Σύμφωνα με τα οριστικά στοιχεία, το 2023 το πλεόνασμα του ταξιδιωτικού ισοζυγίου ανήλθε στα 18.162,0 εκατ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 15.751,5 εκατ. ευρώ το 2022, σημειώνοντας άνοδο κατά 15,3%.
Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στη μεγαλύτερη αύξηση των ταξιδιωτικών εισπράξεων (κατά 2.917,5 εκατ. ευρώ ή 16,5%) από αυτή των ταξιδιωτικών πληρωμών (κατά 507,0 εκατ. ευρώ ή 26,3%) – Διάγραμμα 1. Η άνοδος των ταξιδιωτικών εισπράξεων το 2023, έναντι του 2022, ήταν αποτέλεσμα της αύξησης κατά 20,8% της εισερχόμενης κίνησης μη κατοίκων ταξιδιωτών, καθώς και της μέσης δαπάνης ανά διανυκτέρευση κατά 6,9 ευρώ ή 8,6% (2023: 87,2 ευρώ, 2022: 80,3 ευρώ) – Πίνακας 1.
Αναλυτικότερα, μείωση κατά 3,5% παρουσίασε η μέση δαπάνη ανά ταξίδι (2023: 570,7 ευρώ, 2022: 591,7 ευρώ), καθώς και η μέση διάρκεια παραμονής, η οποία υποχώρησε κατά 11,2% και διαμορφώθηκε στις 6,5 διανυκτερεύσεις (2022: 7,4 διανυκτερεύσεις). Ο συνολικός αριθμός διανυκτερεύσεων – Πίνακας 5 – το 2023 παρουσίασε αύξηση κατά 7,3% και διαμορφώθηκε στις 236.271,2 χιλ. διανυκτερεύσεις (2022: 220.213,1 χιλ. διανυκτερεύσεις).
Ταξιδιωτικές εισπράξεις
Οι ταξιδιωτικές εισπράξεις κατά το 2023 διαμορφώθηκαν στα 20.593,6 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 16,5% σε σύγκριση με το 2022. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στην άνοδο κατά 11,6% των εισπράξεων από τους κατοίκους των χωρών της ΕΕ‑27, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 11.169,7 εκατ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας το 54,2% του συνόλου των εισπράξεων, καθώς και στην αύξηση κατά 18,3% των εισπράξεων από τους κατοίκους των λοιπών χωρών, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 8.576,6 εκατ. ευρώ – Πίνακας 2 και Διάγραμμα 2.
Αναλυτικότερα, οι εισπράξεις από κατοίκους των χωρών της ζώνης του ευρώ διαμορφώθηκαν στα 9.065,7 εκατ. ευρώ το 2023, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 12,5% έναντι του προηγουμένου έτους, ενώ οι εισπράξεις από κατοίκους των χωρών της ΕΕ‑27 εκτός της ζώνης του ευρώ διαμορφώθηκαν στα 2.104,0 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 8,0%.
Όσον αφορά τις σημαντικότερες χώρες προέλευσης ταξιδιωτών, οι εισπράξεις από τη Γερμανία κατέγραψαν άνοδο κατά 9,7% και διαμορφώθηκαν στα 3.571,3 εκατ. ευρώ, ενώ οι εισπράξεις από τη Γαλλία αυξήθηκαν κατά 11,6% και διαμορφώθηκαν στα 1.425,4 εκατ. ευρώ. Από τις λοιπές χώρες, ενισχυμένες κατά 5,3% ήταν οι εισπράξεις από το Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 3.294,4 εκατ. ευρώ. Οι εισπράξεις από τις ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά 14,4% και διαμορφώθηκαν στα 1.373,6 εκατ. ευρώ, ενώ αυτές από τη Ρωσία μειώθηκαν κατά 21,7% και διαμορφώθηκαν στα 32,4 εκατ. ευρώ.
