφορούν θέματα όπως η ποιότητα μελετών, οι λήψεις δικαιολογητικών, η μεταβολή συνομιλητών, οι χρόνοι απόκρισης, οι επικαλύψεις έργων και η κοστολόγηση/διαστασιολόγηση.
Σε άλλα μεγάλα έργα, για παράδειγμα στον giga διαγωνισμό του Ελληνικού Κτηματολογίου για την ψηφιοποίηση έγχαρτων αρχείων σε 390 υποθηκοφυλακεία, συνολικής έκτασης 1 δισ. σελίδων εντύπων κάθε μορφής, με budget 309,8 εκατ. ευρώ, ο οποίος προκηρύχθηκε από τον Νοέμβριο του 2021 και κανείς δεν ξέρει πότε θα… ολοκληρωθεί, η γραφειοκρατία έπαιξε και παίζει τον ρόλο της για τις καθυστερήσεις που διαπιστώνονται, με την υπογραφή των συμβάσεων να πηγαίνει μήνες πίσω προτού δοθεί το οριστικό «πράσινο φως» για την έναρξη της υλοποίησής του εμβληματικού project.
Κάθε νόμισμα διαθέτει δύο όψεις. Στα έργα Πληροφορικής, οι χαμηλές ταχύτητες στους διαγωνισμούς του Δημοσίου αποτελούν τη… δεύτερη από αυτές, με τον ιδιωτικό τομέα να είναι αυτός που κυρίως ενισχύει την ανάπτυξη του κλάδου, με αιχμή το επιχειρηματικό λογισμικό (business software).
Τα «χρυσά» έσοδα και τα κέρδη για την πλειονότητα των εταιριών Πληροφορικής προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από έργα ψηφιακού μετασχηματισμού επιχειρήσεων οργανισμών όλων των κατηγοριών μεγέθους, αλλά και από το εξωτερικό.
Συνολικά, υπολογίζεται ότι υπάρχει μια «πίτα» κοντά στα 12 δισ. ευρώ σε βάθος δεκαετίας (τα 2 δισ. ευρώ αναλογούν στα έργα ψηφιοποίησης αρχείων του Δημοσίου) και το ερώτημα είναι αν οι εμπλεκόμενοι όμιλοι Πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών θα καταφέρουν να αντέξουν στις πιέσεις μέχρι τέλους και να φέρουν σε πέρας την αποστολή τους, προτού γίνει «μπούμερανγκ» όλο αυτό…
ΟΙ 9 ΣΤΟΥΣ 10 ΨΑΧΝΟΥΝ ΓΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ
Πόσες χιλιάδες θέσεις εργασίας λείπουν από την αγορά
Οι ελλείψεις σε εξειδικευμένο δυναμικό χτυπούν «κόκκινο» για τον κλάδο της Πληροφορικής, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Μια πικρή αλήθεια για την εγχώρια αγορά είναι ότι παραμένουν κενές χιλιάδες θέσεις εργασίας σε εταιρίες και ομίλους κάθε μεγέθους στον ευρύτερο τεχνολογικό τομέα, παρά το γεγονός ότι οι μισθοί που προσφέρονται έχουν φτάσει στα ύψη, την ώρα που τρέχουν πολλά έργα παράλληλα και θα πρέπει να ολοκληρωθούν και να παραδοθούν «στην ώρα τους».
Ερευνα έδειξε ότι κάθε χρόνο η Ελλάδα «παράγει» περίπου 8.000-8.500 νέους επιστήμονες στον κλάδο της Πληροφορικής, με τις υφιστάμενες ανάγκες να είναι 15.000-16.000, άρα να προκύπτει ένα έλλειμμα 7.000-8.000 θέσεων. Η ίδια μελέτη είχε αναδείξει ως στοιχείο ότι οι 9 στις 10 εταιρίες Πληροφορικής διέθεταν το 2023 κενές θέσεις εργασίας.
Οι λύσεις για την κάλυψη των κενών θέσεων εργασίας αναζητούνται στην εκπαίδευση και την ενσωμάτωση νέων εργαζομένων μέσω ακαδημιών ή hubs, σε συνεργασίες με πανεπιστήμια, σε εξαγορές άλλων εταιριών, οι οποίες, μεταξύ άλλων, προσφέρουν πρόσβαση σε ολόκληρες ομάδες εξειδικευμένου προσωπικού, σε «μεταγραφές» από άλλους ομίλους και το up-skilling ή re-skilling.
Ο ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ
Ποιοι έχουν στα χέρια τους το «απόθεμα»
«Απόθεμα» δισεκατομμυρίων ευρώ δημιουργούν οι όμιλοι Πληροφορικής στην Ελλάδα, με συνέπεια το πρόβλημα τους να αντιστρέφεται, καθώς δεν ψάχνουν πλέον για… πελάτες, αλλά για προσωπικό, προκειμένου να εξυπηρετήσουν την αυξημένη ζήτηση σε έργα, υπηρεσίες και προϊόντα του τομέα τους στην εποχή του ψηφιακού μετασχηματισμού.
Το ανεκτέλεστο των συμβασιοποιημένων, υπογεγραμμένων έργων που θα πρέπει να υλοποιήσουν αυτή τη στιγμή υπολογίζεται, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η «DEALnews», σε ένα αθροιστικό ποσό πάνω από τα 2 δισ. ευρώ, για τα προσεχή 2-3 έτη, και μάλιστα μόνο για τους βασικούς «παίκτες» της αγοράς. Δηλαδή, δεν υπολογίζονται τα «υπόλοιπα» που έχουν οι μικρότερου μεγέθους και κατά κύριο λόγο μη εισηγμένες εταιρίες Πληροφορικής σε αυτό το «απόθεμα», ούτε και των ομίλων του τηλεπικοινωνιακού κλάδου (ΟΤΕ, Nova, Vodafone).
Οπότε ασφαλώς αυτά τα 2 δισ. ευρώ θα αποδειχθούν… λίγα. Ειδικότερα, αν συνυπολογισθούν οι συμφωνίες των πρωταγωνιστών του business software, όπου δεν έχουν δοθεί στοιχεία, των Epsilon Net, SoftOne και Entersoft, ο πήχης θα πλησιάσει ενδεχομένως και τα 2,5 δισ. ευρώ, αν π.χ. συμπεριληφθούν στον λογαριασμό και τα προβλεπόμενα επαναλαμβανόμενα έσοδα των συμβάσεων (π.χ. για συντήρηση λογισμικών).
Μόνο οι δύο μεγαλύτεροι σε όγκο εσόδων όμιλοι, η ελληνική θυγατρική των Δανών Netcompany – Intrasoft (σ.σ.: η εξαγορά έγινε το 2021, με τίμημα 235 εκατ. ευρώ) «κουβαλά» ένα ανεκτέλεστο έργων 900-950 εκατ. ευρώ και άλλα 550 εκατ. ευρώ η Uni Systems, μέλος του ομίλου Quest.
Πρόσφατα, αποκαλύφθηκε ότι η Space Hellas έχει υπογράψει έργα αξίας άλλων 150 εκατ. ευρώ, η Profile Software 130 εκατ. ευρώ και η ανερχόμενη Q&R 40 εκατ. ευρώ, ενώ προηγουμένως η Ideal Holdings προσδιόρισε το δικό της ανεκτέλεστο στη δραστηριότητα της Πληροφορικής (Byte, Adacom, Netbull) στα 100 εκατ. ευρώ, η μη εισηγμένη Cosmos Business Solutions στα 95 εκατ. ευρώ, η Performance Technologies στα 70-80 εκατ. ευρώ κ.ά.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 26/07/2024)