Η εταιρεία παροχών ψηφιακής ασφάλειας Kaspersky στην τελευταία της έκθεσημε τίτλο «Social credits and security: embracing the world of ratings», καταπιάνεται με το αμφιλεγόμενο ζήτημα του συστήματος «κοινωνικής πιστοληπτικής ικανότητας» (social credit system), την στάση των καταναλωτών απέναντι στις κοινωνικές αξιολογήσεις, καθώς και την ετοιμότητα τους ή μη να γίνουν μέρος ένα τέτοιου συστήματος.
Σύμφωνα με την έκθεση σχεδόν ένας στους πέντε (46%) καταναλωτές έχει ακούσει για το social credit system. Η αυξανόμενη δημοτικότητα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των διαδικτυακών υπηρεσιών οδήγησε σε αύξηση των συστημάτων κοινωνικής βαθμολογίας – αυτοματοποιημένοι αλγόριθμοι με βάση τη συμπεριφορά και την επιρροή των χρηστών στο Διαδίκτυο. Αρχικά, αυτοί οι αλγόριθμοι αξιολόγησης καταναλωτών ενσωματώθηκαν από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, καθώς και από παρόχους ηλεκτρονικού εμπορίου.
Σήμερα, τέτοια συστήματα εφαρμόζονται σε πολλούς άλλους τομείς. Για παράδειγμα, οι κυβερνήσεις και οι οργανισμοί μπορούν να αξιολογήσουν ποια άτομα είναι επιλέξιμα για ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών στον πραγματικό κόσμο. Επιπλέον, με το ξέσπασμα της πανδημίας COVID-19, ο κόσμος ήρθε αντιμέτωπος με την εφαρμογή αυτοματοποιημένων συστημάτων με στόχο τον έλεγχο των κινήσεών τους, της ικανότητάς τους να αγοράζουν αγαθά και της πρόσβασής τους σε κοινωνικές υπηρεσίες. Αλλά είναι οι άνθρωποι πραγματικά έτοιμοι για αυτό και για την προοπτική η εκάστοτε κυβέρνηση μπορεί να παρακολουθεί τη δραστηριότητά τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για λόγους ασφαλείας; Ειδικά όταν για πολλούς καταναλωτές, παραμένει ασαφές πώς λειτουργούν αυτά τα αυτοματοποιημένα συστήματα data-driven υπηρεσιών.
Παρά το ότι αυτά τα συστήματα έχουν τεθεί σε εφαρμογή και γίνονται ολοένα και πιο γνωστά, υπάρχει κάποια αμφισημία σχετικά με το πώς λειτουργούν και πόσο αποτελεσματικά εφαρμόζονται. Το 45% των καταναλωτών αντιμετώπισε προβλήματα στην κατανόηση του τρόπου λειτουργίας ενός τέτοιου συστήματος. Οι άνθρωποι θεωρούν ότι είναι αδύνατο να ανακαλύψουν τη βαθμολογία τους, πώς υπολογίζεται και πώς μπορεί να διορθωθεί εάν υπάρχουν ανακρίβειες. Αλλά επιπλέον, καθώς αυτά τα συστήματα βασίζονται σε αυτοματοποιημένους αλγόριθμους μηχανικής μάθησης, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε ποιες επιλογές κάνουν και αν είναι δυνατόν να βασιστούμε σε αυτούς – ειδικά όσον αφορά την ασφάλεια.
Σύμφωνα με την επισκόπηση της Kaspersky σχετικά με την ασφάλεια των συστημάτων κοινωνικής βαθμολόγησης, τέτοια σχήματα μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε τεχνητό χειρισμό, όπως η μείωση της βαθμολογίας κάποιου για διάφορους σκοπούς. Επιπλέον, όπως και οποιοδήποτε άλλο σύστημα υπολογιστή, είναι ευαίσθητα σε διαφορετικούς τύπους επιθέσεων, είτε στην τεχνική εφαρμογή και στον προγραμματισμό είτε στη μηχανική του συστήματος. Το τελευταίο θα μπορούσε να οδηγήσει στην εμφάνιση ενός νέου τύπου μαύρης αγοράς όπου οι βαθμολογίες των χρηστών μπορούν να μετατραπούν σε πραγματικά χρήματα και το αντίστροφο.
Ωστόσο, αυτό δεν εμποδίζει τους οργανισμούς να συλλέγουν περαιτέρω δεδομένα, ειδικά όταν οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να το αφήσουν να συμβεί. Η έκθεση της Kaspersky αποκαλύπτει ότι πάνω από το 40% των ερωτηθέντων θα μοιράζονταν ευαίσθητα ιδιωτικά δεδομένα για να εξασφαλίσουν καλύτερες τιμές και εκπτώσεις και να λάβουν ειδικές υπηρεσίες. Επιπλέον, οι καταναλωτές είναι πολύ πιο προετοιμασμένοι να μοιραστούν τα προφίλ τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για άλλες πτυχές της καθημερινής τους ζωής. Είναι αξιοσημείωτο ότι τα θέματα ασφάλειας είναι ιδιαίτερα σημαντικά για τους καταναλωτές. Ένας στους δύο ερωτηθέντες (51%) δηλώνει ότι θα ήταν ευτυχής αν η κυβέρνηση παρακολουθεί τη δραστηριότητα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να διατηρήσει τους πολίτες ασφαλείς.
