Οι γεωτρήσεις μέσω των οποίων διοχετεύονται στο υπέδαφος μεγάλες ποσότητες υγρών, είτε για την εξόρυξη υδρογονανθράκων είτε για την άντληση γεωθερμικής ενέργειας, έχουν το δυναμικό να προκαλούν σεισμούς, ορισμένοι από τους οποίους ξεπερνούν τους 5,0 βαθμούς στην κλίμακα Ρίχτερ.
Η επιβεβαίωση των υποψιών που διατυπώνουν εδώ και καιρό επιστήμονες και οργανώσεις έρχεται από τρεις μελέτες που παρουσιάζονται στο τελευταίο τεύχος του Science.
Στην πρώτη από αυτές, ο Ουίλιαμ Έλσγουορθ της αμερικανικής γεωλογικής υπηρεσίας USGS διαπιστώνει ότι οι δονήσεις μεγέθους άνω των 3,0 βαθμών στις κεντρικές και ανατολικές ΗΠΑ έχουν σχεδόν δεκαπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία.
Αποδίδει αυτή την αύξηση στην εξορυκτική δραστηριότητα και μάλιστα ενοχοποιεί τη βιομηχανία ενέργειας για το σεισμό των 5,6 βαθμών που χτύπησε την Οκλαχόμα το Νοέμβριο του 2011 και σκότωσε δύο άτομα.
Ο Δρ Έλσγουορθ επισημαίνει ότι κάθε δραστηριότητα που αφαιρεί πετρέλαιο ή αέριο από μεγάλο βάθος μπορεί θεωρητικά να αποσταθεροποιήσει το υπέδαφος. Εκτιμά όμως ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος έρχεται από τη διοχέτευση υγρού υπό πίεση μέσα σε πορώδη πετρώματα: το υγρό αυτό αυξάνει την πίεση στα πορώδη πετρώματα και μπορεί να λειτουργήσει σαν λιπαντικό σε υφιστάμενα γεωλογικά ρήγματα.
Αυτό συμβαίνει για παράδειγμα στη σχετικά νέα τεχνολογία της υδραυλικής ρωγμάτωσης, στην οποία διοχετεύεται στο υπέδαφος υγρό υπό πίεση, προκειμένου να σπάσουν πορώδη πετρώματα που περιέχουν εγκλωβισμένο αέριο ή πετρέλαιο.
To σχιστολιθικό πετρέλαιο αλλάζει τις ενεργειακές ισορροπίες του πλανήτη
Προηγούμενες μελέτες έχουν συνδέσει την υδραυλική ρωγμάτωση με την πρόκληση σεισμών. Ο Έλσγουορθ όμως επισημαίνει ότι οι σεισμοί αυτοί ποτέ δεν υπερέβησαν τους 3,0 βαθμούς. Εκτιμά ότι ο κίνδυνος δεν έρχεται από την ίδια τη ρωγμάτωση, αλλά από την αποθήκευση του άχρηστου υγρού σε γειτονικές τοποθεσίες, μέσω της διοχέτευσής του σε πορώδη πετρώματα.
Υγρό υπό πίεση χρησιμοποιείται εξάλλου και σε συμβατικές γεωτρήσεις φυσικού αερίου, καθώς και σε εγκαταστάσεις γεωθερμικής ενέργειας, στις οποίες το νερό που διοχετεύεται σε μεγάλο βάθος μετατρέπεται σε ατμό από τη θερμότητα της της Γης και ανεβαίνει στην επιφάνεια όπου χρησιμοποιείται για θέρμανση ή παραγωγή ενέργειας.
Πράγματι, στη δεύτερη από τις τρεις μελέτες, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στη Σάντα Κρουζ εκτιμούν ότι οι γεωθερμικές εγκαταστάσεις του Σάλτον Σι, οι οποίες αντλούν ενέργεια από το διαβόητο ρήγμα του Αγίου Ανδρέα στην Καλιφόρνια, έχουν το δυναμικό να προκαλέσουν δονήσεις.
Στην τρίτη μελέτη, ερευνητές του Πανεπιστημίου Κολούμπια διαπιστώνουν ότι οι μισοί και πλέον σεισμοί άνω των 4,5 βαθμών στις ηπειρωτικές ΗΠΑ συμβαίνουν κοντά σε γεωτρήσεις διοχέτευσης υγρών.
Οι ερευνητές διευκρινίζουν πάντως ότι, από τις 30.000 τοποθεσίες των ΗΠΑ όπου αποθηκεύονται στο υπέδαφος άχρηστα υγρά, μόνο ένα ελάχιστο μέρος εγκυμονεί κίνδυνο.
Συνιστούν στενή παρακολούθηση των περιοχών αυτών έπειτα από ισχυρούς σεισμούς σε απομακρυσμένες περιοχές του πλανήτη, οι οποίοι μπορούν θεωρητικά να αυξήσουν τα φορτία στις περιοχές έγχυσης.