Ταξιδιωτικές εισπράξεις ανά λόγο ταξιδιού
Αναφορικά με την κατανομή της ταξιδιωτικής δαπάνης μη κατοίκων στην Ελλάδα ανά λόγο ταξιδιού, ο κύριος όγκος των εισπράξεων σχετίζεται με ταξίδια για προσωπικούς λόγους, των οποίων το μερίδιο στο σύνολο των ταξιδιωτικών εισπράξεων διαμορφώθηκε σε 94,7% το 2023, έναντι 94,6% το 2022, ενώ οι συνολικές εισπράξεις από ταξίδια για προσωπικούς λόγους αυξήθηκαν κατά 16,6%. Εντός της κατηγορίας αυτής, το μεγαλύτερο μερίδιο επί του συνόλου των εισπράξεων έχουν τα ταξίδια αναψυχής (2023: 87,9%, 2022: 85,3%). Οι εισπράξεις από τα ταξίδια αναψυχής αυξήθηκαν κατά 20,1% έναντι του προηγουμένου έτους και διαμορφώθηκαν στα 18.100,8 εκατ. ευρώ. Οι εισπράξεις από ταξίδια για επίσκεψη σε συγγενείς/οικογένεια μειώθηκαν κατά 15,9%, με το μερίδιό τους επί του συνόλου των ταξιδιωτικών εισπράξεων να διαμορφώνεται στο 4,4%, μειωμένο έναντι του προηγούμενου έτους (2022: 6,1%). Μείωση κατά 40,0% παρουσίασαν και οι ταξιδιωτικές εισπράξεις για λόγους υγείας και διαμορφώθηκαν στα 37,0 εκατ. ευρώ. Τέλος, οι εισπράξεις από ταξίδια για επαγγελματικούς λόγους εμφάνισαν άνοδο κατά 15,6%, με τη συμμετοχή τους επί του συνόλου των ταξιδιωτικών εισπράξεων να διαμορφώνεται σε 5,3% (2022: 5,4%) – Πίνακας 3 και Διάγραμμα 3.
Εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση
Όπως προαναφέρθηκε, η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση το 2023 αυξήθηκε κατά 20,8% και διαμορφώθηκε σε 36.082,7 χιλ. ταξιδιώτες, έναντι 29.875,8 χιλ. ταξιδιωτών το 2022. Ειδικότερα, η ταξιδιωτική κίνηση μέσω αεροδρομίων αυξήθηκε κατά 12,7% και αυτή μέσω οδικών συνοριακών σταθμών κατά 34,9%. Στη διαμόρφωση της ταξιδιωτικής κίνησης συνέβαλαν οι χώρες της ΕΕ‑27, με ποσοστό συμμετοχής 54,4%, και οι λοιπές χώρες, με ποσοστό 36,3%[1]. Το 2023, η ταξιδιωτική κίνηση από τις χώρες της ΕΕ‑27 αυξήθηκε κατά 15,6% σε σύγκριση με το 2022. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στην άνοδο κατά 11,3% της ταξιδιωτικής κίνησης από τις χώρες της ζώνης του ευρώ, η οποία διαμορφώθηκε σε 12.913,2 χιλ. ταξιδιώτες, καθώς και στην αύξηση κατά 24,7% από τις χώρες της ΕΕ‑27 εκτός της ζώνης του ευρώ, η οποία διαμορφώθηκε σε 6.727,7 χιλ. ταξιδιώτες. Ειδικότερα, άνοδο κατά 9,5% εμφάνισε η ταξιδιωτική κίνηση από τη Γερμανία, η οποία διαμορφώθηκε σε 4.764,2 χιλ. ταξιδιώτες, αλλά και από την Ιταλία κατά 30,4%, η οποία διαμορφώθηκε σε 1.842,3 χιλ. ταξιδιώτες. Αύξηση κατά 4,2% σημειώθηκε και στην ταξιδιωτική κίνηση από τη Γαλλία, η οποία διαμορφώθηκε σε 1.831,0 χιλ. ταξιδιώτες.
