Στην υλοποίηση έργου τουριστικής ανάδειξης της περιοχής του Ωραιοκάστρου με βάση τα ιστορικά χαρακτηριστικά της περιόδου του Α Παγκοσμίου Πολέμου προχωρούν ο Δήμος Ωραιοκάστρου, η Αναπτυξιακή Μείζονος Αστικής Θεσσαλονίκης-Αναπτυξιακή ανώνυμης εταιρείας ΟΤΑ (ΜΑΘ ΑΑΕ/ΟΤΑ) και το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
Συγκεκριμένα οι παραπάνω φορείς προχώρησαν στη σύναψη τριμερούς Προγραμματικής Σύμβασης για την υλοποίηση του έργου με τίτλο: «Έρευνα και συγκέντρωση στοιχείων και δεδομένων ιστορικής περιόδου Α’ Παγκοσμίου πολέμου, στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Ωραιοκάστρου και προετοιμασία φακέλου προς αναζήτηση χρηματοδότησης για την ωρίμανση και την υλοποίηση παρεμβάσεων ιστορικό-κοινωνικού περιβάλλοντος τοπικών χαρακτηριστικών σημείων ενδιαφέροντος εντός του Δήμου».
Ως προς το ερευνητικό μέρος, θα γίνει αναζήτηση στοιχείων και δεδομένων, προς τεκμηρίωση των υφιστάμενων χώρων και κτισμάτων, ως ιστορικούς τόπους προς αξιοποίηση, για τη δημιουργία Τουριστικής διαδρομής. Θα συνταχθεί έκθεση ιστορικής τεκμηρίωσης με κατάδειξη των σημαντικότερων κτισμάτων και υπαίθριων χώρων προτεινόμενων παρεμβάσεων. Θα ακολουθήσει η σύνταξη γενικού Σχεδίου της τουριστικής διαδρομής, που θα αποτελέσει τον άξονα υλοποίησης του μελλοντικού κατασκευαστικού έργου. Επίσης, θα γίνει καταγραφή και αποτύπωση των σημειακών παρεμβάσεων (μνημεία, περιβάλλοντες χώροι κτισμάτων, υπαίθριοι χώροι της εν λόγω διαδρομής).
Το ερευνητικό ενδιαφέρον για τον Δήμο Ωραιοκάστρου δεν είναι καινούριο, καθώς αποτελεί ήδη αρχαιολογική ζώνη με τη συνύπαρξη πολλαπλών αρχαιολογικών θέσεων (τούμπες, τράπεζες, αρχαίους οικισμούς, νεκροταφεία) αλλά και νεότερων κτιριακών εγκαταστάσεων, πληθώρα στρατιωτικών κτισμάτων, αμυντικών θέσεων και μνημείων ή βιομηχανικών δομών (κάποια εγκαταλελειμμένα, άλλα επαναχρησιμοποιημένα). Μεταξύ αυτών μπορούν να αναφερθούν επιγραμματικά διάφορες βιομηχανικές εγκαταστάσεις, σιδηροδρομικές διασυνδέσεις (σε παλαιότερες θέσεις decauville), λατομεία, οδικά δίκτυα, χαλύβδινες γέφυρες, πολυβολεία, στρατιωτικές νοσοκομειακές εγκαταστάσεις, στρατόπεδα συμμαχικών δυνάμεων του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου με επαναχρησιμοποίηση τους και στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, χαρακώματα, αμυντικές θέσεις από οπλισμένο σκυρόδεμα, από τα οποία κάποια βρίσκονται στην επιφάνεια, ενώ άλλα εντός βραχώδους εδάφους ή ορυγμάτων.
Επιπλέον, εντοπίζονται παρατηρητήρια, υδατόπυργοι, μύλοι-νερόμυλοι, υδραγωγεία, εκκλησάκια, προσφυγικοί οικισμοί από το 1922, που εξελίχθηκαν σήμερα σε τοπικές κοινότητες. Όλο αυτό το σύνολο μνημείων εντάσσεται χρονικά από την κλασική εποχή προ Χριστού αιώνα, έως τον 2Οο αιώνα σήμερα και εκτείνεται από την περιοχή του σημερινού οικισμού Νέας Φιλαδέλφειας, Γαλλικού Ποταμού, ορεινού όγκου Καρδακλή, συμπεριλαμβανομένων των σημερινών οικισμών Πενταλόφου, Μεσαίου, Πετρωτού, Μονολόφου, Μελισσοχωρίου, στο Δήμο Ωραιοκάστρου.
Η γραμμή πολυβολείων ξεκινά από την κοιλάδα του Αξιού, διέρχεται περιμετρικά και εντός του ορεινού όγκου Καρδακλή και καταλήγει στη λίμνη Λαγκαδά (Κορώνεια), περικλείοντας τα περίχωρα της Θεσσαλονίκης. Κάποια από τα μνημεία κτίσματα του Α’ Π.Π. είναι γνωστά, όπως εκείνο των Ρώσων στρατιωτών στον Πεντάλοφο, όμως τα περισσότερα, ακόμη κι αν βρίσκονται κοντά σε οδικούς άξονες, παραμένουν αταύτιστα με την εποχή τους.
Όλα τα παραπάνω έχουν δημιουργήσει ένα αξιόλογο πολυ-πολιτισμικό χώρο με διαφόρων ειδών κοινωνικά συστήματα ανά περιόδους, μεταβαλλόμενα ανά τους αιώνες αλλά πάντα συσχετιζόμενα μεταξύ τους και πρωτίστως συνδεδεμένα με το φυσικό περιβάλλον που τα περικλείει, έπειτα και από τις δικές του μεταβολές στο χρόνο (λόγω κλιματικών αλλαγών ή ανθρώπινων επεμβάσεων).