«Οι κυβερνήσεις και οι οργανισμοί ψηφιοποιούνται γρήγορα, γεγονός που τους βοηθά να επωφεληθούν από την τεχνολογία και τα δεδομένα των καταναλωτών με νέους τρόπους. Από τη μία πλευρά, η τεχνολογία και τα δεδομένα βελτιώνουν τις υπηρεσίες τους για τους ανθρώπους, προκειμένου να κάνουν τη ζωή μας ευκολότερη. Από την άλλη, δεν είναι σαφές πόση πρόσβαση σε προσωπικές πληροφορίες και ζωές μπορούν να ζητήσουν, και το πιο σημαντικό, πώς θα τις χειριστούν. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε καταστάσεις παγκόσμιας αυτο-απομόνωσης, όταν οι άνθρωποι δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να βασίζονται σε διαδικτυακές υπηρεσίες. Και επειδή πρέπει να αναλάβουν τον έλεγχο της δημόσιας ζωής σήμερα, οι άνθρωποι ενδέχεται να χάσουν τον έλεγχο της ζωής τους αύριο», σχολιάζει ο Marco Preuss, Διευθυντής της Παγκόσμιας Ομάδας Έρευνας και Ανάλυσης της Kaspersky στην Ευρώπη.
Η Genia Kostka, καθηγήτρια Κινεζικής Πολιτικής στο Freie Universität Berlin, δήλωσε: «Στο παρελθόν, οι ρυθμιστικές αρχές και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στις περισσότερες χώρες δεν συμβάδιζαν με την ταχύτητα με την οποία υιοθετήθηκαν ευρέως τα συστήματα κοινωνικής αξιολόγησης. Σήμερα, ενώ είναι όλο και περισσότερο συνυφασμένα με τον ιστό της καθημερινής ζωής, είναι σημαντικό να συζητήσουμε τους κινδύνους που τα συνοδεύουν, όπως παραβιάσεις της ιδιωτικής ζωής, διακρίσεις και προκαταλήψεις. Οι κοινωνίες πρέπει να συζητούν με ειλικρίνεια και διαφάνεια εάν και πώς θέλουν να χρησιμοποιήσουν τέτοιες τεχνολογίες και, το πιο σημαντικό, από ποιον και για ποιους σκοπούς».
Παρόλο που στο τρέχον ψηφιακό τοπίο μπορεί να φαίνεται ότι η κοινή χρήση προσωπικών πληροφοριών στο διαδίκτυο είναι αναπόφευκτη, η προστασία του απορρήτου, τόσο online and offline, είναι ακόμα εφικτή. Η Kaspersky συμβουλεύει τους καταναλωτές να λάβουν τα ακόλουθα μέτρα για την προστασία τους:
• Να έχετε επίγνωση τι προσωπικές πληροφορίες κοινοποιείτε στο Διαδίκτυο. Ενώ οι ιστότοποι μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν σχεδιαστεί για να μας ενθαρρύνουν να μοιραζόμαστε πληροφορίες με άλλους, τυχόν πληροφορίες που δημοσιεύετε κινδυνεύουν να πέσουν σε λάθος χέρια. Μην ξεχάσετε να διαγράψετε τον λογαριασμό και το ιστορικό σας όπου είναι δυνατόν όταν σταματήσετε να χρησιμοποιείτε μια εφαρμογή ή μια διαδικτυακή υπηρεσία και να ελέγξετε ποιες συνδεδεμένες υπηρεσίες έχουν πρόσβαση στους προσωπικούς σας λογαριασμούς.
• Ο κόσμος μας αλλάζει και αυτό σημαίνει ότι κάθε μέρος της ζωής μας θα μπορούσε να μετρηθεί και να βαθμολογηθεί. Να είστε προσεκτικοί όταν μοιράζεστε τα προσωπικά σας στοιχεία, ώστε να μην σας απαγορευτεί μια υπηρεσία εξαιτίας προηγούμενης συμπεριφοράς.
• Μια διαδικτυακή έρευνα μπορεί να σας δώσει έκπτωση στην αγαπημένη σας μάρκα, αλλά αυτό μπορεί να οδηγήσει μια εταιρεία να μάθει περισσότερα από όσα θέλατε να γνωρίζει για εσάς. Παραμείνετε προσεκτικοί σχετικά με τις διαδικτυακές σας δραστηριότητες.
• Χρησιμοποιήστε μια αξιόπιστη λύση ασφάλειας για ολοκληρωμένη προστασία από ένα ευρύ φάσμα απειλών.