Τέλος, η ταξιδιωτική κίνηση από τις λοιπές χώρες παρουσίασε αύξηση κατά 20,8% και διαμορφώθηκε σε 13.094,2 χιλ. ταξιδιώτες. Συγκεκριμένα, άνοδο κατά 2,4% παρουσίασε η ταξιδιωτική κίνηση από το Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία διαμορφώθηκε σε 4.591,7 χιλ. ταξιδιώτες. Η ταξιδιωτική κίνηση από τις ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 29,2% και διαμορφώθηκε σε 1.406,5 χιλ. ταξιδιώτες, ενώ αυτή από τη Ρωσία μειώθηκε κατά 1,0% και διαμορφώθηκε σε 35,7 χιλ. ταξιδιώτες – Πίνακας 4 και Διάγραμμα 4.
Διανυκτερεύσεις[2]
Οι διανυκτερεύσεις μη κατοίκων ταξιδιωτών στην Ελλάδα διαμορφώθηκαν στις 236.271,2 χιλ. το 2023, έναντι 220.213,1 χιλ. το 2022, παρουσιάζοντας άνοδο κατά 7,3%. Το γεγονός αυτό οφείλεται στην αύξηση των διανυκτερεύσεων των κατοίκων των χωρών της ΕΕ‑27 κατά 1,5%, καθώς και των διανυκτερεύσεων των κατοίκων των λοιπών χωρών κατά 10,8%. Η αύξηση των διανυκτερεύσεων των κατοίκων των χωρών της ΕΕ‑27 αντανακλά την αύξηση των διανυκτερεύσεων από τις χώρες της ζώνης του ευρώ κατά 2,6%, καθώς οι διανυκτερεύσεις από τις χώρες της ΕΕ‑27 εκτός της ζώνης του ευρώ μειώθηκαν κατά 2,1%. Οι διανυκτερεύσεις από τη Γερμανία δεν παρουσίασαν ιδιαίτερη μεταβολή σε σχέση με το 2022, ενώ αυτές από την Ιταλία αυξήθηκαν κατά 33,3% και αυτές από τη Γαλλία μειώθηκαν κατά 1,5%. Από τις λοιπές χώρες, οι διανυκτερεύσεις από το Ηνωμένο Βασίλειο μειώθηκαν κατά 5,2%, ενώ αυτές από τις ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά 23,1%. Τέλος, και οι διανυκτερεύσεις από τη Ρωσία αυξήθηκαν κατά 8,5% – Πίνακας 5 και Διάγραμμα 5.
Κρουαζιέρες
H Τράπεζα της Ελλάδος διεξάγει από το 2012 συμπληρωματική έρευνα στον τομέα της κρουαζιέρας, με σκοπό τον εμπλουτισμό των στατιστικών στοιχείων που αντλούνται από την Έρευνα Συνόρων. Ακολουθώντας την παγιωμένη πλέον μεθοδολογία[3], για το 2023 συλλέχθηκαν λεπτομερή στοιχεία από 16 ελληνικούς λιμένες, τα οποία κάλυψαν το 83,7% των συνολικών αφίξεων κρουαζιερόπλοιων στη χώρα.
Το 2023, οι συνολικές εισπράξεις από επιβάτες κρουαζιέρας αυξήθηκαν κατά 84,1%, σε σύγκριση με το 2022, και ανήλθαν στα 908,4 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 61,0 εκατ. ευρώ συμπεριλαμβάνονται στα καταγραφόμενα στοιχεία από την Έρευνα Συνόρων, καθώς αφορούν ταξιδιώτες που αναχώρησαν από την Ελλάδα (last port), ενώ 847,4 εκατ. ευρώ αντιπροσωπεύουν πρόσθετα έσοδα που καταγράφονται στη συμπληρωματική έρευνα -Πίνακες 6 και 7.
Στο Διάγραμμα 6 παρουσιάζεται η κατανομή των συνολικών εισπράξεων κρουαζιέρας ανά λιμάνι. Κυριότερο λιμάνι από πλευράς εισπράξεων κρουαζιέρας είναι ο Πειραιάς, με συμμετοχή 47,8% επί του συνόλου. Ακολουθούν το λιμάνι της Κέρκυρας και το λιμάνι της Σαντορίνης με 13,3% και 8,5% των εισπράξεων, αντιστοίχως.
Κατά το επισκοπούμενο έτος καταγράφηκαν 5.152 αφίξεις κρουαζιερόπλοιων (2022: 4.598 αφίξεις). Οι συνολικές διανυκτερεύσεις επιβατών εκτός κρουαζιερόπλοιων αυξήθηκαν το 2023 κατά 121,5% σε σύγκριση με το 2022 και διαμορφώθηκαν στις 9.421,9 χιλ. διανυκτερεύσεις, επηρεάζοντας θετικά τη διαμόρφωση των εισπράξεων από την κρουαζιέρα. Οι συνολικοί επιβάτες κρουαζιέρας εκτιμώνται σε 3.484,1 χιλιάδες, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 61,1% -Πίνακας 7.
Στο Διάγραμμα 7 παρουσιάζεται η κατανομή των συνολικών αφίξεων κρουαζιερόπλοιων ανά λιμάνι. Κυριότερο λιμάνι από πλευράς αφίξεων κρουαζιερόπλοιων είναι η Σαντορίνη, με συμμετοχή 15,5% επί του συνόλου. Ακολουθούν το λιμάνι του Πειραιά και το λιμάνι της Μυκόνου με 14,8% και 14,5% των εισπράξεων, αντιστοίχως.
Το 2023, οι συνολικές επισκέψεις επιβατών κρουαζιέρας ανήλθαν σε 6.964,2 χιλ., έναντι 4.493,6 χιλ. επισκέψεων το 2022, παρουσιάζοντας άνοδο κατά 55,0% – Πίνακας 8. Από τη συμπληρωματική έρευνα κρουαζιέρας προέκυψε ότι το 83,6% των επιβατών ήταν διερχόμενοι (transit) επισκέπτες, οι οποίοι κατά μέσο όρο πραγματοποίησαν 2,0 στάσεις σε ελληνικά λιμάνια. Οι επτά σημαντικότεροι λιμένες αφίξεως κρουαζιερόπλοιων καλύπτουν το 90,8% των συνολικών εισπράξεων από κρουαζιέρες και το 82,7% των συνολικών επισκέψεων επιβατών – Διάγραμμα 8.
Ταξιδιωτικό ισοζύγιο ανά περιφέρεια[4]
Όπως προκύπτει από την Έρευνα Συνόρων, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις το 2023 διαμορφώθηκαν στα 19.746,3 εκατ. ευρώ. Ο κύριος όγκος των εισπράξεων – Πίνακας 9 – σε ποσοστό 90,5% του συνόλου, πραγματοποιήθηκε σε πέντε περιφέρειες, ως εξής: Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου (5.340,8 εκατ. ευρώ), Περιφέρεια Κρήτης (5.196,3 εκατ. ευρώ), Περιφέρεια Αττικής (3.786,9 εκατ. ευρώ), Περιφέρεια Ιονίων Νήσων (2.038,8 εκατ. ευρώ) και Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (1.514,8 εκατ. ευρώ). Στο σύνολο των υπόλοιπων περιφερειών (Πελοποννήσου, Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Ηπείρου, Θεσσαλίας, Δυτικής Ελλάδας, Στερεάς Ελλάδας, Βορείου Αιγαίου και Δυτικής Μακεδονίας) οι εισπράξεις διαμορφώθηκαν στα 1.868,6 εκατ. ευρώ.
Το 2023, οι ταξιδιώτες που επισκέφθηκαν την Ελλάδα πραγματοποίησαν συνολικά 36.135,6 χιλ. επισκέψεις στις 13 περιφέρειες της χώρας. Ο αριθμός αυτός είναι μεγαλύτερος από την εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση που εκτιμάται από την Έρευνα Συνόρων (32.735,2 χιλ. ταξιδιώτες), καθώς ένας ταξιδιώτης μπορεί να επισκεφθεί περισσότερες από μία περιφέρειες κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του.
Ο μεγαλύτερος όγκος των επισκέψεων, σε ποσοστό 83,9% του συνόλου, πραγματοποιήθηκε σε πέντε περιφέρειες, ως εξής: Περιφέρεια Αττικής (7.888,7 χιλ.), Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου (6.960,7 χιλ.), Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (6.565,9 χιλ.), Περιφέρεια Κρήτης (5.521,7 χιλ.) και Περιφέρεια Ιονίων Νήσων (3.377,9 χιλ.). Στο σύνολο των υπόλοιπων περιφερειών (Περιφέρεια Ηπείρου, Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Πελοποννήσου, Θεσσαλίας, Δυτικής Ελλάδας, Στερεάς Ελλάδας, Βορείου Αιγαίου και Δυτικής Μακεδονίας) πραγματοποιήθηκαν 5.820,6 χιλ. επισκέψεις.
Οι διανυκτερεύσεις ταξιδιωτών στην Ελλάδα διαμορφώθηκαν στις 227.937,7 χιλ. την επισκοπούμενη περίοδο. Σύμφωνα με την κατανομή των διανυκτερεύσεων στις 13 περιφέρειες της χώρας, το 87,7% των διανυκτερεύσεων πραγματοποιήθηκε σε πέντε περιφέρειες, ως εξής: Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου (50.643,4 χιλ.), Περιφέρεια Κρήτης (45.837,2 χιλ.), Περιφέρεια Αττικής (44.347,7 χιλ.), Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (32.272,1 χιλ.) και Περιφέρεια Ιονίων Νήσων (26.914,9 χιλ.). Στο σύνολο των υπόλοιπων περιφερειών (Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Πελοποννήσου, Ηπείρου, Θεσσαλίας, Δυτικής Ελλάδας, Στερεάς Ελλάδας, Βορείου Αιγαίου και Δυτικής Μακεδονίας) πραγματοποιήθηκαν 27.922,5 χιλ. διανυκτερεύσεις.
[1] Το υπόλοιπο 9,3% αντιστοιχεί στα στοιχεία για τις κρουαζιέρες εκτός της Έρευνας Συνόρων.
[2] Σημειώνεται ότι σε κάθε ημερήσια επίσκεψη, ανεξαρτήτως διάρκειας, αποδίδεται και μία διανυκτέρευση.
[3] Επισημαίνεται ότι τα συνολικά στατιστικά στοιχεία για τις κρουαζιέρες αντλούνται από δύο πηγές:
α) Από την Έρευνα Συνόρων, στην οποία καταγράφονται οι ταξιδιώτες κρουαζιέρας που αναχώρησαν από κάποια πύλη εξόδου της χώρας (αεροδρόμιο, οδικό σταθμό ή λιμάνι). Σε αυτή την περίπτωση τα στατιστικά στοιχεία από κρουαζιέρες ενσωματώνονται στα συνολικά στοιχεία που εκτιμώνται από την Έρευνα Συνόρων.
β) Από συμπληρωματική έρευνα που άρχισε να διεξάγει η Τράπεζα της Ελλάδος το 2012, με βάση διοικητικά στοιχεία, όπου καταγράφονται οι υπόλοιποι ταξιδιώτες κρουαζιέρας και γίνεται διάκριση σε τρεις κύριες κατηγορίες: i) ταξιδιώτες από ελληνικό λιμάνι επιβίβασης (home port) για την πραγματοποίηση της κρουαζιέρας, ii) ταξιδιώτες σε ελληνικό λιμάνι αποβίβασης/τελικού προορισμού (last port) και iii) διερχόμενοι (transit) ταξιδιώτες, οι οποίοι πραγματοποιούν μόνο στάσεις σε ελληνικά λιμάνια.
[4] Στα περιφερειακά στοιχεία δεν περιλαμβάνονται στατιστικά στοιχεία από κρουαζιέρες πέραν της Έρευνας Συνόρων. Ως εκ τούτου διαφέρουν από τα συνολικά στοιχεία που περιέχονται στις προηγούμενες ενότητες.